Gözde meslek - Yeni trend : Gayrimenkul Değerleme Uzmanlığı (!)
Uzmanlık nedir? Kime uzman denir? Bu uzman kişi, uzman olmayanlardan farklı olarak hangi işleri nasıl yapar bilinmez ama çok güncel olduğu için biz, birçok uzmanlık alanında en yeni olanını biraz inceleyelim istedik.
Sözcük anlamı ile uzman ; Belli bir işte, belli bir konuda bilgi, görüş ve becerisi çok olan (kimse), mütehassıs, kompetan kişidir.
İsim anlamı ile uzman ise; Belli bir bilim dalında lisansüstü öğrenim derecesine sahip kimse demektir. Spesiyalist ya da bilirkişi de diyebiliriz.
Alanında uzman olan kişilere kısaca göz atarsak; uzman çavuştan, uzman hekime, beslenme uzmanından, ekoloji uzmanına kadar onlarca uzmanlık alanı görebiliriz. Ben bu yazıyı yazarken, televizyondan yeni bir uzmanlık alanı daha olduğunu hayretle izledim. Ne iş yapıyor pek anlayamadım ama kişisel gelişim uzmanı da varmış. İnşallah meslek odası falan yoktur da, mesleği küçümsedim diye bana dava açmaz. Uzman üretmekte uzman olan ülkem idarecisi de, bir gün öncesine göre kişi başı milli geliri 2500 $ artırarak, yeni bir uzmanlık alanı yaratmış oldu; “umut taciri uzmanlığı”
Değer- leme uzmanı nasıl keşfedildi?
Aslında yeni bir meslek değil ekspertizlik. Ekonomik değer ifade eden her malın bir değeri olması gayrimenkul için de geçerli bir kural. O nedenle, taşınmazın bir üretim aracı, bir yatırım aracı olarak görülmesi ile birlikte, taşınmaz değerinin rasyonel olarak belirlenmesi önemli bir sorun haline gelmiştir.
Bu gün gayrimenkul alanında mevcut davaların birçoğu bedele ilişkindir. Kamulaştırma, vergilendirme, taşınmaz ihaleleri, imar uygulamaları, Medeni yasa, amme alacaklarının tahsili vb. birçok alanda kamu idarelerinin gereksinim duyduğu değer (value), kavramı, ekonomik hayatın vazgeçilmez bir parçasıdır.
Yıllarca hiçbir özel eğitime tabi tutulmamış kişilerce tamamen piyasa bilgisi ve kestirime (tahmin) dayalı ve subjektif olarak yapılan ekspertizlik işleri, özellikle 2001 yılında SPK tarafından yapılan düzenleme ile yasal olmasa da, tanımsal bir altlığa kavuşmuş oldu.
Bilindiği üzere Gayrimenkul Değerleme Uzmanlığı, mesleğini düzenleyen spesifik bir yasa yoktur. Benzer şekilde yıllarca de facto olarak yürütülen emlakçılık mesleğini düzenleyen bir yasa da nedense (!) halen çıkarılamamıştır.
Bilgi sahibi olmak yerine belge sahibi olmak
Tankı, tüfeği de uçağı, bilgisayarı da yapan ve parayı da bulan bilgidir. Gelişmiş toplumların en önemli özelliği, bilgi toplumu olmalarıdır. Bu gerçekten yola çıkan, akıllı Türk idarecisinin mantığı ise , “bilgilileri yetkisiz, yetkilileri bilgisiz ” kılmaktan öte gidememiştir. Siyaset-Liyakat maçının galibi her zaman siyaset olduğundan, bu sonuca şaşırmamak gerek.
Hangi alanda iş yapıyorsanız yapın, işinizin ana malzemesini iyi bilmeniz gerekir. Mısır ticareti yapmak için, genel ticari bilgi ve maharet(!) yeterli iken, gayrimenkul değer- leme uzmanlığı için ana materyal olan gayrimenkulü iyi tanımak gerekir.
Birden fazla disiplini ilgilendiren ve en geniş hukuki mevzuatı barındıran gayrimenkul değer-leme uzmanları ise, toplam 170 soruluk SPK sınavını aşınca “uzman” olabiliyorlar.
Belgeniz varsa beyin ameliyatı yapabilirsiniz.
Belge sahibi olmanın bilgi sahibi olmak anlamına geldiği güzel yurdumda, eğer hasbelkader bir beyin cerrahı belgesi edinebilirseniz, beyin ameliyatı yapabilirsiniz. Çünkü ameliyatı sizin bilginiz değil, belge yapıyor olacak. Üzülmeyin.
Bu gerçeği gören yatırımcı ve akıllı Türk insanı da, işşizliğin kol gezdiği, iş sahibinin ise iş güvencesinin olmadığı bir ortamda, değer- leme uzmanı olmayı trendi bir meslek olarak çok benimsemiş gözüküyor. Bu güne kadar Gayrimenkul değer- leme uzmanı ünvanını kazanan meslek gruplarına baktığımız zaman, Gıda Mühendisliğinden, Diş Hekimliğine, AÖF'den, Veterinerlik mesleğine kadar her yelpazeden insanı burada görebiliyoruz.
Bunca eksiklik, düzensizlik ve eleştiriye rağmen, eğer geçmiş yıllarda yaşanan ve halen de güncel olan birçok yolsuzluk olayı gayrimenkul değerleme uzmanlığı sayesinde yaşanmayabilirdi. Örnek ; özelleştirmeler sonucu üç-otuz paraya satılan değerli yatırımlarımız. Yorum sizin.
Hasan Usta da bu ülkede yaşıyor.
Büyük bir işletme, aldığı yeni makine bozulunca, o makineden anlayan iyi bir tamirci arıyor. Hasan Usta isminde bir tamirciyi buluyorlar. Usta, yeni makineye şöyle bir bakıyor ve tamir edebileceğini, bunun için 10.000 $ tamir ücreti ödemeleri gerektiğini söylüyor. Üretimi duran fabrikatörün istenen yüksek ücreti ödemekten başka çaresi yok. Anlaşıyorlar. Hasan Usta, bir çekiç istiyor. Çekiçle makineye bir kez vuruyor ve makine eskisi gibi çalışmaya başlıyor. Çok şaşıran fabrikatör, Hasan Usta'ya “ Makineye çekiçle bir kez vurdun ve 10.000 $ istiyorsun, bu para bir çekiç darbesi için fazla değil mi”? diyor. Hasan Usta da “ Çekiç ile makineye vurmamın bedeli 1 $, kalan 9999 $ da çekiçi nereye vurmak gerektiğini bilmenin bedeli.” diyor.
Gayrimenkul Değer- leme Uzmanlarının da, Hasan Usta olduğu gün, bu ülkede Gayrimenkul Değerleme Uzmanlığı mesleği de gerçek kimliğine kavuşacaktır.
Turgay Gültekin
E-mail: [email protected]
