Eser Taahhüt 300 milyon dolarlık proje yürütüyor!
Nijerya'da Yoruba Kralı ile ortak olan Eser Taahhüt, sadece bu ülkede 300 milyon dolarlık proje yürütüyor. Sırada Türkiye, Suudi Arabistan ve Afrika ülkelerinde yeni dev projeler var
ESER TAAHHÜT'ÜN KURUCUSU VE yönetim kurulu başkanı İlhan Adiloğlu (59), 19 Eylül'de Ankara Çankaya daki şirket merkezinde Nijerya'dan gelen 24 kişilik bir heyeti misafir etti. Misafirleri arasında dört bakan ve meclis başkanının yanı sıra Eser'in Nijerya'daki ortakları, Osun Eyaleti valisi ve Yoruba Kralı Alayeluwa Alayeluwa Oba Okunade Sijuvvade 2. Olubuse de yer alıyordu. Nijerya 150 milyon nüfuslu, 36 eyaletten oluşan ve cumhuriyetle yönetilen bir ülke. İdari anlamda bir yetkisi olmasa da nüfusun 60 milyonunu oluşturan Yoruba halkının kralı olmak ülkede önemli bir gücü temsil etmek anlamına geliyor.
Nijerya'ya 2009 yılı başında adım atan Eser Taahhüt, iyi bir yerel ortaklık yapısı kurarak, pazara güzel bir giriş yaptı. Ülkede yürüttükleri projelerin toplam bedeli şimdiden 300 milyon dolar civarında. Temmuz ayında 237 milyon dolarlık demiryolu rehabilitasyon işini üstlenen şirket, projenin 1 milyar dolarlık ikinci etabı için de ön yeterlilik başvurusu yaptı. Üç yıl önce adım attıkları Suudi Arabistan pazarında da emin adımlarla ilerlemeye devam ediyorlar. Eser Taahhüt'ün bu ülkede devam eden iki projesinin toplam bedeli, 393 milyon dolar. Burada da olumlu sonuçlanacağım düşündükleri yeni ihalelere teklif vermiş durumdalar.
Eser Taahhüt ile birlikte geçen yıl Eser Holding çatısı altında toplanan, dokuzu yurtdışında kurulu 22 grup şirketi var. Eser Enerji, Türkiye'de 55 MW kurulu güçte beş hidroelektrik santralinin yapımına devam ediyor. 50 MW toplam kapasiteye sahip dört santralin yapımına ise gelecek yıl başlanacak. 2010 ve 2011'de sadece enerji alanında 100 milyon dolar yatırım yapacaklar. Kırıkkale'de 450 MW kapasiteli bir doğalgaz çevrim santrali kurmak üzere EPDK'dan lisans almayı bekliyorlar. İlhan Adiloğlu İstanbul'da yapmayı planladıkları gayrimenkul projesinin 500 milyon dolar büyüklüğünde olduğunu laf arasında söyleyiverdi Eser gerçekten hızlı büyüyor...
Ama Adiloğlu'na göre bu değerlendirme biraz eksik. "Büyümemizin son üç yılda ivme kazandığı doğru ama bunun arkasında 37 yıllık tecrübe var" diyor. Özgeçmişi, bu sözlerini açıklıyor... 1973'te İstanbul Teknik Üniversitesi'nden yüksek inşaat mühendisi olarak mezun olduktan sonra önce üç yıl şantiye şefliği yapmış. 1977 yılında Işıklar Holding şirketlerinden Özışık İnşaat'ın kuruluşunda yer almış. Bu şirkette tam 20 yıl genel müdür yardımcılığı yapmış. Işıklar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Rıza Kutlu Işık, "Çok çalışkan ve iyi bir mühendistir. Ayrılmasını hiç istemedik ama kendi işinin patronu olmasına da engel olamazdık elbette" diyor. Adiloglu da kendi şirketi Eserle yakaladığı başarıya rağmen eski şirketi ve Işık Ailesi'ne duyduğu bağlılık nedeniyle açık açık 'Özışık'tan ayrılarak doğru bir karar verdim' diyemiyor bir türlü. Yine de iki eski sınıf arkadaşı Hayrettin Dereli ve Mustafa Kalelioğlu'nun ısrarı ile bu 'çok zor kararı' alıyor ve 1997 yılında üç ortak Eser İnşaatı devralıyor. Dereli sadece bir yıl sonra ortaklıktan ayrılıyor. Diğer ortak Kalelioğlu ise İstanbul'da kurulu kendi şirketi Evren İnşaat'ın (Formula'nın pist inşaatını üstlenmesiyle de tanınıyor) başında bulunuyor daha çok. Kısacası Eser înşaat'ın 2005 yılı cirosuyla Engineering News Record (ENR) tarafından her yıl yayınlanan "Dünyanın En Büyük 225 İnşaat Şirketi 2006 Listesi" nde 205'inci sırada yer alması daha çok İlhan Adiloğlu'nun başarısı. (Aynı yıl Tü-Enka listede 52'inci sırada yer alıyordu.) 2006 yılının sonunda Mustafa Kalelioğlu ortaklıktan ayrılmak istediğinde İlhan Adiloğlu'nun elinde tecrübesinden başka pek bir şeyi kalmamış. "Ciro bölünmesin diye tüm inşaat projelerini ortağımın büyük hissedar olduğu Eser İnşaat çatısı altında yürüttüm. Mustafa Bey ayrılmak isteyince, Eser İnşaat ve Eser Sigorta şirketleri onda kaldı. Ben de bir faaliyeti olmayan Eser Taahhüt ve Eser Proje şirketlerini aldım " diye anlatıyor bu süreci.
