Eskişehir, dönüşümde öncelikli iller arasında yer alıyor!

Eskişehir'in ilk kentsel dönüşüm projesi olan Karapınar Gecekondu önleme ve Dönüşüm Projesi sahiplerine teslim edilmek üzere hazırlanıyor. Şehir merkezi ve tarihi Odunpazarı Evleri'ne yakınlığı açısından önemli bir bölgede yer alan ve Odunpazarı Belediyesi ile ortaklaşa yürütülen proje kapsamında bazı ilkler de gerçekleştirilecek. 

Kocaeli ve Düzce depremlerinin ardından Van'da yaşanan depremden sonra yapıya bakış açısını değiştiren ve depremleri milat kabul eden hükümet, ülkemizde milyonlarca vatandaşı ilgilendiren Kentsel Dönüşüm Yasası'nı hazırlayarak meclisten geçirdi. Yasanın meclisten geçmesinin ardından kolları sıvayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kentsel dönüşüm ile Türkiye'de marka şehirler yaparak, çevreye duyarlı ortamlar oluşturmak için stratejik hedefler belirledi ve projeyle sadece sağlam konutlar yapmak değil, çevresi ile uyumlu, yeşilliği bol, enerji verimliliği ve sosyal donatılan olan kentler oluşturmak için büyük bir çalışma içine girdi. Bakanlık, kentsel dönüşüme uğramış konut sayısını 150 bin olarak belirlerken, bu rakamı yıl sonunda 200 bine ulaştırmayı hedefliyor. Yurt genelinde 116 ayn dönüşüm projesi yürütülüyor ve beş yılda 7 milyon civarında konut yıkılacak. Bakanlığın verilerine göre, Türkiye'deki 19.5 milyon konuttan sadece 5 milyonu sağlam. 

Geri kalan 15 milyon konutun 7 milyonunun acil olarak yenilenmesi gerekiyor. Sel, heyelan, çığ ve deprem tehlikesi altında olan konutlar bulunuyor. Bakanlık tarafından geçen yıl Ağustos ayında başlatılan 'doğal afetlerden azami zarar görebilecek alanların tespiti çalışmaları' tamamlandı. İstanbul'un ardından öncelikli olarak ele alınması gereken dört kent İzmir, Eskişehir, Bursa ve Diyarbakır olarak belirlendi. Kentsel dönüşüm projesinde öncelik İstanbul ve izmir'de, ilk aşamada hedef, 6 milyon konutu yıkmak. Riskli yapıların yıktırılması görevi öncelikle yapı maliklerine ait olacak. Eğer kendilerine verilen 30 ile 60 gün arası sürede, sahipleri yapılarını yıktırmazsa, devreye idari makamlar girecek. Yapıların yıkımı, sahipleri tarafından bir şekilde engellendiği taktirde o kişiler hakkında Cumhuriyet Savcılığı'na suç duyurusunda bulunmak mümkün olacak. Röntgenleri çekilecek olan bina ve şehirlerde, deprem sının 6.5, yani 6.5 şiddetindeki depreme dayanamayan bütün yapılar yıkılacak. 

Kentsel dönüşüm alanlarının belirlenmesi görevini, il genel ve belediye meclisleri gerçekleştirecek. Belirlenen karar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı teklifiyle Bakanlar Kurulu'na sunulacak ve kabul görürse dönüşüm başlayacak. 

Yapı sahiplerini en çok ilgilendiren konu ise yeni evlere nasıl yerleşecekleri, bu süre zarfında nerede kalacaklan. 

Kentsel Dönüşüm Projesi'nde yapılan yıkım masraflannı yapı sahipleri karşılayacak. Tespit edilen masrafa karşı, maliklerin 15 gün içinde itiraz etme hakkı bulunuyor. Anlaşma yoluyla evlerinden tahliye edilenlere kira yardımı yapılacak. Projeye itiraz edenlere karşı bazı yaptınmlar da uygulanacak. Örneğin, yıkılması kararlaştınlan riskli yerlere elektrik, su ve doğalgaz hizmetleri verilmeyecek. Bunun yanı sıra, yapılacak konut ve iş yerlerinin parasal değerleri, sosyoekonomik durumlar gözetilerek belirlenecek. Hak sahipleri bu duruma göre borçlanacak veya alacaklı olacak. Belediyelere her türlü ödeneğin yapılacağı projede, eğer kanunun kapsamadığı yapılar sahipleri tarafından güçlendirilmek istenirse, onlara da projenin özel hesabından "güçlendirme kredisi" verilecek. 

Eskişehir'de sekiz mahalle kentsel dönüşüme uğrayacak Doğal afet değerlendirme raporuna göre, öncelikle kentsel dönüşüm yapılması gereken dört şehirden birisi Eskişehir. 17 Mayıs 2013 tarih ve 28650 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2013/4645 sayılı Bakanlar Kurulu Karan ile Eskişehir'in, Tepebaşı ilçesi, Mustafa Kemal Paşa, İhsaniye, Hacıalibey, Yeni, Işıklar ve Mamure mahalleleri ile Odunpazan ilçesi, Deliklitaş ve Kurtuluş mahallelerini kaplayan alan riskli ilan edildi. Yaklaşık 56 hektar büyüklüğünde ilan edilen riskli alanın çalışmaları Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülecek, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ve bakanlık denetimde koordine edilecek. 

