Emlak vergisindeki yüksek artış kira tutarında şok yaşattı

Geçen hafta yayımlanan "Kiracıya ve Ev Sahibine Şok" başlıklı yazımız, tahminlerimizin de üzerinde ilgi gördü. Çeşitli TV kanalları konuya haber olarak yer verdi. İnternet sitelerinde en çok tıklanan haberler arasında yer aldı. İzleyen gün bazı gazeteler de yazımızı haber yaptı.

OLAY NEYDİ?

Okumayanlar için kısaca özetleyelim.

2010 yılında gayrimenkullerin emlak vergisi değerinin yüzde 300-500, bazı semtlerde yüzde 1000- 3000 hatta yüzde 5000- 10000 artması, büyük bir şok olmuştu.

Olay bununla da bitmiyordu; Gelir Vergisi Kanunu'nun 73. maddesinde; "kiraya verilen gayrimenkullerin kira bedeli emsal kira bedellerinden düşük olamaz" hükmü yer alıyor ve emsal kira bedelinin de emlak vergisi değerinin yüzde 5'i olacağı belirtiliyordu. Emlak vergisi değerindeki yüksek artış, mal sahipleri ve kiracılar için "kira tutarı" yönünden ayrı bir şok olmuştu.

FARKLI GÖRÜŞLER

Bu arada bazı okurlarımız;

1. Danıştay'ın "emsal kira bedelinin uygulanamayacağı" yönünde kararları olduğunu,

2. Emsal kira bedeli yönünden inceleme yapılmadığını, Maliye Bakanlığı'nın da emsal kira bedeli uygulaması yapılmayacağı görüşünde olduğunu belirterek, olayın bu yönlerine de değinilmesini istiyorlardı.

1. Danıştay'ın Kararları: Danıştay'ın, emsal kira bedeli konusunda, mükellefin lehine çok sayıda kararı var. Ancak, Danıştay'ın karar verebilmesi için; emsal kira bedeli esasına göre vergi ve ceza istenmesi, mükellefin vergi mahkemesinde dava açması ve bu kararın da temyiz yolu ile Danıştay'a intikal etmesi gerekiyor. Kaldı ki Danıştay'ın kararı, dava açan kişi ile ilgili. İnceleme elemanını bağlamıyor.

2. Emsal Kira Bedeli Yönünden İnceleme Yapılmadığı: Elimizde, Danıştay'ın yakın tarihli kararları var. Bu da gösteriyor ki emsal kira bedeli yönünden vergi incelemesi yapılıyor. Nitekim kira gelirleri ile ilgili beyannamede, gayrimenkulün değerinin sorulması da emsal kira bedeli kıyaslaması olayının ayrı bir göstergesi oluyor.

MALİYE'NİN GÖRÜŞÜ

Maliye Bakanlığı'nın "Emsal Kira Bedeli" uygulaması ile ilgili çok sayıda özelgesi ve bir de 5 Ocak 1999 tarihli 1999/1 No.lu Gelir Vergisi İç Genelgesi var.
Bunlara ayrı ayrı yer vermeden, son yani 2010 tarihli açıklamasına bakalım.

- Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, her yıl olduğu gibi 2010 yılında da kira geliri elde edenlerle ilgili bir "rehber" yayımladı (www.gib.gov.tr'den ulaşabilirsiniz).

- "Kira Geliri Elde Edenler İçin Beyanname Düzenleme Rehberi"nin 10 ve 11. sayfalarını birlikte okuyalım;
"Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, 'emsal kira bedeli'  esas alınır. Buna göre;

- Gayrimenkulün bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması,

- Kiraya verilen gayrimenkulün kira bedelinin EMSAL KİRA BEDELİNDEN DÜŞÜK OLMASI,
hallerinde emsal kira bedeli esası uygulanacaktır.

...... Emsal kira bedeli, EMLAK VERGİSİ DEĞERİNİN YÜZDE 5'İDİR"

Görüldüğü gibi Maliye Bakanlığı'nın 2010 tarihli kira geliri rehberinde, emlak vergisi değerinin yüzde 5'inin "emsal kira bedeli" olarak ele alınacağı belirtiliyor.
Maliye Bakanlığı yetkilileri ile görüştüğümde, emsal kira bedelinin uygulanmasına taraftar olmadıklarını ve uygulatmadıklarını belirtiyorlar. Ancak ortada bir yasa maddesi ve bir rehber var. Kafaları netleştirmek için; kira rehberindeki açıklama düzeltilmeli, daha önemlisi şu anda görüşülen "Torba Yasa" ya da başka bir yasa ile 73. madde değiştirilmeli...

Şükrü Kızılot/Hürriyet