Çimento sektöründe 'teknoloji' dönüşümü!
Yeni teknolojilerle daha çevreci çimento fabrikalarına doğru evrilen çimento sektöründe, yeni teknolojileri araştıran CTN Makine, patentini aldığı ORC sistemi ile çimento sektöründe önemli bir dönüşüm amaçlıyor.
Türkiye, dünya çimento sektörünün en büyük oyuncuları arasında bulunuyor. Kurucu 62 fabrikada yıllık milyon tonluk krinker kapasitesi olduğu ifade ediliyor. Sektörün 25 milyon tonluk ihracat fazlasıyla ekonomiye değer kattığı kaydedilirken, çevreyle ilgili yeni yatırımlarla ilgili de baskı gördüğü ortaya çıktı.
Yeni teknolojilerle daha çevreci çimento fabrikalarına doğru evrilen sektörde, önemli yatırım kalemleri arasında bulunan baca gazlarının geri dönüşümüyle ilgili sistemler. 2017 yılında aldığı Ar-Ge ve Tasarım Merkezi belgesiyle yeni teknolojileri araştıran CTN Makine, patentini aldığı ORC sistemi ile çimento sektöründe önemli bir dönüşümün peşine düştü.
CTN Makine’nin 44 yaşındaki patronu Özkan Çetin, ORC teknolojisinin Adana’dan Milano’ya uzanan öyküsünü anlattı. İşte Dünya Gazetesi'nden Yasemin Salih'in 'Çimentoda yeraltı suyunu bitirdi' konulu yazısı...
“Türkiye’deki çimento fabrikalarında filtreleme sistemleri Çinli şirketlerin tekelinde. Sektörün tamamına onlar bu sistemi kuruyorlar; baca gazından elektrik üretimini sağlıyorlar. Ancak bunu yaparken gazı soğutmak için yeraltı sularını kullanıyorlar. Bu beni çok rahatsız etti. Nasıl başka bir yol bulunur diye araştırırken yolum Milano’daki müşterimle kesişti” diyen Çetin, bunun yerine organik yöntemlerle elektrik üretimi yapan bir teknoloji geliştirdiklerini ifade etti.
‘2 milyon dolarlık yatırım yaptık'
Sektöre makine üretimi yapan CTN’de ihracat faaliyetlerin yüzde 70’ini oluşturuyormuş. Müşterilerinin çoğunun Avrupa’da olduğunu söyleyen Özkan Çetin, bunlardan birinin de İtalya’nın önemli şirketlerinden CTP olduğunu belirtti. “CTP finansal krize girince hisse satmak istedi. Önce yüzde 60’ına ortak oldum. Sonra tamamını satın aldık. Onların organik dönüşüm teknolojileriyle ilgili çalışması varmış ama devam ettirmemişler” diye anlatan Çetin, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ben bu işe kafayı taktım. Birçok uzmandan danışmanlık aldık. 2 milyon dolarlık yatırım yaptık. Avrupalı ve Türk mühendisler birlikte çalıştık ve ORC teknolojisinde yeni bir sistem oluşturduk. Patent başvurumuzu da yaptık. Biz burada yeraltı suyu yerine bir yağ kullanarak baca gazını elektriğe dönüştürüyoruz. Çimento fabrikasının tüm sistemini yeniden ORC teknolojisine göre kurguluyoruz. Yeraltı suları çok kıymetli. Özellikle kuraklığın konuşulduğu bu dönemde başka bir teknoloji mümkün diye yola çıktık ve başardık. Çinlilerin teknolojisini kullanan 12 fabrikanın günlük yeraltı suyu tüketimi yaklaşık 17 bin metreküp. Bu bin 335 ailenin aylık su tüketimine eşdeğer.”
Yüzde 25 daha verimli
ORC (Organic Rankine Cycle) teknolojisiyle çimento fabrikasının bacasından yaklaşık 400 derece ısıyla çıkan gaz 120 dereceye kadar soğutuluyor. Bu ısıdan da içeride yine sıcak su kullanımı ve kurutma işlemlerinde yararlanılıyor. Özkan Çetin’in verdiği bilgilere göre bu yeni teknoloji Çinlilerin kullandığı yeraltı suyuyla çalışan sisteme göre daha pahalı. Hesaplamalar yüzde 25 daha verimli olduğunu ve 5 yılda maliyet farkının kapanıp, artıya geçişin başladığını ortaya koymuş. Adana Organize Sanayi Bölgesi’nde endüstri 4.0 donanımında bir tesisleri olduğunu anlatan Çetin, tamamen robotik uygulamalarla çalıştıklarını belirtti.
ORC teknolojisinin ilk müşterisinin Sanko Çimento olduğunu söyleyen Çetin, burada sıfır atık odaklı bir tesis kurduklarını ve 10 milyon dolarlık ihale aldıklarını söyledi. İkinci müşterileri olan Sönmez Çimento’nun ise 15 milyon dolarlık bir yatırım olacağını vurgulayan Çetin, “Bu, Avrupa’nın en büyük ORC teknolojisiyle kurulan çimento tesisi olacak. Avrupa’dan gelip fabrikayı inceliyorlar. Biz yerli katkıyı iyi kullandık. 8.5 megawatlık bir tesis olacak. Yıllık enerjinin yüzde 35’ini gazdan elde edecekler” diye konuştu.
İLK İHRACAT PORTEKİZ’E
CTN Group’un artık fason üreticiden tasarım geliştiren bir firmaya dönüştüğünü anlatan Özkan Çetin, ORC sistemini 2021’de Türkiye’de yapılacak üç çimento fabrikasına daha kuracaklarını belirtti. Bunları; bir Fransız şirketi, diğeri Çimentaş’ın sahibi İtalyan grup Cementir, üçüncüsü de Burdurlu As Çimento diye sıralayan Çetin, “Her üçüyle de görüştük. İhaleye Çinlileri hiç davet etmediler. Artık sektörde yeraltı sularıyla ilgili bir bilinçlenme var” dedi.
ORC teknolojisinin ilk ihracatı ise Portekiz’e olacak. Özkan Çetin, iki ay önce Portekiz’in önde gelen şiretlerinden Secil Group ile anlaşma yaptıklarını belirtti. Çetin, “ORC sistemiyle ihaleye katıldık. Çinli firmaları ihaleye hiç dahil etmediler. Biz de Avrupalı rakiplere göre maliyet avantajını sağlamış olduk. Çünkü Avrupalı rakiplerimizde bizdeki deneyim yok. Portekiz’deki ihale 14.5 milyon Euro tutarında. Bu, Türkiye’den Avrupa’ya ilk ORC ihracatı olacak” dedi.
