Eurobond faiz geliri ve alım‐satım kazancı nasıl vergilendirilir?

Gelir Vergisi beyanname verme süresinin sonlarına yaklaştığımız bu günlerde, okurlarımızdan Eurobond'lardan elde edilen faiz gelirlerinin ve alım‐satım kazançlarının nasıl vergilendirileceğine ilişkin çok sayıda soru geldi. Eurobond; devlet ya da şirketlerin, kendi ülkeleri dışında kaynak sağlamak amacıyla, uluslararası piyasalarda yabancı para birimleri üzerinden satışa sundukları, genellikle uzun vadeli borçlanma aracı olarak kabul edilmektedir. Vergi uygulaması bakımından eurobondlar, devlet tahvili ve Hazine bonosu gibi değerlendirilmektedirler.

Eurobond faiz geliri nasıl vergilendirilecek? 

– Yüzde 0 oranında stopaja tabidir. 

– Anapara üzerinden hesaplanan kur farkları vergilendirilmez. 

– İndirim oranı yada maliyet bedeli endekslenmesi uygulanmaz. 

– Tam mükellefler için elde edilen Eurobond faiz gelirlerinin, tevkifata tabi tutulmuş diğer menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile birlikte 2016 yılı için geçerli olan 30.000 TL'lik beyan sınırını aşması halinde, gelirin tamamı beyan edilir. Eurobondlar, döviz cinsinden ihraç edilmeleri nedeniyle, itfaları sırasında oluşan değer artışları irat sayılmaz ve elde edilen gelirlere indirim oranı uygulaması da söz konusu değildir. 

Eurobond alım‐satım kazancı nasıl vergilendirilecek? 

2006 yılı öncesinde ihraç olunan Eurobondlar; 

– Stopaja tabi değildir. 

– İktisap bedeli, herhangi bir şarta bağlı olmaksızın, ÜFE artış oranında artırılmak suretiyle alım satım kazancı Türk Lirası cinsinden hesaplanır. 

– Bir kısım Eurobondların satışından doğan zarar ile diğer kısmın satışından doğan kârlar birbirlerinden mahsup edilebilir. 

– Diğer alım satım kazançları ile birlikte 2016 yılı için 24.000 TL vergiden istisna olup, beyan sınırı olmaksızın istisnayı aşan tutar beyan edilir.

2006 ve sonrasında ihraç olunan Eurobondlar;

– Stopaja tabi değildir.

– İktisap bedeli, ÜFE artış oranının %10 veya üzerinde olması şartı ile ÜFE artış oranında artırılmak suretiyle , alım satım kazancı Türk Lirası cinsinden hesaplanır.

– Bir kısım Eurobondların satışından doğan zarar ile diğer kısmın satışından doğan kârlar birbirlerinden mahsup edilebilir. Alım satım kazancı dolayısıyla; ortaya çıkan zararlar aynı dönemdeki diğer kazanç ve iratlardan mahsup edilebilir, ancak söz konusu zararlar diğer gelir

unsurlarına mahsup edilemez. (GVK Mad.88).

Eurobond faizi ve alım‐satım kazancı elde eden yabancılara vergi yok 

Eurobondlardan elde edilen faiz gelirleri, dar mükellefler yönünden de Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. Maddesi'nin 7/a bendine göre yüzde 0 (sıfır) oranında tevkifata tabi tutulmakta, Gelir Vergisi Kanunu'nun 86/2 maddesi uyarınca, dar mükellef gerçek kişiler tarafından elde edilen ve tamamı Türkiye'de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan menkul sermaye iratları için yıllık beyanname verilmemekte, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dahil edilmemektedir. Dolayısıyla dar mükellef gerçek kişilerce Eurobondlardan elde edilen faiz gelirleri, tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecek ve diğer gelirlerin beyanı halinde de beyannameye dahil edilmeyecektir. Gelir Vergisi Kanunu'nun Geçici 67'nci Maddesi'nin (7) numaralı fıkrasına göre, anılan maddenin (1), (2), (3) ve (4) numaralı fıkraları uyarınca; tevkifata tabi tutulsun tutulmasın, dar mükellef gerçek kişi veya kurumlarca Hazine tarafından yurt dışında ihraç edilen menkul kıymetlerden sağlanan kazanç ve iratlar için münferit veya özel beyanname verilmeyeceği belirtilmiştir. Bu uygulamada, Hazine tarafından yurt dışında ihraç edilen menkul kıymetlerin ihraç tarihinin bir önemi bulunmamaktadır. Burada tam mükellef ve dar mükellefler açısından bir vergilendirme farklılığı meydana getirilmiştir. Dolayısıyla Eurobond alım satım kazancı elde eden yabancılar için herhangi bir vergi yükü oluşmamaktadır. Borç yiğidin kamçısı olduğuna göre… Eurobond kavramının ülkemize yabancı olduğunu sakın düşünmeyin. Bu yatırım aracı özellikle yabancılar tarafından tercih edilen uzun vadeli ve en gözde yatırım aracıdır.

Hazine Müsteşarlığı 2017 yılı dış finansman programı çerçevesinde; dolar cinsi 10 yıl vadeli Eurobond ihraç etmiştir. Bu ihraç ile ilgili Hazine açıklamasına göre, “Bu tahville birlikte 2017 yılında uluslararası sermaye piyasalarından tahvil ihracı yoluyla 6 milyar dolar tutarına kadar gerçekleştirilmesi planlanan dış finansman programının 2 milyar dolarlık kısmı tamamlandı, tahvilin kupon oranının yüzde 6.0, yatırımcıya getirisinin yüzde 6.15 olduğu da belirtilerek, tahvile toplamda yaklaşık 256 yatırımcı, ihraç tutarının 3 katından fazla talep gösterdi. Tahvilin yüzde 49'u ABD, yüzde 26'sı İngiltere, yüzde 11'i Türkiye, yüzde 11'i diğer Avrupa ülkeleri ve yüzde 3'ü diğer ülkelerdeki yatırımcılara satıldı.” denildi. Dünyada böyle bir getiri oranı ve ihraç edilen ülkede vergiye tabi tutulmayan başka bir yatırım aracı bulamayan yabancılar, en büyük müşterilerimiz. Borçlanmak zorunda olan Türkiye'nin 2006 yılında yabancıya yüzde15'lik stopaj getirmesi ve sonrasında uygulayamadan vazgeçmesi sırasında yaşananlar, hâlâ hafızalarımızda. O günden bu güne akıllı olup, yabancıları vergi dışı bıraktık ve rahat ettik.

Nedim TÜRKMEN/Sözcü