Ancak Adiloğlu'nun Eser Taahhüt'ü de ENR listesine sokması sadece iki yılını aldı. Şirketin geçen yılki cirosu 161 milyon dolardı ve hem 2009 hem de 2010'da dünyanın en büyük 225 müteahhitlik firması arasında (ilkinde 205 ikincide 216'mcı sırada olmak üzere) kendine yer buldu. Eser Taahhüt hızlı büyümesini Suudi Arabistan'da üstlendiği projelere borçlu. Suudi Arabistan'daki ortakları Nesma, bünyesinde 40 kadar şirket bulunduran, inşaatın yanı sıra reklam ve havacılık gibi alanlarda da faaliyet gösteren ülkenin önde gelen gruplarından biri. Eser'in, Nesma'nın Adiloğlu'nun deyimiyle "kardeş şirketlerinden biriyle"Afganistan'da bir Amerikan askeri üssü inşası için birlikte çalışmış olması, Suudi Arabistan'daki işlerin yoluna döşenen ilk taş olmuş."Afganistan'daki proje gerçekleşmedi ama bu vesile ile tanışmış olduk. Daha sonra Suudi Arabistan'daki proje için gelip teklifte bulundular" diye anlatıyor ortakları ile nasıl biraya geldiklerini.
Eser Taahhüt'ün Suudi Arabistan'da üstlendiği alt yapı işlerindeki Türk ortağı ise Onur Taahhüt. Onur Çetinceviz'in sahibi olduğu şirket 380,5 milyon dolar cirosu ile ENR'nin 2010 yılı listesinde 150'nci sırada yer akyor. Projeleri geliştirdikten sonra eskiden beri tanıdığı Çetinceviz'e ortaklık teklif etmiş Adiloglu. Suudi Arabistan'da kurulu "Nesma Eser Onur İnşaat" isimli şirketin ilk işi ise 400 milyon dolara malolan Kral Abdullah Üniversitesi'nin altyapı işleri olmuş. (Projenin üst yapısını Oger ve Bin Ladin şirketleri gerçekleştirdi.) 2007 Ekim'de sözleşmesine imza attıkları bu projeyi zamanından dört ay önce, 16 ayda tamamlamışlar. "Bu sırada hak edişlerimiz 25 milyon doların altına düşmedi" diyor Adiloglu. Çalıştırdıkları personelin sayısı da en yoğun zamanlarda 2 bin 400'ü bulmuş. Hemen ardından da yeni kurulan Kral Abdullah Ekonomi Şehri'nin altyapı işlerini üstlenerek bu işi de 2009'un mayıs ayında bitirmişler.
Suudi Arabistan'daki üst yapı projelerindeki Türk ortakları ise Adiloğlu'nun "abi" dediği Atilla Onan'ın sahibi olduğu Age İnşaat. Ortaklar Riyad'da 220 milyon dolarlık biri 46 diğeri 44 katlı iki kulenin inşaatına devam ediyor. Onan "İlhan'la aynı okuldan mezunuz. Devlet Su İşleri'ne (DSİ) iş yapan müteahhitler olarak da birbirimizi uzun zamandır tanırız" diyor. Riyad'daki projeden Age İnşaat'm hissesine düşen pay 72 milyon dolar civarında. Bu Age'nin en büyük projesi değil. Seyhan Nehri üzerinde inşa ettikleri Kavşak Bendi Barajı 140 milyon dolarlık bir proje.
