Etiyopya'dan Türk inşaat yatırımcılarına fırsat!

Etiyopya Cumhurbaşkanı Mulatu Teshome Wirtu’nun Türkiye ziyareti Etiyopya-Türkiye ilişkilerinde yeni bir dönemin başlangıcı niteliğindeydi. Aslında ilişkilerdeki bu yeni dönemin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2015’te Etiyopya’ya gerçekleştirdiği ziyaretle başladığı ifade edilebilir. Nitekim bu ziyaret esnasında iki devletin üst düzey yetkilileri arasında önemli görüşmeler gerçekleşmişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyaretinin meyvesi 15 Temmuz darbe girişimine ilk tepki veren ülkelerden birinin Etiyopya olması ile ortaya çıkmıştı. Etiyopya hükümeti açık bir bir şekilde FETÖ darbesini kınamış, Türk halkı ve yönetiminin yanında olduğu mesajını vermişti.

Afrika'da diplomasinin merkezi

Etiyopya, Doğu Afrika ülkeleri içinde önemli bir yere sahip. Yüz milyonu aşan nüfusu ile Doğu Afrika’nın en büyük pazarına sahip olan ülke özellikle imalat, turizm ve hayvancılık alanında önemli başarılara imza attı.

Etiyopya’nın başkenti Addis Ababa aynı zamnda Afrika Birliği’nin merkezine ev sahipliği yapıyor. Etiyopya’da bütün Afrika ülklerinin elçilikleri bulunuyor. Bu yönüyle Afrika’da diplomasinin Addis Ababa’dan yürütüldüğü söylenebilir.

Türk Havayolları her gün Addis Ababa’dan İstanbul’a sefer düzenliyor. Henüz kargo uçuşları başlamasa da iki ülkenin havayolları arasında rekabetten çok bir dayanışma var.

TİKA’nın Afrika’daki en önemli bürolarından biri Addis Ababa’da. TİKA, yaklaşık on yıldır Etiyopya’nın kalkınmasında önemli projelere imza attı. Bu projeleden en dikkat çekeni Harar eyaletinde ilk Türk konsolosluğunun restorasyonu ve Merkele’de Hz. Necaşi türbesinin etrafına bir külliyenin yapılması. TİKA, Etiyopya’da eğitimden sağlığa, basın yayından tarıma kadar birçok projeyi hayata geçirdi.

Anadolu Ajansı da Afrika yapılanmasının merkezi olarak Addis Ababa’yı seçti. Afrika’daki haberler Türk okuyucusuna Addis Ababa merkezli olarak aktarılırken, Etiyopya’daki basın yayın kuruluşları da uluslararası haberler için başlıca kaynak olarak Anadolu Ajansı'nı tercih etmeye başladı.

Etiyopya ile ticarette Türkiye ilk sırada

Etiyopya’da neredeyse bütün marketlerde Türk markalarını görmek mümkün. Türk ürünleri hem süpermarketlerde hem de mahallelerdeki bakkallarda tüketici ile buluşuyor. Türk ürünlerinin kaliteli ve fiyatlarının uygun olması tercih edilmesinin başlıca nedenleri. Afrika’nın en büyük pazarlarından Addis Ababa’daki Marketo ve Piyasa’da Türkiye’de üretilen beyaz eşyalar büyük rağbet görüyor. 'Türk Malı' ifadesi Etiyopyalılar için çok önemli bir anlam ifade ediyor.

Türkiye ile Etiyopya arasında toplam 2.5 milyar dolarlık ticaret hacmi var. Bu ticaret hacmini kısa zamanda 10 milyar dolara çıkarmak mümkün ancak bu hedefe ulaşılabilmesi için Etiyopya tarafının yerli üreticiyi de koruyacak bazı düzenlemeler yapması gerekiyor. Bu doğrultudaki en önemli adımlardan biri de iki ülke arasında vize uygulamasının kaldırılması olacak. Türk ürünleri gümrükten fahiş fiyatlarla geçiyor. İki ülke arasında gümrük serbestisi anlaşması imzalanırsa karşılıklı ticaret daha da artacak.

Türk işadamları için yatırım fırsatları

Türkiye ile Etiyopya arasındaki ticari ilişkilerin geliştirilmesi konusunda en önemli potansiyel imalat sektöründe. Türk işadamları için özellikle inşaat, deri, ayakkabı, tekstil ve enerji sektörleri cazip yatırım alanları olarak öne çıkıyor. Öte yandan Etiyopya hükümeti de imalat alanında yatırım yapacak firmalara kolaylık sağlıyor. "Kazan-kazan" esası gözetilerek hayata geçirilecek yatırmlar için Türk iş dünyasının ilgisi kadar, Etiyopya makamlarının da, özellikle para transferlerini kolaylaştıracak doğrultuda mevzuatta yeni düzenlemeler yapması gerekiyor.

