Gayrimenkul sektörü dipten dönüş sinyalleri veriyor!
Cushman - Wakefield Türkiye Gayrimenkul Pazarı Görünümü 2022 Yıl Sonu Raporu yayımlandı. Söz konusu raporda gayrimenkul sektörünün dipten dönüş sinyalleri verdiği belirtildi. İşte o rapor...Verilen detaylara göre, 2022'de Türkiye genelinde ofislerdeki boşluk oranındaki ciddi düşüşe değinilen söz konusu raporda ayrıca kiralarda yaşanan 3 kata varan artışla beraber sektörde dipten dönüş sinyalleri verildiği kaydedildi
Cushman - Wakefield merakla beklenen "Türkiye Pazar Analizleri 2022 Yıl Sonu” raporunu yayımladı. Verilen detaylara göre, 2022'de Türkiye genelinde ofislerdeki boşluk oranındaki ciddi düşüşe değinilen söz konusu raporda ayrıca kiralarda yaşanan 3 kata varan artışla beraber sektörde dipten dönüş sinyalleri verildiği kaydedildi.
Ticari gayrimenkul danışmanlık pazarının küresel lideri konumunda olan Cushman - Wakefield’ın ofis, perakende, sanayi, lojistik, konut, otel ve öğrenci yurtları sektörlerine yönelik hazırladığı ‘Türkiye Pazar Analizleri 2022 Yıl Sonu’ raporunda çok önemli bilgilere de yer verildi.
Söz konusu rapora göre, küresel ölçekte 2022 yılı, pandemi döneminde uygulanmış olan gevşek para politikası, devlet destekleri gibi uygulamaların ve yine aynı dönemde yaşanan arz-talep dengesizliklerinin ekonomik faturasının ödendiği bir sene olarak öne çıktı.
Verilen detaylara göre, Türkiye ekonomisinin, 1. çeyrekte yüzde 7, 2. çeyrekte yüzde 7,7 oranında büyürken, 3. çeyrekte ise bir yavaşlama göstererek, yüzde 3,9 oranında büyüdüğünün anımsatıldığı raporda, 2023' yönelik beklentilerde de yapılması planlanan Türkiye Genel Seçimleri’ne işaret edildi.
Raporda yer alan detaylara göre, söz konusu seçimlerin, 2023 yılının ilk yarısında ekonomi üzerinde etkisini belirsizlik ile göstermesi beklenirken, 2. yarıda seçimlerin tamamlanmasıyla pozitif etki edeceği öngörüsüne yer verildi.
Pandemi sonrası ofislere talep arttı; boşluk oranları hızla geriledi
Hazırlanan rapordaki ofis piyasasına yönelik yapılan değerlendirmeye göre, 2022'nin sonunda İstanbul ofis pazarında genel arzın 6,46 milyon metrekare ile bir önceki seneye göre aynı seviyelerde kaldığı bildirildi. Ayrıca pandemi sonrası artan taleple beraber işlem hacmi bir önceki seneye göre neredeyse 2 kat artış gösterirken, kiralama işlemleri yüzde 69 oranında artış gösterdi ve 516 bin 789 metrekareye ulaştı. Kısa ve orta vadede dolar bazında kiraların artmayı sürdürmesinin beklendiği rapora göre, ofis kiraları aylık metrekare başına 650 ile geçen seneye oranla 3 kat artarak en yüksek İstanbul Levent’te gerçekleşti. Yine verilen detaylara göre, artan inşaat maliyetlerinin etkisiyle hazır ve 2. el dekorasyonlu ofislere olan talebin arttığına değinilen raporda, pandemi döneminde rağbet gören hazır ofis boşluk oranlarının azaldığı ve bu durumun kiralar üzerinde yukarı yönlü bir baskı yarattığı da belirtildi.
Ayrıca pandemi sonrası artan ofis talebiyle beraber boşluk oranları yüzde 15,7’ye geriledi ve 2014 yılı oranlarına yaklaştı. Bununla beraber konut değişikliği ile fonksiyon değişikliğine giden ofis binaları, İstanbul Finans Merkezi dışında halihazırda ofis projesinin olmaması ve artan nitelikli A sınıfı ofis talebiyle merkezi iş alanı (MİA) bölgesinde boşluk oranları ciddi düşüşler gösterdi. Verilen detaylara göre, özellikle Levent bölgesinde, tek mülkiyetli yapıya sahip binalarda boşluk oranı 2021 yılında yüzde 20’ler düzeyinde seyrederken, 2022'nin son çeyreğinde yüzde 10,25’e kadar geriledi.