Eser Taahhüt, Suudi Arabistan'daki dördüncü projesinin ihalesini eylül ayı başında kazandı. Bu da yine Onur İnşaat ile birlikte Riyad'da yapacakları 173 milyon dolarlık bir altyapı projesi... Adiloglu burada yıl sonuna kadar iki ihale daha kazanacaklarını tahmin ettiğini söylüyor.Suudi ortakları ile iş ilişkileri şimdilik bu ülke ile sınırlı. İstanbul'da gayrimenkul alanında birlikte yatırım yapma planları global kriz engeline takılmış. Bu alandaki hevesleri devam ediyor. 2012'den sonra Eser Taahhüt'ün Ankara Eskişehir Yolu üzerindeki 60 dönümlük arsası üzerinde bir konut projesi yapma niyetleri var. İstanbul'da da arsa satın almak üzere arayışları devam ediyor. Bu konudaki ısrarlı sorularımıza "Çok büyük projeler düşünüyoruz. Bankalarla ortak finansman gerektiren işler olacak bunlar. Hazırlık yaptığımız iş 500 milyon dolar civarında" diyerek yanıt veriyor Adiloğlu.
Enerji alanındaki yatırımlarını da sürdürmek niyetindeler. Yapımı devam eden beş ve önümüzdeki yıl inşaatına başlanacak dört hidroelektrik santraliyle birlikte bu alanda 100 milyon dolar yatırım yapmış olacaklar. Kırıkkale'de inşa etmek için lisans başvurusu yaptıkları 450 MW büyüklüğündeki doğalgaz çevrim santrali henüz projelendirilmediği için yatırım bedeli belli değil. Bu arada enerji ihtiyacının çok büyük olduğu Nijerya'da bu alanda çalışmalarını sürdürüyorlar. Türkiye'nin 50 bin MW civarındaki kurulu gücüne karşılık 150 milyon nüfuslu Nijerya'nın ki 3 bin 500 MW. Eser Taahhüt'ün inşaatını yapmak üzere teklif sunduğu bir enerji santrali var. "Bu ekim ayında sonuçlanır" diyor Adiloğlu ve ekliyor: "Nijerya gibi ülkelerde en önemli sorun proje finansmanı sağlamak. Bunun için yabancı ortakları da yanınıza almanız gerekiyor. Şu anda İngilizlerle görüşüyoruz." Afrika'da daha yapılacak çok iş var. Nijerya, Eser'in Afrika'da gözüne kestirdiği 15 hedef pazardan sadece biri. Daha önce Sudan'da bir köprü inşaatı gerçekleştirdiler. Eser Proje şirketi ile de Libya'da da Rus bir şirketin gerçekleştireceği 40 milyon dolarlık bir demiryolu inşaatının müşavirliğini üstlenmiş durumdalar. Kongo, Kamerun, Angola, Etiyopya, Güney Afrika, Kenya... Eser'in Afrika'daki diğer hedef pazarları. İlhan Adiloğlu, son olarak Gana'ya seyahat ettiğini söylüyor.Yabancı şirketlerin çok rağbet etmediği, çalıştıklarında da yüksek fiyatlı teklifler verdiği Afrika'da Türk şirketlerinin az da olsa daha iyi teklifler vererek başarılı olma şansı var. Altyapı, üst yapı, su kanalı, enerji tesisleri..."Aklınıza ne gelirseihtiyaç var bu ülkelerde" diyor Adiloğlu.Bu ihtiyaçları iş fırsatına dönüştürmeküzere neredeyse ayın 20 günü seyahatte.Sadece Afrika'ya değil, Türki Cumhuriyetlere ve Ortadoğu'ya da gidiyor. Yılda 150 kadar ortaklık teklifi aldıklarını söylüyor. Bunları değerlendirmek için onun gibi oğulları Can ve Cem de bolca seyahatediyor. İnşaat mühendisi olan büyük oğlu Can Adiloğlu, Holding'de yönetimkurulu başkan yardımcısı. Küçük oğlu Cem ise bilgisayar mühendisliğinden mezun olup işletme mastırı yapmış ve o da yönetim kurulunda. Üç koldan şirketi büyütmek için çalışıyorlar.
Forbes/Nilgün Balcı Çavdar