Fortune 500'e göre Türkiye'nin en büyük şirketleri!

Türkiye'nin en büyük 500 şirketini belirleyen Fortune 500 Türkiye listesi açıklandı. Listede ilk sırayı Tüpraş alırken ilk 10'a yeni şirketler girdi. İşte net satışlara göre Türkiye'nin en büyükleri... 

Geçtiğimiz hafta Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu listesini açıklayan İstanbul Sanayi Odası'nın açıkladığı liste ile Fortune 500 listesi bir takım farklılıklar içeriyor. Bu durumun temel sebebi ise İSO'nun listeye aldığı şirketlerin sanayi tabanlı olması ve üretimden gelen satışları ortaya koyması. Ancak ‘Fortune 500’, ‘Capital 500’ gibi listelerde ise hizmet sektöründe faaliyet gösteren şirketler de listede yer alabiliyor.

Toplantıda verilen bilgilere göre, TÜPRAŞ'ın 41 milyar 78 milyon lira net satışla ilk sırada yer aldığı listede, bu şirketi 24 milyar 979 milyon lira net satış geliriyle OMV Petrol Ofisi ve 23 milyar 206 milyon lira net satış geliriyle Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ izledi.

Net satış gelirini 18 milyar 776 milyon liraya çıkaran Türk Hava Yolları, dördüncü sırada yer aldı.

17 milyar 845 milyon net satış geliri ile Opet'in beşinci sırada yer aldığı listede, 15 milyar 382 milyon lira net satış gelirine sahip olan Türkiye Elektrik İletim altıncı, Shell and Turcas Petrol ise 13 milyar 997 milyon lira net satış geliri ile listede yedinci sırada yer aldı.

Türk Telekom 13 milyar 190 milyon net satış geliri ile sekizinci sıradaki yerini korurken, bir önceki yıl 13'üncü sırada olan Enka, ciddi bir atak yaparak 12 milyar 459 milyon lira net satış geliri ile 2013 listesine dokuzuncu sıradan girdi.

Fortune 500 Türkiye listesinin en önemli sürprizlerinden birini ise BİM yaptı. Önceki yılki listede 14'üncü sırada olan BİM, 11 milyar 848 milyon lira net satış geliri ile bu yıl ilk 10 arasına girmeyi başardı.

Fortune 500 şirketlerinin net satışları arttı

Fortune 500 şirketlerinin net satışları 2013 yılında yüzde 7,7 artarak 662 milyar 316 milyon liraya yükselirken, 2012 yılında 35,4 milyar lira olan Fortune 500 şirketlerinin esas faaliyet karı, 2013 yılında yüzde 25,3 artarak 44,4 milyar liraya çıktı. 

Geçen yıl 2013 yılında Fortune 500 şirketlerinin finansman giderleri de yine kur etkisiyle yüzde 51 artarken, 2013 yılında finansman giderlerinin artması ve esas faaliyet dışı gelir gider dengesinin bozulması, Fortune 500 şirketlerinin net karının da erimesine neden oldu.

Fortune 500 şirketleri, geçen yıl ise TL'nin değer kaybetmesi ve faizlerin yükselmesiyle net faaliyet dışı gelirlerinde bir önceki yıla göre azalma ile karşı karşıya kaldı.

Faaliyet dışı toplam giderler yüzde 107,1 gibi rekor seviyede yükselirken, faaliyet dışı toplam gelirleri ise yüzde 30,7 arttı. Böylece net faaliyet dışı gelir gider dengesi 2013 yılında 19,7 milyar liradan 13,7 milyar liraya geriledi.

Bunun sonucunda Fortune 500 şirketlerinin net karları 2013 yılında yüzde 13,2 düşerek 27 milyar 382 milyon liraya geriledi. 2012 yılında zarar eden şirket sayısı 63 iken, 2013 yılında zarar açıklayan şirket sayısı 121'e yükseldi.

THY, ihracatta lider

Fortune 500 net satışlarından yüzde 29,1 pay alan ilk 10 şirketin altısı, petrol ve enerji sektöründe faaliyet gösteriyor.