Alışveriş merkezi işlemleri 2022'de hızlandı
Tüm dünyayı etkisi altına alan pandemi sonrası dönemde perakendeye artan taleple beraber gerek alışveriş merkezleri gerekse birincil caddelerde ciddi doluluk oranlarına ulaşılması da oldukça dikkat çekiyor. Türkiye Pazar Analizleri 2022 Yıl Sonu Raporu’na göre, arzın kısıtlı olduğu pazardaki söz konusu bu talep artışıyla İstanbul ana caddelerindeki birincil kira seviyesi 2 bin 790 TL'ye yükselirken, bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 186 oranında artış yaşandı.
Ayrıca yine verilen detaylara göre, fiziksel perakendeye olan güçlü talep ile beraber 2022 yılında, ziyaretçi sayıları ve cirolardaki artış ön plana çıktı. 2022 yılının Kasım ayında ziyaretçi sayısı endeksinde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16’lık artış gösterdi. Ayrıca 2022 yılının Kasım ayında alışveriş merkezi ciro endeksinde ise bir önceki yıla göre yüzde 140,4 ile Kasım ayı enflasyonu olan yüzde 84,4’ün üzerinde bir artış gözlemlendi. Cirolarda gözlemlenen artış beraberinde 20192dan beri gündemde olmayan ciro kirasını tekrar gündeme getirdi.
2022 yılında 3 yeni AVM ile pazara 98.110 metrekarelik yeni arz girişi gerçekleştirilirken Türkiye’deki toplam AVM arzı 444’e yükseldi ve alan büyüklüğü 13,9 milyon metrekareye ulaştı.
Türkiye’nin avantajlı konumu lojistik sektörüne ivme kazandırmaya devam ediyor
2022 yılının son çeyreğinde bir önceki yıla göre yüzde 53 oranında artış kaydederek yaklaşık 83 bin 100 metrekare şeklinde gerçekleşen depo alanı kiralama faaliyetlerinde, metrekare kiralama başına fiyatlar yıllık bazda yüzde 133 arttı ve 140 TL'ye tırmandı.
Söz konusu bu artışta enflasyon baskısı ve inşaat maliyetlerindeki yukarı yönlü hareketlerin dışında arzın kısıtlı olması ve özellikle büyük kapalı alanlara artan talep de etkili oldu. Hazırlanan raporda, depo alanlarındaki net artışın kısa ve orta vadede ihtiyaca yönelik talebin sürekliliği ile devam edeceği öngörüsü de yer aldı. Söz konusu raporda, Rusya-Ukrayna savaşından dolayı enerji sıkıntısı yaşayan Avrupa ülkelerinin aksine Türkiye’nin güvenli enerji tedarikine sahip olmasının, uluslararası yatırımcılar nezdinde Türkiye’yi lojistik anlamda avantajlı duruma getirdiğine vurgu yapıldı.
Yurt sayıları öğrenci sayısını karşılamıyor
Yine verilen detaylara göre, Türkiye geneli 2021-2022 öğretim yılı içerisinde toplam öğrenci sayısının geçen seneye oranla yüzde 1 artarak 8.29 milyona ulaştığının belirtildiği raporda, yurtların kapasitesinin ihtiyacı karşılamadığına işaret edildi. Geçmişten beri süregelen yurt probleminin 20222nin de gündemleri arasında yer aldığı belirtilen raporda, enflasyonun giderler üzerindeki artan baskısı ve ev kiralarındaki artış neticesinde öğrencilerin yurtlara olan talebi artarken, yeterli arz olmadığı gerçeğiyle öğrenciler tekrar yüz yüze kaldığı kaydedildi.
Ayrıca Türkiye geneli toplam yurt sayısı bir önceki seneye göre yüzde 5,6 oranında artarak 5.468 oldu ve buna bağlı olarak toplam yurt kapasitesi de yüzde 7,4 oranında artarak 1.23 milyona yükseldi.
Yabancıya konut satışlarında rekor yıl
Raporda incelenen sektörler arasında yer alan konut sektöründe ise 2022 yılının yabancıya satışlarda rekor yılı olduğu belirtildi. Yabancılara satış bir önceki yıla kıyasla yüzde 15,2 oranında arttı ve 67 bin 490 adet ile tüm zamanların en yüksek yıllık satış rakamını gördü.
Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüsün etkisini yitirmesi ile yeniden yüksek performans göstermeye başlayan turizm sektörü ise Şubat ayında başlayan Ukrayna-Rusya savaşına rağmen pandemi öncesi dönem yoğunluğuna geri döndü. Otel doluluk oranlarındaki artışların yüzde 30’lara yaklaştığı da belirtildi.
Ev alıp satacaklar aman dikkat! Konutta yanlış beyana ağır ceza kesilecek!