Elektrik faturasındaki kayıp-kaçak bedellerini almak mümkün mü?

Son zamanlarda vatandaşların fazlasıyla şikayetçi olduğu elektrik faturalarındaki zamlar ve tüketiciden "kayıp-kaçak", "dağıtım bedeli", "iletim bedeli", "perakende satış hizmeti bedeli" ve "sayaç bedeli" olarak alınan birçok ücret kaleminin alınması gündemi oldukça meşgul etmektedir.

Ekiz Avukatlık Bürosu Partnerlarından  Av. Mehmet Ali Keser'e konuya ilişkin görüşlerini sorduk.

Vatandaşların en çok şikayetçi olduğu konulardan biri olan, kayıp kaçak bedeli adı altında vatandaşlardan alınan bedellerin Yargıtay kararları doğrultusunda vatandaşa geri aide edilmesi gerektiğini belirten Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Mehmet Ali Keser, “Tüketicilerden haksız yere tahsil edilen bedellerin geri ödenmesi gerektiğini ve faturalarında daha önce ayrı ayrı gözüken kayıp-kaçak, iletim ve sayaç okuma bedeli, artık dağıtım bedeli altında alınıyor. Daha önce ödedikleri dağıtım bedelinin bir anda katlanmasına ve yüksek meblağlara ulaşmasına vatandaş tepki gösteriyor” ifadelerini kullandı.

Ocak 2016 tarihi itibariyle yapılan zamlar arasında elektrik de vardı ve Türkiye’deki yaklaşık 38 milyon elektrik abonesi zamlanan faturaları bu ay ilk kez aldı. Aboneler, Ocak 2016 faturalarında artık bazı ayrıntıları göremiyor. Faturalarda yapılan değişiklikler tüketicilerin kafasını karıştırırken, tepkilere de neden oldu. Hatırlanacağı üzere, elektrik faturalarında yapılan bir değişiklikle iletim bedeli, kayıp-kaçak bedeli, sayaç okuma bedeli ve dağıtım bedeli toplanarak, tek bir kalem olarak gösterilmeye başlandı.Ancak Kayıp Kaçak bedeli hala elektrik faturalarına yansıtılmaktadır.

PEKİ EFENDİM, KAYIP VE KAÇAK BEDELİ NEDİR ? 

Kayıp iki şekilde; Teknik kayıp ve Teknik olmayan kayıp olarak şu şekilde açıklayabiliriz.

Teknik Kayıp : Elektriğin dağıtımı için gerekli olan hat, trafo ile sayaçlarda meydana gelen TEKNİK KAYIP miktarına (yaklaşık % 7-8) (ayrıca ölçümlenemeyen bir kısım enerji) denilmektedir. Tüm dünyada teknik kayıp vardır.

Teknik Olmayan Kayıp: Kayıp-kaçak miktarı, dağıtım sistemine giren enerji ile dağıtım sisteminde tüketicilere tahakkuk ettirilen enerji miktarı arasındaki farkı göstermektedir. Dağıtım sistemine giren enerji ile tahakkuk ettirilen enerji arasında oluşan bu fark iki şekilde oluşmaktadır. Kaçak Elektrik ve Teknik Kayıp Kaçak Elektrik : Bizim itiraz ettiğimiz kısım yasal olmayan bir şekilde elektriğin hırsızlanması sonucunda oluşan eksik tahsilatın dürüst vatandaştan tahsil edilmesinden kaynaklanmaktadır.

Kayıp Kaçak bedeli ise, "Elektrik enerjisinin nakli esnasında meydana gelen kayıp ile başka kişiler tarafından hırsızlanmak suretiyle kullanılan elektrik bedellerini kurallara uyan abonelerden tahsil edilen ücrettir. Ancak bu bedelin dürüst abonelerden tahsil yoluna gitmek, hukuk devleti ve adalet düşünceleriyle bağdaşmamaktadır Bundan ayrı olarak; elektrik kaybını önleme ve hırsızlıkları engelleme veya hırsızı takip edip, bedeli ondan tahsil etme görevi de bizzat enerjinin sahibi bulunan dağıtım şirketlerine aittir " dedi

SAYIN KESER; KAYIP KAÇAK BEDELİ ADI ALTINDA VATANDAŞIN CEBİNDEN ÇIKAN MEBLAĞLAR NE KADAR?

Yapılan araştırmalar neticesinde ortalama olarak 2006-2015 yılları arasında vatandaştan kayıp-kaçak bedeli adı altında yaklaşık 38 milyar TL tahsil edildi.Yani vatandaşın cebinden haksız yere çıkan para çok ciddi rakamlardır. Özellikle  bu rakamların çok büyük bir kısmı sanayicilerden tahsil edilmiştir.

Ancak Son dönemde birçok kanunda değişiklikler olmuştur. Bunlar arasında en önemlileri Türk Ticaret Kanunu, Borçlar Kanunu, Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’dur. Bu kanunlarda yapılan değişiklikler ve son dönemde kazanılan davalar ile kaçak bedelin geri alınması mümkün olmuştur.