Sektörler bazında bakıldığında ise Fortune 500 net satış gelirlerinden en yüksek payı yüzde 19 ile petrol ve türevleri üretimi ve dağıtım sektörü (bu sektörden 20 şirket listeye girdi) alıyor. 

56,2 milyar net satış geliriyle Fortune 500 net satışlarından aldığı yüzde 9,8 payla en yüksek orana sahip ikinci sektör enerji olurken, onu yüzde 5,6 ile perakende ticaret mağazaları, yüzde 5,4 ile inşaat taahhüt sektörü izledi.

Fortune 500'de yer alan şirketlerin illere göre dağılımına bakıldığında İstanbul'un 2013 yılında 263 şirketle (2012 yılında 256 şirketle yer aldı) ağırlığını koyduğu görüldü. 377,3 milyar lira net satış geliri bulunan İstanbul şirketleri, toplam satışlarda yüzde 57 paya sahip.

50 şirketle ikinci sırada yer alan  Ankara  şirketlerinin 117,5 milyar lira satış geliri ile toplam satışlardan aldığı pay ise yüzde 17,7. 

28 şirketle üçüncü sırada yer alan İzmir, 27,4 milyar lira net satış geliri ile toplam satışlardan yüzde 4,1 pay alıyor. Fortune 500 listesinde Bursa 26, Kocaeli 17, Gaziantep 16, Kayseri 13, Denizli ise 10 şirketle temsil edildi. 

Türkiye, küresel kriz sonrasında daralan dış talebi aşmak için pazar çeşitlemesine yöneldi. Geçen yıl özellikle Ortadoğu ve Körfez Bölgesi'nde tüketimin yaşanan siyasi sorunlar nedeniyle daralmasının olumsuz etkilerini ise

Avrupa'daki tüketim piyasalarından gelen olumlu gelişmeler dağıttı. 

Fortune 500 şirketlerinin toplam ihracatı 2013 yılında bir önceki yıla göre yüzde 15,3 artarak 155 milyar 717 milyon liraya yükseldi. Fortune 500'ün ilk 100 şirketinin ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 19,9 ve son 100 şirketinin

ihracatı ise bir önceki yıla göre yüzde 13,7 arttı. 

Geçen yıl net satışlarını yüzde 27,2 artırarak 18 milyar 777 milyon liraya çıkaran THY, Fortune 500 listesine bir sıra yükselerek dördüncü sıradan girdi. 

2008 yılından bu yana ihracatta lider olan THY, 2013 yılında ihracat gelirlerini yüzde 26,7 artırarak 15 milyar 673 milyon lirayla birinciliğini korudu. THY'yi, 7 milyar 836 milyon lira ihracat geliri elde eden Türkiye Petrol Rafinerileri takip etti. 

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, 2013 yılında Türkiye'nin toplam ihracatı dolar bazında yüzde 5,8 artarak 145,4 milyar dolara çıkarken, Türk Lirası bazında yüzde 12,2 civarında artarak 276,5 milyar liraya yükseldi. 

TİM'in özellikle TL bazında ihracat verileri ile Fortune 500 Türkiye sonuçları paralellik arz ediyor. Fortune 500 şirketlerinin toplam ihracatının yüzde 15,3 arttığı 2013 yılında, ilk 100 şirketin ihracatı ise yüzde 20'ye yakın

artış kaydetti. 

Fortune 500 ihracat verilerine göre, ilk 100 şirketin ihracattan aldığı pay 2013 yılında bir önceki yıla göre üç puana yakın artarak yüzde 67,8'e çıktı. Fortune 500 şirketlerinin gerçekleştirdiği toplam ihracatın üçte birine yakınının ilk 100 şirket tarafından yapıldığı görülüyor. 

Fortune 500 şirketlerinin 405'i ihracat yaptı, 95 şirketin ise satışlarının tamamını yurt içinden elde etti.

"1 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahip şirket sayısı 125"

Fortune 500 Türkiye listesinde son sırada yer alan şirketin net satış geliri 195,7 milyon liraya ulaşırken, listede 1 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahip şirket sayısı 2013 yılında 125'e yükseldi.

