İsviçre ile Fransa sınırında bulunan Basel'de bu ay içerisinde "sismik deprem tatbikatı" yapılacak. Fransa, İsviçre ve Almanya'nın katılacağı bu tatbikatla, 1356'da Basel'de meydana gelen 6.5-7.0 büyüklüğündeki onlarca depremin bu tarihlerde meydana gelmesi halinde yol açacağı hasarlar ortaya konulacak. Büyük depremlerin her bin yılda bir gerçekleştiği fikrinden yola çıkan uzmanlar tarafından hazırlanan ve "Seismo 12" adı verilen tatbikata bin 600 kişi katılacak. Senaryoya göre 6 bin kişi ölecek, 60 bin kişi yaralanacak, 30 bin kişi de kaybolacak, 100 milyar euroluk bir maddi kayıp ortaya çıkacak. Yakın yüzyıllarda 1509, 1766 ve 1894 depremlerini yaşayan İstanbul'da, bu depremlerin bugün meydana gelmesi halinde nasıl bir tablo ortaya çıkacağını deprem uzmanlarına sorduk.
7.7 bekliyoruz
Prof. Dr. Naci Görür (İTÜ Maden Fakültesi Öğretim Üyesi):
1509'da olan 7.7 büyüklüğündeki deprem bizim beklediğimiz depreme yakın bir deprem. İstanbul'un denize kıyısı olan önemli merkezleri veya ilçeleri ciddi bir şekilde etkilenecektir. 1 milyon 600 bin bina var. Binaların yüzde birinin çökeceğini varsayalım. 16 bin bina demektir. Bir binada 5 kişi öldüğünü düşünürsek 80 bin kişi, 10 kişi dersek 160 bin kişi hayatını kaybeder. Ekonomik kayıp milyarlarca doları bulacaktır. Türkiye Cumhuriyeti ciddi önlemler alınmazsa bağımsızlığını kaybeder.
1766'daki gibi olacak
Yrd. Doç. Dr. Oğuz Gündoğdu (İ.Ü. Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi):
1766'daki kırılmanın tekrarlanmasını bekliyoruz. Birçok uzmanın beklediği de bu kırılma. O zaman yerleşim bu kadar yoğun değildi. O günkü depremin büyüklüğü 7.5'tu. Bugün olsa can ve mal kaybı daha fazla olacaktır. Simülasyon yapıldığında kent depremlerinden örneğin Kobe'den faydalanmak gerekir.
Prof. Dr. Ahmet Ercan (Yeditepe Üniv. Öğretim Üyesi):
1894'teki deprem 6.7 büyüklüğündeydi. Bizim beklediğimiz Sivriada Küçükçekmece açıklarındaki depremin büyüklüğü de 6.4-6.7 aralığında. 1894 depremi Kapalıçarşı'yı yıktı. Eski yapılarda büyük yıkımlar oldu ama nüfusu o tarihlerde 1 milyonun altındaydı. Yaşanacak felaket büyük boyutlarda olacak.
Prof. Dr. Semih Tezcan (B.Ü. İnşaat Fakültesi Bölümü):
Beklenen deprem 7.2 büyüklüğündedir. Eski yüzyıllarda İstanbul'da ahşap binalar vardı ve depreme çok dayanıklıydı. Bugün şehir zayıf binalarla dolu olduğu için tablo çok vahim olur. 40 bin bina yıkılabilir, 40 bin kişi ölebilir. Çok acı bir tablo. Yüz milyar doların üzerinde bir ekonomik kayıp tahmin ediyoruz. Türkiye ekonomisini sarsar. Hükümetin çıkarttığı son yasadan yararlanmak lazım.
1894 Suriçi'ni vurdu
Mehmet Genç ile birlikte Atatürk Kitaplığı'nın arşivlerinden faydalanarak, "Fotoğraf ve Belgelerle 1894 Depremi" kitabını yayına hazırlayan Mehmet Mazak, İstanbul'da meydana gelen büyük depremlerden biri olan 1894 depremi ile ilgili şu bilgileri verdi: "Tahminlere göre, bu depremde 280 kişi öldü, 298 kişi de yaralandı. Bu arada yabancı ülkeler de yardım kampanyaları düzenledi. Depremden en çok etkilenen bölge suriçi bölgesi oldu. Nuruosmaniye Cami, Sirkeci Garı ve Kapalıçarşı hasar gördü. Gedikpaşa, Kadırga, Kumkapı, Yenikapı, Langa ve Samatya'da yüzlerce ev yıkıldı. Adalar'da da birçok bina büyük hasar gördü."
1509: Küçük kıyamet
Hakkında çok az bilgi bulunan ve küçük kıyamet (kıyamet-i sugra) olarak adlandırılan 10 Eylül 1509 depremi. Kimi kaynaklara göre 7.7, kimilerine göre ise 7.9 büyüklüğündeki depremde nüfusun 160 bin, bina sayısının da 35 bin olduğu İstanbul'da 5 bine yakın insan öldü. İstanbul'u vuran büyük depremlerden biri de, 22 Mayıs 1766'da yaşandı. Yaklaşık 4 bin kişi öldü, çok sayıda kişi de yaralandı. Devrin padişahı III. Mustafa Edirne'ye gitti.
Sabah