Proje sun desteği kap!

Kitle fon sistemi yurtdışında oldukça yaygın bir sistem. Türkiye'deki tek kitle fon platformu, internet üzerinden organize olan 'Projemefon'dan Elif Ünaldı, sistemi bir nevi imece olarak tarif ediyor: 'Sitenin yöntemi yurtdışında 'crowd funding' adı altında geçiyor. Fikri olan ama gerçekleştirecek sermayesi olmayan insanlara hayallerini gerçekleştirme imkanı sunuyor. Türkçe'ye 'kitle fon sistemi' olarak da çevirebiliriz ama en anlaşılır olanı herhalde 'imece' demek...'

Bu sistemi kullanmak için öncelikle güzel bir fikriniz ve insanlara sunacak bir öneriniz olması gerekiyor. Fakat kitle fon sisteminin tarihi aslında çok eski. İlk kitle fon oluşumu 1997'den beri faaliyet gösteriyor. Örneğin; 1984 yılında çevrilen Coen Kardeşler filmi Blood Simple (Kansız) için bir fragman çeken yönetmenler, kapı kapı gezmiş ve fragmanı potansiyel yatırımcılara izletip 750 bin dolar toplamıştı. Kitle fon platformları sizi böyle kapı kapı gezmekten kurtaran oluşumlar. 

'Artist Share' adlı internet sitesi kayıtlara dünyanın ilk kitle fon sitesi olarak kaydedilen oluşum. İnternet üzerinden albüm satışı yapmak amacıyla kurulan bu siteyle Maria Schneider, Billy Childs ve Brian Lynch gibi Grammy sahibi müzisyenler de çalışmış.

KEN LOACH YÖNETMİŞTİ

Film endüstrisi için fon sağlayan oluşumlar da mevcut. Örneğin çektikleri belgesellere kaynak arayan İngiliz şirketi Spanner Film bu sistemle çalışmaya yönelmiş durumda. 1997 yılında çekilen 'McLibel'a bu şekilde fon sağlamışlar ki, filmin yönetmeni İngiliz sinemasının usta isimlerinden Ken Loach'tu. Yine aynı şekilde fonlanan 'Drowning out' (Boğulmak) belgeseli ise İngiliz Bağımsız Festivalleri bölümünde adaylık almıştı.

Fakat fon toplama uygulaması sanatla da sınırlı kalmıyor tabii ki. Bazı alanlarda uzmanlaşmış siteler olsa da, Projemefon gibi sitelerin de dahil olduğu pek çok site için bir projeniz olması yeterli. 

Elif Ünaldı kendi sitelerinin işleyişini anlatırken; 'Proje koymak ücretsiz, biz proje oluşturmalarında destek veriyoruz. Sadece aracı bir platformuz. Amacımız sitedeki projeleri, para alışverişi ile yönetmek ve siteye insan çekmek. İnsanlar proje sahiplerinin önerdiği ödüller için destek oluyorlar. Her projenin süresi 60 gün, eğer bu 60 gün içerisinde en az hedef miktara ulaşılırsa (üstü de olabilir) biz toparlanan miktardan yüzde 10 keserek parayı sahibine iletiyoruz, eğer toplanamazsa tüm paraları sahiplerine hiçbir kesinti yapmadan iade ediyoruz. Projeciler projelerini yapmakla yükümlü. Gereken para toplanıp projenin sahibine ulaştırılıyor. O da vaat ettiği ödülleri gönderiyor' diyor. 'Projelere destek verenlerse iki kategoride toplanıyor; proje sahibinin ailesi, arkadaşları, tanıdıkları ve çevresi ilk kategoriyi oluştururken, ikinci kategoridekiler verilen ödülleri cazip bularak projeye yatırım yapanlar' diyor.

  Elbette bu sistem Türkiye'de oldukça yeni. Bu yüzden önerilen ödüller sizi tatmin etmeyebilir ama dünya çapında oldukça yüksek bağışlar toplanmış da durumda.

MİLYONLAR TOPLADILAR

Kickstarter sitesinin en fazla 'fonlananlar' kısmına baktığımızda milyon dolara ulaşmış projeleri görebiliyoruz. Örneğin iPhone için dock (şarj cihazı) tasarımı tam 

1 milyon 400 bin dolar toplamış. 

'Double Fine' isimli bilgisayar oyunu projesi 3 milyon doların üstüne çıkmış, yine bir bilgisayar oyunu olan 'Wasteland 2'nin fon birikimi 3 milyon dolara yaklaşmış. 'Daha İyi Bir Yaşam' (A Better Life) isimli kitap için 100 bin doların üzerine çıkılmış.

Cameesa sitesi ise moda dalında yatırımcıları cesaretlendirmeye uğraşan bir kurum. Tasarımcı tişörtünü tasarlıyor, projeye katılım gösterenler daha sonra satılan tişört başına pay alıyorlar. 

Tabii ki sadece ABD ve İngiltere tabanlı bir sistem değil kitle fon sistemi. Bu siteler uluslararası çalışabiliyorlar. Mesela Türkiye'den, Çek Cumhuriyeti'nden, Afganistan'dan kabul edilen projeler bulunuyor.

Kitle fon sisteminizin sınırları sadece hayal gücünüzle sınırlı. Huckleberry Finn'deki siyah”leri aşağılayan 'nigger - gündüz feneri' lafı yerine robot kelimesini kullanarak hazırlanan bir edisyon dahi kendine fon bulabiliyor. Sistemin Türkiye'de de önü açık gibi görünüyor.

FONLA PROJELERİNİ HAYATA GEÇİRDİLER

Projemefon bu işin Türkiye ayağındaki tek oluşum demiştik. Cem Ünaldı ve Elif Ünaldı'nın kurduğu bu kitle fon oluşumu şu ana kadar dört projeye başarılı bir şekilde fon sağlayabilmiş. Müzik grubu Soaked 6.625 TL destek bulmuş ve albümünü çıkarmış. Belgesel proje Ekümenopolis 19.940 TL ile gösterime girdi. Teknoloji alanındaki oldukça ilginç bir projede ise Mehmet Akif Ceylan'ın tasarımı 'Uçurtuk' 1.910 TL'ye ulaşmış ve projesini gerçekleştirmiş. Ceylan bu projede bir uçurtmaya kamera ve uzaktan kumanda takarak yeni tasarımını Projemefon sayesinde hayata geçirmiş. Elif Ünaldı, 'Türkiye'nin potansiyeline inanıyoruz ve çok yakın zamanda milyon liralık projelere ulaşmayı hedefliyoruz, şu an rekorumuz Ekümenopolis'te' diyor.

Akşam