Fortune 500 Türkiye listesinin ilk yayımlandığı yıl olan 2007'de 1 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahip şirket sayısının 53 olduğu göz önüne alındığında, Türkiye'de 1 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahip şirket sayısının yedi yılda yaklaşık 2,5 kat arttığı görülüyor. 

Geçen yıl 10 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahip şirket sayısında da artış yaşandı. 2010 yılında yedi şirket 10 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahipken, 2011 yılında bu sayı dokuza, 2012 yılında 13'e, 2013 yılında ise 14'e çıktı. 

Gerek 1 milyar liranın üzerindeki şirket sayısının gerekse 10 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahip olan şirket sayısının artması Türk şirketlerinin küresel rekabette var olmaları açısından büyük bir önem taşıyor. 

Fortune 500 ABD listesinin zirvesinde yer alan Wal-Mart'ın net satış geliri 476 milyar 294 milyon dolar, ikinci sıradaki Exxon Mobil'in net satış geliri 407 milyar 666 milyon dolar, üçüncü sıradaki Chevron ise 220 milyar 356 milyon dolar. 

Merkez Bankası 2013 ortalama dolar kurunu (1,9013 TL) baz alarak yapılan hesaplamaya göre, Fortune 500 Türkiye'nin toplam satışları 348 milyar 349 milyon dolar. 

Bu tabloya göre Türkiye'nin en büyük 500 şirketinin net satışlarının toplamı Wal-Mart Stores'un yüzde 73'ünü ancak yakalayabiliyor. Fortune 500 Türkiye şirketlerinin tamamı, Fortune 500 ABD sıralamasına ancak üçüncü sırada girebiliyor.

Ayrıca Fortune 500 şirketleri, 2010 yılından itibaren istikrarlı bir şekilde çalışan sayısını artırıyor.

2012 yılında 974 bin 654 olan Fortune 500 şirketlerinin çalışan sayısı, geçen yıl 74 bin 925 artarak 1 milyon 49 bin 579'a çıktı. Küresel krizin en sert yaşandığı ve faturanın çalışanlara çıkarıldığı 2009 yılı baz alınarak bakıldığında ise çalışan sayısının 322 bin 988 arttığı görülüyor. 

İlk 100 şirket

Fortune 500 Türkiye Editörü Kenan Şanlı ve Finar/D and B Türkiye Genel Müdürü Didem Taner'in katıldığı toplantıda açıklanan, Fortune 500 listesinde net satışlar sıralamasına göre ilk 100 şirket şöyle:

2013 ŞİRKET ADI NET SATIŞLAR (TL)