Eskişehir'in merkezinde ve merkeze yakın alanlarda Porsuk Çayı'ndan kaynaklı sıvılaşma sorunu bulunuyor. 

Porsuk yakınlarında bulunan binalar devrilme riski taşıyor. 

Sadece Porsuk kenan değil genel olarak şehir merkezinin altının su ile kaplı olması en ciddi sorun olarak görülüyor. Zemin sorunlu olduğu için ona göre tedbir alınacak ve özellikle yüksek binalar yapmaktan kaçınılacak. 

Eskişehir'deki dört kentsel dönüşüm projesinin bir arada ele alınması planlanıyor. Odunpazan ilçesinde ErenköyÇankaya mahallesi, Küçük Sanayi Bölgesi ve Gündoğdu Mahallesi'nde kentsel dönüşüm projeleri gerçekleştirilecek. Eskişehir'in ticaret ve konut işlevlerini banndıran merkezi iş alanının, İstiklal Mahallesi'nin sıvılaşma riski bulunan zemin üzerinde olduğu ve alandaki yapı kalitesini düşüklüğü sebebiyle öncelikle ele alınması gerektiği tespit edildi. Ancak, İstiklal Mahallesi'nin belirli bir yoğunluk artışı ile yerinde dönüşmesi mümkün olsa dahi, zaten sorunlu bir zeminde daha yüksek yapı yükü verilmesinden ziyade azaltılması hedefleniyor. Odunpazan Belediyesi tarafından önerilen proje alanlarının, İstiklal Mahallesi'nin rezerv alanlan olarak değerlendirilmesi ve diğer projelerle birlikte ele alınması planlanıyor. Küçük Sanayi Bölgesi, İstiklal Mahallesi'nde mevcut kırsal ve toptan ticarete konu oian kullanımlann transferi için uygun bir nokta olarak, ErenköyÇankaya ve Gündoğdu mahalleleri ise konut transferi için uygun alanlar olarak tespit edildi. 

İlk proje tamamlanıyor Eskişehir'in ilk kentsel dönüşüm projesi olan Karapınar Gecekondu Önleme ve Dönüşüm Projesi sahiplerine teslim edilmek üzere hazırlanıyor. Şehir merkezi ve tarihi Odunpazan Evleri'ne yakınlığı açısından önemli bir bölgede yer alan ve Odunpazan Belediyesi ile ortaklaşa yürütülen proje kapsamında bazı ilkler de gerçekleştirilecek. Türkiye'de ilk kez bir gecekondu bölgesine beş yıldızlı otel kazandınlırken, boğazı ve denizi olmayan Eskişehir'e Boğaziçi Köprüsü'nü andıran birde köprü yapılacak. Proje kapsamında, konut alanlannın yanı sıra, alışveriş merkezi, kültür ve kongre merkezi ve 200 dönümün üstünde yeşil alan yapılacak. Açık ve kapalı gösteri alanları ile seyir terasları, dinlenme alanlan, çocuk oyun alanlan, spor alanları, aktif ve pasif su öğeleri, yürüyüş ve bisiklet parkurlan, kapalı-açık botanik bahçeleri, çok amaçlı salonlar ve alışveriş merkezi ile otel alanın ulaşılabildiğini desteklemek amacıyla yatay ve dikey asansörler yer alacak. Bölgenin en büyük sorunlarından biri olan 'rampalı yollan' ortadan kaldırarak şehir merkeziyle bağlantısını güçlendirecek yol sistemleri oluşturulacak. Uluslararası standartlar doğrultusunda tüm kullanıcılar düşünülerek tasarlanmış proje alanında, kent ile bütünleşik, aktif yeşil alanlan ile huzur veren, zengin bir sosyal hayat sunan, alternatif bir merkez kurgulanarak, nitelikli ve değerli bir kent parçası oluşturulması amaçlanıyor. 

Hak sahiplerinin yanı sıra Eskişehir genelinde değişken aile büyüklükleri, ihtiyaçları ve ekonomik imkanları düşünülerek sekiz farklı büyüklükte daireler üretiliyor. 

Bazı mahallelerde satışlar durdu Eskişehir'in Mustafa Kemal Paşa, İhsaniye, Hacıali Bey, Yeni, Işıklar, Mamure, Deliklitaş ve Kurtuluş mahallelerinin riskli alan olarak ilan edilmesinin ardından bölge halkı sıkıntıya düştü. Bu mahallede evi ya da dükkanı bulunan vatandaşlann tapu kütüklerine 'satılamaz' yazıldı. Bu mahallelerde gayrimenkulleri bulunanlar satış gerçekleştiremiyorlar. Müteahhitlerin veya vatandaşların da bu mahallelerden ev satın almaya çekindiğini görülüyor. Konuyla ilgili kentsel dönüşüm projesinin uygulanacağı mahallelerde bilgilendirme toplantılannın yapılması, halkın bu konuyla ilgili aydınlatılması gerekiyor. 

TÜLAY TAŞKİN DÜNYA Gazetesi Eskişehir Bölge Temsilcisi