DİKKAT 

'''Anayasa ve kanunlara aykırı olarak abonelerden alınan 5 kalem bedelin tüketicilere geriye dönük iadesine karar verildi. Bu kararla tüketiciler her faturalarında ortalama yüzde 30 civarında fazladan ödenen bedelleri geriye dönük olarak alabileceklerdir. 

Elektrik faturasındaki tüketiciye iade edilmesine karar verilen 5 bedel ise şunlardır:

1. Kayıp kaçak bedeli

2. Dağıtım bedeli

3. Perakende satış hizmeti bedeli, 

4.Personel sayaç okuma bedeli

5. İletişim sistemleri bedeli

PEKİ BU BEDELLER KAÇ YIL GERİYE DÖNÜK ALINABİLİR? 

Kayıp Kaçak bedeli ve diğer faturaya yansıtılan bedeller 10 yıl geriye dönük olarak geriye alınabilir

SİZCE ÖZEL ŞİRKETLER KAYIP KAÇAK BEDELLERİNİ GERİ ÖDEMEK ZORUNDALAR MI?

Şirketler ‘hayır’ diyemez

Yüksek Mahkeme kararına rağmen Enerji Yönetimi ve şirketler, çalınan elektrik için ödenen paraların abonelere iade edilmemesinde ısrarcı. Hatta ‘Yasal değişiklik var. Kayıp-kaçak ödemesi yapılmayacak. Ödenenler de geri alınacak’ içerikli tüketicileri yanıltıcı bilgilendirmeler de yapılmaya başlandı. Fakat gerçekte tam tersi bir durum söz konusu. Kayıp-kaçak için hazırlanan düzenleme, TBMM’de yasallaşmadı. Bu nedenle, aboneler elektrik dağıtım şirketlerinden alacağı ödeme tutarını gösteren belgeler ile yargı yoluna başvurabilirler. Bazı abonelere  şirketlerin ‘Kayıp-kaçak yasal tahsilat İade edilemez açıklamalarının hiçbir yasal karşılığı yok. Halen yürürlükte olan Yargıtay kararı var ve kamu kurumları-görevlileri bu yasaları uygulamak zorunda. Aksi tavır sergileyen şirket ve kamu kurumları suç işlemiş olur. Abonelerin yapması gereken iş, gerekli evrakları tamamlayarak yasada belirtilen usullere göre yargıya  başvurmaktır. Haksız ödenen paralar, kısa sürede geri alınabilir.

DAVA SÜRECİ NE KADAR SÜRECEK? 

Doğru yürütülecek bir dava süreci ile;  dava süresinin minimum 1,  maksimum 2 yıl sürmesi beklenmektedir.

KAYIP KAÇAK BEDELİ  FATURANIN NE KADARINA DENK GELİR? 

Kayıp Kaçak bedeli genelde her yıl değişmektedir. 2014 tarifesine göre Ticarethane ve Meskenler için yaklaşık % 14 iken Sanayi tarifesinde % 10,5’a denk gelir. 2015 tarifesine göre Sanayi tarifesinde % 16,5, 2016 yılında Sanayi tarifesinde ise bu miktar % 20 civarında olacaktır. 

* Tüketim miktarına, tarifelere ve tek zamanlı çok zamanlı olmasına göre bu bedelde küçük değişiklikler olabilir.

Yukarıda açıklanan bilgiler ve Yargıtay kararları doğrultusunda Özellikle Sanayi Sektöründe ödenen yüksek meblağlı elektrik faturalarından aykırı olarak alınan 5 kalem bedelin tüketicileregeri iade edilmesi gerekmektedir. Dava yolu ile  tüketiciler her  faturalarında ortalama %15 - 20 civarında fazladan ödenen bu bedelleri geriye dönük olarak alabileceklerdir.

PEKİ EFENDİM SON OLARAK KONUYA İLİŞKİN NE SÖYLEMEK İSTERSİNİZ

Öncelikle tüm vatandaşlarımızı konuyla ilgili duyarlı olmaya davet ediyorum.Elektrik faturalarına yansıtılan ve haksız yere vatandaşlardan alınan bedeller ciddi meblağlara ulaşmıştır.Yargıtay Hukuk Genel Kurulu`nun verdiği `kayıp kaçak bedelinin aboneden tahsil edilemeyeceği` kararı ile Kayıp Kaçak bedeli adı altında alınan ücretlerin iadesinin artık mümkün olduğunu tekrar belirterek, Konu ile ilgili olarak tüm tüketicileri kayıp kaçak bedelinin iadesi konusunda dava açmaya çağırıyor, Hukuk Büromuz olarak her türlü hukuki desteğin verileceğini belirtiyoruz.

Ekiz Avukatlık Bürosu Partnerlarından Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Mehmet Ali Keser'e konu ile ilgili değerli bilgilerini bizimle paylaştığı için çok teşekkür ediyoruz.

Avukat Mehmet Ali KESER