1 TÜRKİYE PETROL RAFİNERİLERİ A.Ş. 41.078.427.000

2 OMV PETROL OFİSİ A.Ş. 24.979.295.000

3 TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT A.Ş. 23.206.129.440

4 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 18.776.784.325

5 OPET PETROLCÜLÜK A.Ş. 17.845.630.000

6 TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. 15.382.425.168

7 SHELL ...TURCAS PETROL A.Ş. 13.997.089.000

8 TÜRK TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. 13.189.966.000

9 ENKA İNŞAAT VE SANAYİ A.Ş. 12.459.758.000

10 BİM BİRLEŞİK MAĞAZALAR A.Ş. 11.848.841.000

11 TURKCELL İLETİŞİM HİZMETLERİ A.Ş. 11.407.887.000

12 FORD OTOMOTİV SANAYİ A.Ş. 11.404.912.894

13 ARÇELİK A.Ş. 11.097.711.000

14 EÜAŞ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 10.941.465.338

15 EREĞLİ DEMİR VE ÇELİK FABRİKALARI T.A.Ş. 9.780.751.418

16 ANADOLU EFES BİRACILIK VE MALT SANAYİİ A.Ş. 9.195.773.000

17 MİGROS TİC. A.Ş. 7.126.925.000

18 TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş. 7.037.954.000

19 DOĞUŞ OTOMOTİV SERVİS VE TİC. A.Ş. 6.602.663.000

20 JTI TÜTÜN ÜRÜNLERİ PAZARLAMA A.Ş. 6.354.937.514

21 VESTEL ELEKTRONİK SAN. VE TİC. A.Ş. 6.217.957.000

22 AYGAZ A.Ş. 6.004.984.000

23 SELÇUK ECZA DEPOSU TİC. VE SAN. A.Ş. 5.238.018.212

24 İÇ İÇTAŞ İNŞAAT TİC. VE SAN. A.Ş. 5.013.574.095

25 THY OPET HAVACILIK YAKITLARI A.Ş. 4.892.421.126

26 İSTANBUL GAZ DAĞITIM SAN. VE TİC. A.Ş. 4.603.561.806

27 LC WAİKİKİ MAĞAZACILIK HİZMETLERİ TİC. A.Ş. 4.398.656.603

28 PETKİM PETROKİMYA HOLDİNG A.Ş. 4.158.730.152

29 BSH EV ALETLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. 3.530.702.947

30 UNILEVER SAN. VE TİC. TÜRK A.Ş. 3.240.035.316

31 OTOKOÇ OTOMOTİV TİC. VE SAN. A.Ş. 3.116.074.000

32 TOSÇELİK PROFİL VE SAÇ ENDÜSTRİSİ A.Ş. 2.984.222.127

33 TEKNOSA İÇ VE DIŞ TİC. A.Ş. 2.957.274.000

34 GENPA TELEKOMÜNİKASYON VE İLET. HİZM. SAN. TİC. A.Ş. 2.922.755.633

35 TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. 2.753.768.266

36 ÜLKER BİSKÜVİ SANAYİ TİC. A.Ş. 2.748.370.545

37 TÜRKİYE PETROLLERİ A.O. 2.711.266.670

38 CARREFOURSA CARREFOUR SABANCI TİC. MERKEZİ A.Ş. 2.600.533.776

39 BOSCH SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 2.542.447.228

40 TİRYAKİ AGRO GIDA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 2.530.014.335

41 ER BAKIR ELEKTROLİTİK BAKIR MAMÜLLERİ A.Ş. 2.479.426.794

42 SARKUYSAN ELEKTROLİTİK BAKIR SAN. VE TİC. A.Ş. 2.411.857.861

43 İPRAGAZ A.Ş. 2.408.091.202

44 PEGASUS HAVA TAŞIMACILIĞI A.Ş. 2.404.060.243

45 TEKFEN İNŞAAT VE TESİSAT A.Ş. 2.383.397.000

46 KROMAN ÇELİK SANAYİ A.Ş. 2.377.922.357

47 GÜBRE FABRİKALARI T.A.Ş. 2.265.437.409

48 TESCO KİPA KİTLE PAZARLAMA TİC. VE GIDA SAN. A.Ş. 2.252.420.000

49 BİZİM TOPTAN SATIŞ MAĞAZALARI A.Ş. 2.246.842.473

50 TÜRK TRAKTÖR ZİRAAT MAKİNELERİ A.Ş. 2.175.319.881

51 ASELSAN ELEKTRONİK SAN. VE TİC. A.Ş. 2.171.425.296

52 T. C. DEVLET DEMİRYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2.144.272.803

53 DEVLET HAVA MEYDANLARI İŞLETMESİ GENEL MÜD. 2.120.429.767

54 NADİR METAL RAFİNERİ VE SAN. TİC. A.Ş. 2.038.311.091

55 TP PETROL DAĞITIM A.Ş. 2.009.161.246

56 ÇALIK ENERJİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 2.005.173.000

