Çevre Şehircilik Bakanlığı'ndan arama projelerine ilişkin açıklama!

Çevre Şehircilik Bakanlığı son günlerde ÇED Yönetmeliği’nin 26. Maddesi kapsamında yer alan maden, petrol, doğalgaz, kaya gazı veya jeotermal kaynak arama projelerine ilişkin çıkan haberler doğrultusunda bir açıklama geliştirdi.

Çevre Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan açıklama şöyle;

Son günlerde bazı basın yayın organlarında, ÇED Yönetmeliği’nin 26. Maddesi kapsamında yer alan maden, petrol, doğalgaz, kaya gazı veya jeotermal kaynak arama projelerine ilişkin “ÇED Gereklidir” veya “ÇED Gerekli Değildir” kararı verme yetkisi 01 Mart 2014 tarihinden itibaren Valiliklere devredilmesini konu alan haberler yayınlanmaktadır. Bu haberler uygulamanın içeriğini yansıtmaktan uzak, çarpıtılmış ve yanıltıcı bilgiler içermektedir.

Maden arama projeleri için Proje Tanıtım Dosyası istenmeyeceği iddiası tamamen asılsızdır. Bu projelere ilişkin ÇED Yönetmeliğinin 26. maddesi kapsamında Proje Tanıtım Dosyası sunulmakta, ve gerçekleştirilen inceleme değerlendirme süreci kapsamında "ÇED Gereklidir" veya "ÇED Gerekli Değildir" kararı verilmektedir. Özellikle vurgulamak gerekir ki, madencilik projelerinde arama sürecinde Proje Tanıtım Dosyası hazırlama zorunluluğu olduğu gibi, arama sürecinden sonra işletmeye geçilmesinin planlanması durumunda da, üretime yönelik yeniden faaliyetin türü ve kapasitesine göre Proje Tanıtım Dosyası veya ÇED Raporu hazırlama ve bu kapsamda yeniden görüş alma zorunluluğu bulunmaktadır. Yani iddiaların aksine madencilik projelerine yönelik şartların esnetilmesi söz konusu değildir.

Haberde yer alan “yer görme” prosedürünün uygulanmayacağı yönündeki ifade çarpıtılmıştır. Söz konusu “yer görme” prosedürü faaliyetle ilgili Proje Tanıtım Dosyası sunulmadan önce Proje Tanıtım Dosyasını hazırlayan çalışma gurubu ile İlgili Valiliğin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü personelinin proje yerine birlikte gitmesine yönelik bir uygulamadır. Hazırlanan talimatta, gerekli görülmesi halinde proje yerinde inceleme yapılmasına yönelik bir kısıtlama getirilmemiş, Proje yerinin görülmesine yönelik özellikle böyle bir koordinasyona gerek olmadığı bunun münferiden de yapılabileceği vurgusu yapılmıştır.

Bilindiği üzere;

ÇED Yönetmeliği’nin 5. Maddesinde ise “Bu Yönetmeliğe tabi projeler hakkında "ÇED Olumlu", "ÇED Olumsuz", "ÇED Gereklidir" veya "ÇED Gerekli Değildir" kararlarını verme yetkisi Bakanlığa aittir. Ancak Bakanlık gerekli gördüğü durumlarda "ÇED Gereklidir" veya "ÇED Gerekli Değildir" kararının verilmesi konusundaki yetkisini, sınırlarını belirleyerek yetki genişliği esasına göre Valiliklere devredebilir.” hükmü yer almaktadır.

Bu kapsamda, ÇED Yönetmeliği’nin Ek-II (Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler) Listesi kapsamında yer alan projelere ilişkin “ÇED Gereklidir” veya “ÇED Gerekli Değildir” kararları, 03.10.2013 tarih ve 16550 sayılı (2013/6) nolu genelge ile zaten Valiliklere devredilmiştir. Ayrıca, uygulamada birlikteliğin sağlanması ve projenin yeri ve bölgenin hassasiyetine daha çok vakıf olması muhtemel projenin gerçekleştirileceği İl tarafından bu kararın verilmesinin daha sağlıklı olacağı yaklaşımı dikkate alınarak, söz konusu kararların tamamının bütünlük açısından değerlendirilmesi için Valiliklere yetki devri gerçekleştirilmiştir.

                                                                                            YETERLİK BELGESİ TEBLİĞİ

07.03.2014 Tarihli Basında Çıkan Haber’de: “Hükümet, bürokrasi nedeniyle günler süren ÇED’in şartlarının esnetilmesi konusunda bir süredir çalışmalar yürütüyor. Hazırlıkları süren çalışmaya göre ÇED başvurusu yapan şirketin bir vize süresi içinde uyarı yapmadan 60 ceza puanı dolunca iptal edilen Yeterlilik Belgesi için esneklik getiriliyor. HES’ler, fabrikalar ve maden ocakları için verilen ÇED Yeterlilik belgesinin geçerlilik süresi üç yıldan dört yıla çıkarılıyor. Bakanlık bu amaçla dört yıl önce çıkarılan ÇED Yeterlilik Belgesi Tebliği’ni değiştiriyor. Başvurular 15 gün içinde değerlendirilecek” denilmektedir.

18 Aralık 2009 tarihli ve 27436 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak Yürürlüğe giren “ÇED Yeterlik Belgesi Tebliği’inde Yeterlik belgesi alan kurum/kuruluşlar ÇED Başvuru Dosyası ve/veya ÇED Raporu ve/veya PTD hazırlama yetkisine sahip olduğu, Yeterlik belgesinin geçerlilik süresi verildiği tarihten itibaren üç yıl olduğu; Tebliğde belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmediğinin tespit edilmesi halinde, yeterlik belgesi Komisyon tarafından iptal edileceği, Tebliğin Ek-5’inde örneği verilen ceza puanı tablosuna göre, bir vize süresi içerisinde altmış ceza puanına ulaşılması halinde kurum/kuruluşun yeterlik belgesi, hiçbir uyarıya gerek kalmaksızın iptal edileceği belirtilmektedir.

19.12.2013 tarihinden itibaren web sitemizde yayınlanan ve kurum görüşlerine açılan ÇED Yeterlilik Belgesi Taslağında ise Yeterlik Belgesinin geçerlilik süresinin verildiği tarihten itibaren dört yıl olması, Taslağın EK-4’ünde yer alan ceza puanı tablosuna göre cezalandırılan kurum/kuruluşun bir vize süresi içerisinde yetmiş ceza puanına ulaşması halinde ÇED Yeterlik Belgesi, hiçbir uyarıya gerek kalmaksızın iptal edileceği üzerinde çalışma yapılmakta olup kurum/ kuruluş görüşleri tamamlandıktan sonra nihai hale getirilecektir.

Yeterlik Belgesi, sadece HES’ler, fabrikalar ve maden ocakları için değil; ÇED Yönetmeliğinin Ek I ve Ek II listelerini kapsayan tesislerin tamamı için verilmektedir.

Uygulama aşmasında gelen geri bildirimler ve uygulamadaki zaman zaman aksaklıklar göz önüne alınarak mevzuatta bu tür iyileştirme çalışmaları yapılmaktadır. Durumun esnetme ile hiçbir ilgisi bulunmamaktadır.