Faturası önceden düzenlenen konutlarda KDV iadesi

Net alanı 150 m2 ve üzerindeki konutların 15 Haziran 2009 tarihine kadar yapılacak tesliminde uygulanacak KDV oranının yüzde 18'den yüzde 8'e indirilmesinin, müteahhit ve alıcı açısından doğuracağı sonuçları salı günü yazmıştık.
Gelen tepkilere göre, en çok duraksama yaratan konu, çeşitli nedenlerle faturası önceden düzenlenmiş, ancak henüz teslim edilmemiş konut alımlarında indirimli KDV uygulamasının nasıl olacağı...
Bu bağlamda en temel soru da, faturası 17 Mart 2009 öncesi yüzde 18 oranında KDV uygulanmak suretiyle düzenlenmiş olup da teslimi 15 Haziran 2009 tarihine kadar gerçekleşecek konutlar için ödenen fazla KDV iade edilecek mi, iade edilecek ise bu nasıl olacak?
Faturası daha önce düzenlenmiş ve yüzde 18 oranında KDV hesaplanmış olan konutların 17.03.2009 ile 15.06.2009 tarihleri arasında teslim edilmesi halinde, teslim tarihinde KDV oranın yüzde 8 olması nedeniyle 10 puanlık KDV farkının iade edilmesi gerekiyor.
Faturası önceden düzenlenmiş olmakla birlikte teslimi 15 Haziran 2009'dan sonra gerçekleşen konutlar için ise iade söz konusu olmayacak.
NEDEN İADE EDİLMESİ GEREKİYOR?
KDV açısından vergi doğuran olay, KDV Kanunu'nun 10. maddesinin (a) ve (b) bentleri gereği, mal teslimi halinde, malın teslimi anında meydana geliyor. Bu genel hükmün istisnası, malın tesliminden önce fatura düzenlemesi halidir. Bu durumda ise vergiyi doğuran olay, faturada gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere, faturanın düzenlenmesi anında meydana geliyor. Buradaki amaç da vergi alacağının zamanında kavranması ve emniyet altına alınmasıdır.
Gayrimenkul teslimlerinde, prensip olarak satış işleminin tapuya tescili veya gayrimenkulün alıcıya teslimi ya da yapı kullanma izninin alındığı tarihte vergiyi doğuran olay meydana gelmektedir. Teslimden önce ödeme yapılması ve bu ödeme nedeniyle fatura düzenlenmesi halinde ise vergiyi doğuran olay, faturanın düzenlendiği anda meydana gelmektedir. Bu gibi durumlarda ödenen tutar 'avans' niteliğinde olup KDV, vergi emniyeti gereği kanunen faturanın düzenlendiği anda doğmaktadır.
Faturanın önceden düzenlendiği bu gibi durumlarda hesaplanan KDV, gayrimenkul teslimine değil, ödenen avansa ilişkindir. Çünkü ortada henüz bir gayrimenkul teslimi söz konusu değildir. Nihai vergilendirmenin, gayrimenkulün teslim tarihinde yapılması gerekir. Dolayısıyla, faturası daha önce düzenlenen işlemlerde nihai vergilendirme, malın teslim tarihi dikkate alınarak yapılacaktır.
Avans ödemesi için fatura düzenlenmemiş olsaydı, vergilendirme yine teslim tarihine göre yapılacaktı. Faturanın düzenlendiği durumlarda KDV istenmesinin nedeni, verginin satıcı üzerinde bırakılmak istenilmemesidir. Nihai vergilemenin lehe veya aleyhe olması durumu değiştirmemektedir.
Gayrimenkul teslimlerinde, faturası daha önce düzenlenip düzenlenmediğine bakılmaksızın KDV yönünden vergilendirmenin, teslim tarihi esas alınarak yapılması ve teslim tarihindeki KDV oranı üzerinden KDV hesaplanması, Kanunun 10. maddesinin de bir gereğidir. Avans için fatura düzenlenmesi nedeniyle özel hüküm gereği hesaplanan yüzde 18 KDV, nihai bir vergi değildir.
Buna göre, daha önce yapılan ve avans niteliğinde olan ödeme nedeniyle hesaplanan yüzde 18 KDV'nin, teslim tarihinde geçerli olan yüzde 8 oranı esas alınarak düzeltilmesi ve 10 puan farkın alıcıya iade edilmesi gerekir.