57 POLİMEKS İNŞAAT TAAHHÜT VE SANAYİ TİC. A.Ş. 1.933.943.578

58 BOYNER PERAKENDE VE TEKSTİL YATIRIMLARI A.Ş. 1.901.596.416

59 KONYA ŞEKER SAN. VE TİC. A.Ş. 1.887.246.355

60 ETİ GIDA SAN. VE TİC. A.Ş. 1.864.213.425

61 İSTANBUL ALTIN RAFİNERİSİ A.Ş. 1.860.814.250

62 KARDEMİR KARABÜK DEMİR ÇELİK SAN. VE TİC. A.Ş. 1.812.224.881

63 MENGERLER TİCARET TÜRK A.Ş. 1.803.648.923

64 AKSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş. 1.785.968.095

65 AKSA AKRİLİK KİMYA SANAYİ A.Ş. 1.756.402.000

66 TUSAŞ - TÜRK HAVACILIK VE UZAY SANAYİ A.Ş. 1.740.474.525

67 İZMİR DEMİR ÇELİK SANAYİ A.Ş. 1.719.972.421

68 BANVİT BANDIRMA VİTAMİNLİ YEM SANAYİ A.Ş. 1.655.406.636

69 ETİ MADEN İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 1.628.735.733

70 SÜTAŞ SÜT ÜRÜNLERİ A.Ş. 1.625.880.141

71 TAV TEPE AKFEN YATIRIM İNŞAAT VE İŞLETME A.Ş. 1.618.501.878

72 İNDEKS BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ MÜH. SAN. VE TİC. A.Ş. 1.615.274.371

73 BORUSAN OTOMOTİV İTHALAT VE DAĞITIM A.Ş. 1.604.449.794

74 YOLBULAN BAŞTUĞ METALURJİ SAN. A.Ş. 1.603.425.195

75 ABALIOĞLU YEM SOYA VE TEKSTİL SANAYİ A.Ş. 1.597.976.668

76 KREA İÇERİK HİZMETLERİ VE PRODÜKSİYON A.Ş. 1.575.013.000

77 EWE ENERJİ A.Ş. 1.570.768.065

78 KORDSA GLOBAL ENDST. İPLİK VE KORDBEZİ SAN. TİC. A.Ş. 1.546.095.338

79 PERGAMON STATUS DIŞ TİC. A.Ş. 1.541.929.696

80 YÜKSEL İNŞAAT A.Ş. 1.539.642.446

81 ANADOLU CAM SANAYİİ A.Ş. 1.522.791.496

82 ÇAY İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 1.517.855.087

83 AKDENİZ İNŞAAT VE EĞİTİM HİZMETLERİ A.Ş. 1.503.287.761

84 BRİSA BRIDGESTONE SABANCI LASTİK SAN. VE TİC. A.Ş. 1.489.491.658

85 TRAKYA CAM SANAYİİ A.Ş. 1.488.093.721

86 MAPA İNŞAAT VE TİCARET A.Ş. 1.467.953.225

87 ACIBADEM SAĞLIK HİZMETLERİ VE TİC. A.Ş. 1.446.866.825

88 TOROS TARIM SAN. VE TİC. A.Ş. 1.424.027.000

89 SODA SANAYİİ A.Ş. 1.403.898.784

90 OTOKAR OTOMOTİV VE SAVUNMA SANAYİ A.Ş. 1.401.552.934

91 KOLUMAN MOTORLU ARAÇLAR TİC. VE SAN. A.Ş. 1.374.455.435

92 KADOOĞLU PETROLCÜLÜK TAŞ. SAN. İTH. VE İHR. A.Ş. 1.344.885.206

93 ASSAN ALÜMİNYUM SAN. VE TİC. A.Ş. 1.331.357.739

94 OLTAN GIDA MADDELERİ İHRACAT İTH. VE TİC. LTD. ŞTİ. 1.314.469.650

95 TÜRK PİRELLİ LASTİKLERİ A.Ş. 1.278.178.388

96 YAŞAR BİRLEŞİK PAZARLAMA DAĞ. TUR. VE TİC. A.Ş. 1.272.878.018

97 ATÜ TURİZM İŞLETMECİLİĞİ A.Ş. 1.258.367.706

98 AKÇANSA ÇİMENTO SAN. VE TİC. A.Ş. 1.202.224.568

99 MMK METALURJİ SAN.TİC. VE LİMAN İŞLETMECİLİĞİ A.Ş. 1.200.839.641

100 BORUSAN MANNESMANN BORU SAN. VE TİC. A.Ş. 1.198.199.713

Fortune