Finansal kiralama sözleşmeleri hakkında duyuru!
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Tapu Dairesi Başkanlığı tarafından Finansal Kiralama Sözleşmeleri ile ilgili duyuru yayımlandı. Yayımlanan duyuru merkez birimlere ve bölge müdürlüklerine iletildi.
İlgi : 24/12/2012 tarih ve 23294678-010.07/31-10803 sayılı Duyuru.
13/12/2012 tarih ve 28496 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 21/11/2012 tarih ve 6361 sayılı "Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu" ile 10/6/1985 tarih ve 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu ve 30/9/1983 tarih ve 90 sayılı Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile bu kararnameye ek ve değişiklik yapan düzenlemeler yürürlükten kaldırılmış olup söz konusu Kanunda İdaremizi ilgilendiren hususlar aşağıda belirtilmiştir.
Anılan Kanunun "Sözleşmenin şekli ve tescili" başlıklı 22 nci maddesi;
"(1) Sözleşme, yazılı şekilde yapılır. Taşınmaz mallara ilişkin sözleşmeler taşınmazın bulunduğu tapu kütüğünün şerhler hanesine, kendilerine mahsus özel sicili bulunan taşınır mallara dair sözleşmeler bu malların kayıtlı oldukları sicile tescil ve şerh olunur ve kiralayan tarafından ayrıca Birliğe bildirilir.
…….
(5) Tescil veya şerhten sonra, üçüncü kişilerin finansal kiralama konusu mal üzerindeki ayni hak iktisapları kiralayana karşı ileri sürülemez. "
"Zilyedliğin ve kiracılık sıfatının devri" başlıklı 26 ncı maddesi;
"(l) Kiracı, kiracılık sıfatını veya sözleşmeden doğan hak veya yükümlülüklerini, kiralayandan yazıtı izin almak kaydıyla devredebilir. Bu devir nedeniyle finansal kiralama sözleşmesinde yapılan kiracı değişikliği, ilgisine göre 21 inci veya 22 nci madde çerçevesinde tescil edilir veya şerh olunur."
"İstisnalar ve vergi nispetinin tespiti" başlıklı 37 nci maddesi;
"(1) Finansal kiralama sözleşmeleri ve bu sözleşmelerin devrine ve tadiline ilişkin kâğıtlar ile bunların teminatı amacıyla düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden, bu kâğıtlarla ilgili yapılacak işlemler harçtan müstesnadır.
(2) Satıp geri kiralama yöntemi ile yapılan kiralama sözleşmeleri kapsamında kiralanan taşınmazların sözleşme süresi sonunda kiracı adına tapuya tescili tapu harcından müstesnadır."
"Değiştirilen hükümler" başlıklı 51 nci maddesi ile, 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununun Tapu ve Kadastro işlemlerinden alınacak harçlar başlıklı (4) sayılı tarifesinin "I-Tapu işlemleri" bölümünün yirminci fıkrasına eklenen g bendi kapsamında;
"g) Satıp geri kiralama yöntemi ile gerçekleştirilen kiralama sözleşmeleri kapsamında kiracı tarafından sözleşme süresi sonunda geri alınmak kaydıyla kiralanan taşınmazların kiralayana satışı sırasında devredenden (Taşınmazın herhangi bir şekilde kiracı tarafından geri alınmamasının tespiti durumunda ilgililerden (a) bendindeki oran ile bu bentteki oran arasındaki farka tekabül eden harç tutarı 213 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme faizi ile birlikte alınır.) Binde 3,96" hükümleri getirilmiştir.
Yukarıda belirtilen Kanun hükümlerinin birlikte değerlendirmesi sonucunda;
Finansal kiralama, bir yatırım malının mülkiyetinin finansal kiralama şirketinde kalması koşulu ile saptanan kira bedeli karşılığında kullanım hakkının sözleşme süresi boyunca kiracıya devredilmesi ve sözleşmede belirtilen süre sonunda ise mülkiyetin kiracıya devrini sağlayan bir finansman yöntemidir.
6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanununun 22 nci maddesi gereğince taşınmaza yönelik finansal kiralama sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılmış olması kaydıyla taşınmazın bulunduğu tapu kütüğünün şerhler sütununda belirtilmesi gerekmektedir.
Finansal kiralama sözleşmeleri ile bu sözleşmelerde değişiklik öngören sözleşmelerde; sözleşme kiralayan ve kiracı arasında yazılı olarak yapılmış olup da kiralayan ve kiracının imzaları noterce onaylanmamışsa kiralayan ve kiracının birlikte; imzalar noterce onaylanmış ise (sözleşmede tek taraflı tapu siciline şerh verme yetkisinin yer alması halinde) taraflardan birinin istemi ile tapu sicilinin şerhler sütununda Finansal Kiralama Sözleşmesinin varlığına ilişkin belirtme yapılır. Taraflardan birinin vekille temsili durumunda, vekaletnamede finansal kiralama sözleşmesinin sözleşme numarası ve tarihi veya sözleşme tarihi ve sözleşme yapılan şirket adının yer alması gerekir.
Aynı Kanunun 26 ncı maddesi gereğince kiracı, sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerini (kiracılık sıfatını) kiralayandan yazılı izin aldığını belgelemek koşuluyla devredebildiği için, bu şekilde yapılan devir istemlerinde de, 26 ncı maddede yer alan atıf nedeniyle 22 nci maddede belirlenen usul uyarınca tapu kütüğünün şerhler sütununda tescil edilmesi gerekir.
Kanunun 37 nci maddesi gereğince finansal kiralama sözleşmelerine ilişkin tapu sicilinde işlenecek şerhler ve bu şerhlerin terkini her türlü vergi, resim ve harçtan istisna tutulmuşlardır. Aynı madde kapsamında taşınmazını satarak geri kiralama yöntemi ile kiralayanların sözleşme süresi sonunda kendi taşınmazlarını adlarına tescil ettirmelerine yönelik işlem de tapu harcından istisna tutulmuştur.
Aynı şekilde finansal kiralama sözleşmelerinde yapılan değişiklikler mevcut finansal kiralama sözleşmesinin sürdürülmesine yönelik olduğundan; ödeme planının revize edilmesi, sözleşmeye yeni bir mal eklenmesi veya çıkarılması, sözleşmenin süresinde veya teminat hükümlerinde değişiklik yapılması ya da kiracı değişikliği nedeniyle düzenlenecek kağıtların ve yapılacak işlemlerin de 6361 sayılı Kanunun 37 nci maddesi uyarınca damga vergisi ve harçtan istisna tutulması gerekmektedir.
Kanunun 51 inci maddesi gereğince ise, 492 sayılı Harçlar Kanununun Tapu ve Kadastro işlemlerinden alınacak harçlar başlıklı (4) sayılı tarifesinin "I-Tapu işlemleri" bölümünün yirminci fıkrasına eklenen (g) bendi kapsamında; satıp geri kiralama yöntemi ile gerçekleştirilen kiralama sözleşmeleri kapsamında kiracı tarafından sözleşme süresi sonunda geri alınmak kaydıyla kiralanan taşınmazların kiralayana satışı sırasında devredenden (2015 yılı için binde 4,55) oranında harç tahsili yapılması gerekir. Ancak, sözleşmeye konu taşınmazın herhangi bir şekilde kiracı tarafından geri alınmadığının tespiti durumunda ilgililerden eksik tahakkuk ettirilen tapu harcının 213 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme faizi ile birlikte tahsili için mahalli maliye kuruluşuna bildirimde bulunulması gerekir.