Emlakta 2007 nasıl geçti?
Emlak ve konutta 2007 nasıl geçti? Neşe Can Çekici yorumladı.
2007 yılının sona ermesine 40 gün gibi kısa bir süre kaldı. Âdet gereği yılın son günlerinde tüm sektörlerde değerlendirmeler yapılır, terk edilmek üzere olunan yıl masaya yatırılır, yeni yıl beklentileri dile getirilir, tartışılır. Biz de henüz içinde bulunduğumuz yılın gayrimenkul sektörü açısından genel bir değerlendirmesini yapalım istedik bu haftaki yazımızda.
* Bilindiği üzere 2007 yılına girerken bazı belirsizlikler, tedirginlikler vardı ve bunların sektörümüzü de etkilemesi bekleniyordu. Önemli siyasi konuların özellikle seçimlerin durgunluğa sebep olacağı düşünülüyordu. Beklenen oldu: 2005 ve 2006 yıllarında yaşanan hareket, önce küçük bir ekonomik çalkantı, sonrasında ise seçim ortamına girilmesi ile birlikte hız kesti.
* 2007'nin ilk çeyreğinde Mortgage ile konut sektörü farklı bir bakış açısı kazandı. Ancak yasadan beklenen etkiler henüz net olarak görülemedi.
* 2007 yılının sonunda konut kredisi tutarının 30 milyar YTL'lerde kalacağı tahmin ediliyor. Bu da beklenen tutarların altında kalınması demek. Nedeni ise kredi kullanacak kesimin talebini ertelemesi.
* Konut piyasalarında binlerce konutun inşaatı son hızla devam etti. Hatta bazı projelerde erken teslimler yapıldı. Ancak 2007 yılında inşaat ruhsatı alınan daire sayısını incelediğimizde geçen yılın bu dönemine göre bir azalış olduğunu görmekteyiz. Yani yapımına yeni başlanan konut inşaatında bir düşüş yaşanmakta
* İnşaat sektörü 2005 ve 2006'da yüzde 20'ler civarında büyürken, 2007'de bu oranın maksimum yüzde 15 seviyelerinde gerçekleşmesi bekleniyor.
* İçinde bulunduğumuz yılda alışveriş merkezleri açısından tarihi bir hareket yaşandı. Yerli ve yabancı yatırımcıların fokus alanı ağırlıklı olarak perakende piyasalarıydı.
* Ofis piyasaları ise özellikle İstanbul'da yoğun talebe cevap verilemeyen piyasa niteliğindeydi.
* 2007 yılı tüm bu alanlarla ilgilenen yatırımcıların devreye girme çabalarını izlememiz bakımından da ilginçti. Yabancı birçok fon/ şirket, piyasa oyuncuları arasına girerek adını telafuz ettirmeye başladı.
* 2007 yılı boyunca döviz kurlarının geri gelmesi sektörde önemli dengeleri etkiledi.
* Piyasanın bireysel satış cephesinde ise gerek döviz kurlarının durumu gerekse siyasi sebeplerden dolayı bir durgunluk hatta bir kilitlenme yaşandı. "İkinci el" olarak tanımlanan konut pazarında hareket son derece azdı. Piyasadaki genel motivasyondan dolayı gayrimenkul sahiplerinin beklentileri yüksek seviyelerde oluşurken, alıcı tarafı rehavet içinde beklemeyi tercih etti ve alımını erteledi.
* Bankacılık / finans sektörü gayrimenkul ile ilgili çeşitli alanlarda sistem kurma ve uygulama dönemine girdi; konumlarını belirlemeye başladı.
* Yapı ve gayrimenkul fuarlarında sayı olarak yükselme yaşandı. Ayrıca sektör temsilcileri konferanslarda, seminerlerde, panellerde sık sık bir araya geldi. Değerlendirmeler, tartışmalar yapıldı.
* 2007'de genel anlamda beklenenler gerçekleştiğinden, yani sürprizler yaşanmadığından moraller bozulmadı. Durağanlık bir "kriz" anlamında gündeme oturmadı. Kabuk değişiminin devam etmesi adına yol alındı.
* Sektörün 2007 yılını toparlanma, yapılanmaya devam ve yeniden çıkışa hazırlık yılı olarak kullandığını söyleyebiliriz.
NEŞE CAN ÇEKİCİ