Doğalgaz zammı Recep Tayyip Erdoğan'dan döndü!
Hazine ve BOTAŞ'ın, doğalgaza yapmayı planladığı zamdan, Başbakan Tayyip Erdoğan'ın müdahalesiyle vazgeçtiği öğrenildi
Zaman'a ulaşan belgelere göre BOTAŞ, Hazine öngörüleri doğrultusunda bu yıl yüzde 66 zam yapmayı planladı. Ancak zammın ocak, şubat ve mart gibi tüketimin arttığı bir döneme denk gelmesi sebebiyle, hazırlık hükümet kanadında kabul görmedi. Erdoğan, gündemde zam olmadığını açıklamıştı.
Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ), 2008'de Hazine ve Maliye baskısıyla doğalgaz fiyatlarına konut ve sanayi aboneleri için yüzde 73-75 zam yaptı. Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu'na (YDK) göre zammın oranı yüzde 89'u buldu. Petrol fiyatlarındaki düşüşe paralel BOTAŞ, gaz fiyatlarına geçen yıl yüzde 37 indirim yaptı.
İndirimin yaz aylarında yapılması ve zammın çok gerisinde kalması eleştiri konusu olmuştu. 2009'da petrol ve döviz fiyatlarındaki artış üzerine Hazine, KİT'lere (Kamu İktisadi Teşebbüsleri) 2010 yılı öngörülerini iletti. Yapılan hesaplamalarda doğalgaza zam öne çıktı. Zaman, doğalgaza yıllık yüzde 50-70 zam yapılacağını duyurmuş ve haber kamuoyunda geniş yankı uyandırmıştı. Aynı günler içinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan yine gaza zam yapılmayacağını açıklamıştı. Zam tartışmalarının yaşandığı bir dönemde doğalgazdan alınan ÖTV ve KDV de gazın pahalı satılmasına neden oluyor.
İGDAŞ'ın hesaplamalarına göre 100 kuruşluk doğalgazda 69,4 kuruş ile en fazla payı ithalatçı BOTAŞ alıyor. İkinci en fazla payı 18,2 kuruşu Maliye (Vergi) alıyor. Geri kalan 12,2 kuruş ise dağıtım şirketine gidiyor. Satışa sunulan doğalgazın abonelere satış fiyatı, ithalatçı, dağıtıcı ve verginin eklenmesiyle yaklaşık yüzde 50 artış gösteriyor. İthalatçı ve dağıtım şirketi verilerine göre bin metreküpü ortalama 330 dolara ithal edilen gazın nihai tüketici fiyatı 482 dolara çıkıyor. Aradaki fark, ithalatçı, dağıtıcı ve Maliye'ye gidiyor.
BOTAŞ, 3,5 milyar kâr edecek
Kamu şirketi BOTAŞ'ın bu yıl doğalgazdan, Hazine'nin öngörüleri doğrultusunda 3,5 milyar lira kâr etmesi bekleniyor. Şirketin bu yılki gelirlerinin 23,7 milyar lira, giderlerinin ise 20,4 lira olması söz konusu. Son aylarda petrol ve dövizdeki artışları gaz satış fiyatlarına yansıtmayı planlayan şirket, 3 ayrı fiyat projeksiyonu hazırladı. BOTAŞ, başa baş noktasında yıllık yüzde 21,30 zammı planlarken 3,5 milyarlık kârlılık hedefinde ise yüzde 66 zam söz konusu olacak. Şirketin aşırı kârlılık hedefinin uygulanmaya konulması halinde ise yıllık zam oranı yüzde 111'e çıkacak. Bakanlık kaynakları, Azeri gazının halen ucuz alınması ve Rusya'dan sağlanacak indirimle, zam oranlarının değişebileceği bilgisini veriyor.
Zaman/İsmail Altunsoy