Gelir Vergisi Taslağı 3. köprüye yetişir

Maliye Bakanlığı'nda hazırlanan gelir vergisi kanununda değişiklik öngören taslağa göre şayet yapılan okul, park, köprü, metro gibi hizmetler evin değerini artırıyorsa, devlet evin satışında süreye dayalı bir sistemle pay isteyecek

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in açıklamalarıyla yeniden gündeme gelen kentsel rantlara gelecek verginin, yeni Gelir Vergisi Kanunu ile 2010 yılında devreye girmesi planlanıyor. Maliye Bakanlığı, 2010 yılı bütçesinin TBMM'ye sevkedilmesinin ardından yeni Gelir Vergisi Taslağına yoğunlaşacak.

Daha önce Vergi Konseyi, Gelir İdaresi Başkanlığı ve Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü'nce ortaklaşa hazırlanan taslakla ilgili olarak önce Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'e brifing verilecek. Brifing sırasında ya da daha sonraki toplantılarda gelir vergisi oranları, kentsel rantların ve zirai kazançların vergilendirilmesi, esnafın durumu ve vergi güvenlik müesseseleri gibi kritik konulardaki alternatifler de masaya konulacak. Maliye Bakanı'nın görüşüne bırakılan konular, Şimşek'le yapılacak görüşmeler sonucunda netleştirilecek ve taslağa da son şekli verilecek. Gelir Vergisi Kanun Taslağı, daha sonra da Başbakanlığa gönderilecek. Maliye Bakanlığı, yeni Gelir Vergisi Kanunu'nun Meclis'te biran önce yasalaşmasını ve 2010 yılı başlarında yürürlüğe girmesini hedefliyor.

Geçiş süresi 10 yıl olacak
Yeni Gelir Vergisi Taslağı, mevcut kanunda geniş çaplı değişiklikler öngörüyor. Gelir vergisine tabi gelirler, şimdi olduğu gibi ticari kazançlar, zirai kazançlar, ücretler, serbest meslek kazançları, gayrimenkul sermaye iratları, menkul sermaye iratları, diğer kazanç ve iratlar şeklinde düzenleniyor. Veraset vergisi kaldırılırken, ivazsız intikaller gelir vergisine dahil ediliyor ve bu gelirlerin kentsel rantlarla birlikte diğer kazançlar içinde vergilendirilmesi planlanıyor.

Taslak, yol, metro, köprü, park, okul, hastane gibi kamu hizmetleri sonucunda sahibine rant sağlayan gayrimenkullerden devletin pay almasının yolunu da açıyor. Düzenlemede, kentsel rantların vergilendirilmesinde 10 yıllık bir geçiş dönemi öngörülüyor.

Yasa 3. köprüye yetişir
Diyelim ki üçüncü köprünün geçeceği güzergah üzerinde bir arsanız var. Sözkonusu arsanın dönümünü 30 bin TL'ye aldınız. Ancak köprü sizin arsanın hemen yanından geçti ve arsanızın dönümü nün değeri bir anda 150 bin TL'ye çıktı. Siz de aldıktan 1 yıl sonra arsayı elinizden çıkardınız. Aradaki 120 bin TL'lik ekstra kazancın yüzde 10'u yani 12 bin TL'si dışında kalan 108 bin TL için gelir vergisi beyannamesi düzenleyeceksiniz ve devlet de sizin rantınıza ortak olacak.

Giderlere bakılacak ama bu `Nereden buldun' olmayacak
Taslak vergi kayıp ve kaçağıyla mücadeleye dönük yeni güvenlik müesseselerine de yer veriyor. Mükellefin yıl içindeki harcamalarıyla beyan ettiği gelir, çapraz kontrole tabi tutulacak. Lüks içinde yaşayıp da, düşük gelir bildirenlerin önüne yıl içinde aldığı yat, kat, araba gibi varlıklar ile kredi kartıyla yaptığı harcamalar konulacak. Kendisine "Bunları neyle finanse ediyorsun?" diye sorulacak. Tatmin edici bir açıklama gelmezse, mükellef incelemeye sevk edilecek.

Bu sistemin daha önce kaldırılan `Nereden buldun' uygulamasıyla bir ilgisinin bulunmadığını kaydeden bir üst düzey yetkili, "Burada servet yerine, harcamalar sorgulanacak. Yine `Nereden buldun'dan farklı olarak, aradaki fark gelir olarak kabul edilerek vergilendirilmeyecek. Mükellef, çapraz kontrol sonucu oluşan bu tutarsızlık nedeniyle incelemeye tabi tutulacak" dedi.

Ayrıca mükelleflerin beyanname vermelerinden sonra, Vergi İstihbarat Merkezi devreye girecek. Beyandaki rakamlar, mükellefe ilişkin bilgiler, aynı bölgedeki diğer mükelleflerin beyanları ve sektör ortalamalarıyla karşılaştırılacak. Mükellefin beyan ettiği rakam, sektör ortalamalarının ciddi oranda altında kalıyorsa, mükellef uyarılacak. Haklı bir gerekçe ve düzeltme işlemi yoksa, mükellef incelemeye alınacak.

Satış süresi uzadıkça, kesilen vergi azalacak
- Taslakta yer alan düzenlemeye göre, edindiği gayrimenkulü bir yıl içinde satanlar, elde edilen rant gelirinin yüzde 10'unu düşecek, geri kalan yüzde 90'ı için beyanda bulunup, gelir vergisi ödeyecek. Gayrimenkulünü 2. yılda satanlar, değer artış kazancının yüzde 20'sini düşüp, yüzde 80'inin vergisini verecek. Kentsel rantlarda vergiden düşülecek tutar, 3. yılda yüzde 30, 4. yılda yüzde 40, 5. yılda yüzde 50, 6. yılda yüzde 60, 7. yılda yüzde 70, 8. yılda yüzde 80, 9. yılda yüzde 90 olacak.

Gelir vergisinde üst dilim yüzde 25'e çekilir mi?
- Vergi Konseyi'nin hazırladığı taslakta gelir vergisinde yüzde 15, 20, 27 ve 35 olarak düzenlenen vergi tarifesi de değiştirildi. Yüzde 15'lik ilk oran yüzde 10'a çekilirken, diğer oranlar yüzde 20 ve 25 olarak belirlendi. Ancak, Maliye Bakanlığı'ndaki çalışmalarda taslağın bu oranlarla mı, yoksa halen uygulanmakta olan oranlarla mı hükümete sevk edileceği konusunda anlaşılamadı.
Vatan