MALİYE DAHA ÖNCE DE İADE ETMİŞTİ
2005 yılında eğitim ve öğretim hizmetlerine ilişkin KDV oranları indirildiğinde, benzer bir durum yaşanmış, peşin ödeme nedeniyle önceden düzenlenmiş faturalara istinaden fazla ödenen KDV'lerin, indirim oranının yürürlüğe girdiği tarihten sonraki hizmetlere ilişkin kısmı iade edilmişti.
Gelir İdaresi yayımladığı 06.01.2005 tarih ve KDVK-23/2005-2 sayılı Sirkülerde 'Faturası kesilmiş olmasına karşın henüz tamamlanmamış hizmetlere indirimli oranın uygulanması gerektiği ve önceden yapılmış KDV ödemelerinin, indirimli oranın uygulandığı döneme isabet eden kısmının iadesi gerektiği' görüşünü ortaya koymuştu. 
Faturası önceden düzenlenmiş olup, teslimi 15 Haziran 2009 tarihine kadar gerçekleştirilecek 150 m2 ve üzerindeki konutlar için de aynı durum söz konusu.
Aynı görüşten hareketle, faturası kesilmiş olmasına karşın henüz teslim edilmemiş konutlara da indirimli oranın uygulanması, indirimli oran uygulanacak dönemde yapılacak konut teslimleri için önceden yapılmış KDV ödemelerine ilişkin 10 puanlık farkının iade edilmesi gerektiği görüşündeyiz.
Maliye Bakanlığı'nın yine aynı şekilde benzer bir sirküler yayımlayarak, konuyu açıklığa kavuşturmasında yarar var.
Eğitim ve öğretim hizmetlerine ilişkin olarak fazla ödenen KDV'nin iadesinde izlenen yoldan hareketle, iadenin, biri vergi dairesince, diğeri doğrudan müteahhit tarafından olmak üzere iki şekilde yapılması mümkün.
GÜNÜN SÖZÜ
'Atalarından kalanı hak etmeye bak! Yoksa senin olmazlar.'  (Goethe)
İadenin vergi dairesince yapılması
Bedelİ peşin alınmış ve karşılığında yüzde 18 oranında KDV hesaplanarak fatura düzenlenmiş olup, 17.03.2009 ile 15.06.2009 tarihleri arasında teslim edilecek net 150 m2 ve üzerindeki konutlar için 10 puanlık KDV farkının alıcıya iadesi için, alıcı ile müteahhit kurumun birlikte, 23 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde belirtildiği şekilde vergi dairesine başvurarak iade talebinde bulunmaları gerekiyor. Fazla vergiye muhatap olanların indirim hakkına sahip olmadığının tespit edilmesi halinde fark vergi, alıcıya intikal ettirilmek üzere müteahhide iade edilecektir.
İadeyi müteahhit de yapabilir
Müteahhİtlerİn fazla vergiyi doğrudan iade etmek istemeleri halinde;

l Konut alıcısı adına iade edilecek tutarı içeren bir gider pusulası düzenleyecek,

l Bu pusulada; 'Adıma düzenlenen .... tarih ve .... sayılı faturada % 18 olarak hesaplanan katma değer vergisinin, 2009/14802 sayılı Bakanlar Kurulu Kararındaki oran indirimi nedeniyle iade edilmesi gereken .... TL tutarındaki kısmı, ............'nca (müteahhidin adı, soyadı veya unvanı yazılacak) tarafıma ödenmiştir.' şeklinde bir açıklama yer alacak,

l Konut alıcısının adı, soyadı, vergi kimlik numarası ve imzasının yer aldığı bu belgede gösterilen iade tutarı, müteahhit tarafından belgenin düzenleme tarihini içine alan vergilendirme dönemine ait KDV beyannamesinde indirim konusu yapılacak.
150 metrekare ve üzerindeki konut, KDV mükellefleri tarafından indirim hakkı tanınan işlemlerinde kullanılmak üzere satın alınmışsa, hesaplanacak fazla verginin iadesi 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği'nin (I) bölümündeki açıklamalar çerçevesinde gerçekleştirilecektir.

Metin Taş-Sezgin Özcan/Akşam