Değer artış kazancı için vergi ödemek!

Kooperatife yıllardır üye olanlar, kooperatif hisselerini sattıklarında "değer artış kazancı" elde etmiş sayıla

HÄ°SSESÄ°NÄ° SATANLARIN VERGÄ°SÄ°
 
Kooperatife yıllardır üye olanlar, kooperatif hisselerini sattıklarında "değer artış kazancı" elde etmiş sayılacakları için gelir vergisi ödemek zorundadırlar. Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 80/1-4. maddesinde, ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar "değer artış kazancı" olarak belirtilmiştir. Buna göre kooperatife ne zaman üye olunduğu önemli olmamakta ve ortaklık hissesinin satıldığı zaman gelir vergisi mükellefiyeti doğmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken bir başka nokta da; aynı maddeye göre, elde edilen kazancın 2009 yılında 7.600 TL'lik, 2010 yılında 7.700 TL'lik kısmının vergiden istisna olduğudur. Ortaklık hissesinin satılmasıyla elde edilen değer artış kazancını bulmak için; önce, kooperatife girilen tarihten hissenin satıldığı tarihe kadar yapılan ödemeler, her bir ödemenin yapıldığı aydan satışın yapıldığı aydan bir önceki aya ait TÜİK, aylık ÜFE artış oranlarına göre endekslenerek yükseltilir. (Endekslenmenin yapılabilmesi için artış oranının yüzde 10 veya üzerinde olması şarttır.) Daha sonra endekslemeye tabi tutulan ödemelerin tutarıyla, hissenin satış tutarı kıyaslandığında aradaki fark "değer artış kazancı" olarak bulunur. Elde edilen bu kazancın 2009 yılında da 7.600 TL'yi, 2010 yılında da 7.700 TL'yi aşan kısmı vergiye tabi olduğu için, istisna düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden gelir vergisi tarifesine göre ödenecek vergi bulunur. Satışın yapıldığı tarihi izleyen yılın Mart ayında, 25 Mart günü çalışma saati bitimine kadar verilen "yıllık gelir vergisi beyannamesi" ile beyan edilen vergi, Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenir.

EVÄ°NÄ° SATANLARIN VERGÄ°SÄ°

Kooperatif ortaklarının, kooperatif yoluyla edindikleri gayrimenkullerin satışında, iktisap (yani satın alma) tarihi çok önemlidir. Çünkü GVK'nın mükerrer 80/1-6 maddesine göre iktisap tarihinden itibaren 5 yıl içinde satılan gayrimenkullerden elde edilen kazanç gelir vergisine tabidir. Yasa'ya göre, kooperatif ortaklarına bu sıfatları dolayısıyla tahsis edilen gayrimenkuller "tahsis tarihinde" ortaklar tarafından satın alınmış sayılmaktadır (GVK Mükerrer Md. 80/1-6). Buna göre, kooperatiften edindiği gayrimenkulu, tahsis tarihinden itibaren 5 yıl geçtikten sonra satanların elde ettiği kazanç gelir vergisine tabi olmayacak, 5 yıl içinde satanlar ise elde ettiği kazanç üzerinden gelir vergisi ödeyeceklerdir. Kazancın hesaplanabilnıesi için, "maliyet bedeli"nin bilinmesi ve bu bedelin, gayrimenkulun iktisap tarihinden itibaren (satıldığı ay hariç) TÜİK aylık ÜFE artış oramnda yükseltilmesi gerekmektedir. Kooperatif yoluyla edinüen gayrimenkullerde maliyet bedeli "ödenen aidatlar"ın, varsa değerini artırmaya yönelik harcamaların toplamıdır. TÜİK aylık ÜFE ile endekslenerek yükseltilen maliyet bedeli satış bedeliyle kıyaslandığında ortaya çıkan kazançtan, daha önce de bahsettiğimiz istisna ile satışla ügili harç ve giderler de düşüldükten soma gayrimenkulun değer artış kazancı bulunur. Gelir vergisi tarifesine göre hesaplanıp, satışın yapıldığı tarihi izleyen yılın Mart ayının 25. günü mesai saati bitimine kadar beyan edilen vergi, birincisi Mart, ikincisi de Temmuz ayı olmak üzere, iki eşit taksitte ödenir.
Hürriyet/Şükrü KIZILOT