Turizm de iki ülke arasındaki ilişkilerin daha da geliştirilmesine imkan verecek bir faktör. Özellikle son yıllarda Türk dizilerinin Etiyopya televizyonlarında en fazla izlenen programlar haline gelmesi, Etiyopyalıların Türkiye’ye yönelik ilgisini artırıyor. Türkiye'ye yönelik bu artan ilginin turizm alanında işbirliğine dönüştürülmesi, Türkiye'nin, Etiyopyalıların tatil tercihleri için başlıca bir seçenek olarak öne çıkmasına imkan verebilir.

Öte yandan insanlık tarihinin en eski uygarlık merkezlerinden biri olan Etiyopya, Türk turistler için de bir çekim merkezi olabilir. Şehir kapıları, Sahra Altı ülkeleri için bir istisna olan cumbalı evleriyle bir Türk şehrini andıran Harar, Etiyopya'da Türk ziyaretçiler için cazibe merkezi olabilecek bölgeler arasında.

Tarihi Aksum krallığının merkezi de Etiyopya’da. Ayrıca safari yapılabilecek birçok yer de mevcut. Güney Etiyopya’da hala bozulmamış bir kültürü devam ettiren Mursi kabilesi de Etiyopya'nın ziyaretçiler için vaadettiği otantik deneyimler arasında.

Kültürel ilişkiler

Etiyopya Cumhurbaşkanı’nın ziyaretinde en dikkat çeken hususlardan biri de üniversitelere yapmış olduğu ziyaretti.  Ankara  ve Kemerburgaz üniversiterine ziyarette bulunan konuk Cumhurbaşkanı, üniversiteler arasında işbirliğinin arttırılmasından bahsetti. Ankara Üniversitesi ile Addis Ababa Üniveristesi arasında bir protokol imzalandı. Bu kapsamda, Addis Ababa Üniversitesi'nde bir Türkoloji bölümün açılması, iki üniversite arasında öğrenci ve öğretim görevlisi değişim programlarının uygulanması, bu alandaki işbirliğinin daha da derinleştirilmesine imkan verecek.

Yunus Emre Enstitüsü’nün Addis Ababa’da bir temsilcilik açması da Türkçe’nin Etiyopya’da yaygınlaşmasında başat bir rol oynayacak. Harar şehrinde Türkçe konuşamayan fakat kendisini Türk olarak gören binden fazla insan var. Bu insanların ortak amacı Türkçe’yi öğrenebilmek ve konuşabilmek.

FETÖ okullarının devredilmesi yeni bir süreci başlatacak

Etiyopya Cumhurbaşkanı Wirtu, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile düzenlediği basın toplantısında FETÖ okullarının Maarif Vakfı’na devredileceğinden söz etti. Ülkede hala faaliyet gösteren altı FETÖ okulunun Maarif Vakfı’na devredilecek olması ve bunun Cumhurbaşkanının ağzından Türkiye’de ifade edilmesi, Türkiye’nin Etiyopya’daki en önemli başarısı. Çünkü Etiyopya, FETÖ okullarının en son devredileceği ülklerden biri olarak biliniyordu ve bu sürecin kolay olmayacağı düşünülüyordu. Gerek Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gerek Maarif Vakfı’nın gayretleri bu okulların devredilmesinde anahtar rol oynadı.

Bu okulların devredilmesiyle Etiyopya ile ilişkilerde yeni bir dönem açılacak. Maarif Vakfı bu okulları devralarak Etiyopya’nın eğitim ve öğretiminde önemli bir rol üstlenecek. Bu okullar hem kaliteli bir eğitim programı uygulayacak hem de muadillerine göre eğitim ücreti uygun hale getirilecek. Öğrencilerin, bürokrasi, yargı ve orduda etkin olmak gibi hedefler yerine, kendi ülkelerinin refahına odaklı bir eğitim alacakları bu süreç, hem bilimsel ve kaliteli eğitimin önünü açacak, hem de eğitimde işleyişin normalleşmesi anlamına gelecek.

Sonuç olarak Cumhurbaşkanı Wirtu’nun ziyaretinin iki ülke arasında eğitim, turizm ve ticaret alanlarındaki ilişkilerin geliştirilmesi açısından bir dönüm noktası niteliğinde olduğu ifade edilebilir.

AA