Merkez Bankası faizi indirdi ve dövizde büyük bir hareket görülmedi. Piyasa oyuncuları Merkez Bankası'nın arka kapıdan döviz satarak kuru tuttuğunu söylüyor. Peki iktidarın bir döviz planı var mı? Seçime kadar neler olacak? Seçimlerden sonra enflasyon, döviz ve faiz üçgeninde neler yaşanacak?Dünyadaki ekonomik konjonktüre dikkat çeken Akman, "1 Kasım'da İngiltere Merkez Bankası da sıkılaştırma hareketlerine başlıyor

Ekonomist Cüneyt Akman faiz indirimine rağmen dövizin tepkisiz kalmasının nedenlerini değerlendirdi. Dünyadaki ekonomik konjonktüre dikkat çeken Akman, "1 Kasım'da İngiltere Merkez Bankası da sıkılaştırma hareketlerine başlıyor. Piyasadan para çekmek için hazine bonosu satışına başlıyor. Amerikan Merkez Bankası 10 yıllık hazine bonoları da yüzde 4,10'u geçti, 2008 krizinden beri ilk defa olan bir şey bu" diye konuştu. Paranaliz sitesinde yer alan bir video yayınında faiz indirimine rağmen döviz kurunun yükselmemesinin nedenlerini değerlendiren Akman, enflasyonla döviz kurunun her zaman paralel giden iki olgu olduğunu ve enflasyonun yüksek seyrettiği dönemlerde döviz kurunun geçici olarak baskılansa da uzun vadede mutlaka enflasyonu yakalayacağını söyledi.

Mayıstan sonrası için ürküten tablo

Uygulanan ekonomik politikaların seçime kadar sürdürülmesinin planlandığı ve sonrası için herhangi bir bilimsel ekonomik öngörüde bulunulmadığını kaydeden Akman, "Seçim mayıs ayında olacak deniyor. Mayısa kadar bir şekilde döviz baskılanıyor ancak enflasyon baz etkisi ile düşüş gösterse bile yıl başında sonrasında çok daha fazla yükselecek ve döviz kuru da aynı şekilde fırlayacak. Bu bilimsel bir gerçek. Aksi olması mümkün değil" dedi.

KKM'ler bile iptal edilebilir

Akman sözlerini şöyle sürdürdü: "Enflasyonla döviz kuru daima paralel seyrediyor, arada döviz kuru ani sıçramalar ve inişler yapabiliyor ama kısa sürüyor. Döviz kuru bazı zamanlarda baskılanabiliyor. Kimi zaman 1-1,5 sene de sürüyor. Hükümetler bunu yapabiliyor. Yasaları kullanarak da yapılabilir ama bunun sonuçları olur. Faizler fırlar, döviz kuru fırlar hatta 2023 yılı sonuna kadar devam edecek denilen KKM'ler bile iptal edilebilir,"

Uygulanan ekonomi politikaların bir ekonomik model olmadığını, bilimsel bir yanının da bulunmadığını ifade eden Akman, "Bilime inanmakla ilüzyona inanmak arasında ciddi fark var.  Enflasyonu durduramazsanız dövizi de durduramazsınız. Her seferinde kendini ispatlayan bir konu. 50 yıldır bu şekilde kendini tekrarlıyor. Enflasyonla döviz kuru beraber gider. Enflasyon resmi rakamlara göre yüzde 80 olan bir ülkede döviz kurunun burada durması mümkün değil olay sadece bir zamanlama meselesi" şeklinde konuştu.

Döviz nasıl tutulur?

Dövizi tutmanın bazı yöntemleri olduğunu bunun için cari fazla vermek ya da cari açığı düşürmek gerektiğini ancak Türkiye'de ikisinin olmadığını hatta aksine 8 ayda 39.7 milyar dolar cari açık verildiğini ve bunun da geçen seneye göre yüzde 211 artış anlamına geldiğini belirten Akman, cari açığın sene sonuna kadar daha da artacağına işaret etti.

İkinci yöntemin dış borç ile döviz bolluğu yaratmak olduğunu ancak bunun akabinde oluşacak sorunların daha büyük olacağını kaydeden Akman dünyada faizlerin yükseldiğini ve Türkiye'nin ucuz ve uygun borç bulamasının mümkün olmadığını söyledi. Bazı Arap ülkelerinden bir takım yöntemlerle gelen dövizin de yetersiz kaldığını kaydeden Akman doğrudan yatırım gelmediğine de dikkat çekti. Putin'den gelen nükleer santral yatırımı ve yabancıya pasaport karşılığı konut satışından gelen dövizlerin de işe yaramadığını aktaran Akman uzun yıllar Türkiye'nin portföy yatırımları ile kendini koruduğunu ancak bu yıl 6 milyar dolara yakın portföy yatırımının ülkeden çıktığını ifade etti. Akman, "Sadece bu sene 6 milyar dolara yakın portföy yatırımı çıktı gitti. Dövizin biraz sakin durmasının sebeplerinden biri çünkü kaçacak para kalmadı. Bu temel bir sorunu ortaya koyuyor. Tahvillerde yabancı payı yüzde 1'in altına düşmüş durumda" diye konuştu.

12 milyarlok döviz hesabı 77 milyar dolara yükseldi

Vatandaşın elinde 186,5 milyar dolar civarında altın olduğunu ancak bunun ekonomiye kazandırılması için atılan adımların şimdiye kadar başarılı olamadığını kaydeden Akman, KKM'nin ise dövizin üzerindeki en önemli baskı araçlarından biri olduğunu ifade etti. Akman, "KKM ile 12 milyar dolar civarında bir döviz tevdiat hesabı dövize endeksli hale getirildi. Şu andaki verilere göre 77 milyar dolar civarında kur korumalı mevduat yaptınız. Çok daha fazla TL mevduatını dövize endeksli hale getirdiniz. Bunun riskini durdurabilmek için sürekli arka kapıdan döviz satıyorsunuz. Ama bu bir yere kadar sürecek bir noktadan sonra sürdürülemez hale gelecek" şeklinde konuştu.