GYO'lar sadece konut üretmiyor: Ekonomiye, yatırımcıya ve diğer sektörlere de fayda sağlıyor!

GYO'lar ilk kez Türkiye'de 1995'te kuruldu ve 2024 yılı itibarıyla toplam sayı 48'e ulaştı. Peki GYO'lar nasıl işler? Diğer sektörlere faydaları neler? İşte ayrıntılar...

Dünya Gazetesi köşe yazarı Prof. Dr. Ali Hepşen, bugünkü köşesinde gayrimenkul yatırım ortaklıklarını kaleme aldı. Ali Hepşen, GYO'ların gayrimenkullere, gayrimenkul projelerine, gayrimenkule dayalı haklara ve sermaye piyasası araçlarına yatırım yapabilen, belirli projeleri gerçekleştirmek veya belirli bir gayrimenkule yatırım yapmak amacıyla kurulabilen ve izin verilen diğer faaliyetleri yapabilen, gelirleri kurumlar vergisinden istisna tutulmuş sermaye piyasası kurumları olduğunu açıkladı. 

GYO'lar ilk kez Türkiye'de 1995'te kuruldu ve 2024 yılı itibarıyla toplam sayı 48'e ulaştı. 

GYO'LARIN EKONOMİYE OLAN KATKISI 

Prof. Dr. Ali Hepşen, GYO'ların ekonomiye olan katkısını şu şekilde sıraladı: 

-Uluslararası piyasalarca tanınmış bir yatırım enstrümanının varlığı ile yatırımcıların daha rahat hareket edebilmelerini sağlamaları,

-Banka finansmanı haricinde, gayrimenkul yatırımlarına ayrı bir finansman imkânı sunması,

-Yüksek standartlarda ve kalitede gayrimenkul üretimi sebebiyle sorumluluk taşıyan gayrimenkul üretimine ve profesyonel yönetimine teşvik etmesi,

-Gayrimenkul yatırımlarında borçlanma sınırlamaları sebebiyle riskli yatırım kararlarının engellenmesi,

-Borsa şirketleri olması neden ile şeffaflık, istikrar ve likidite kurallarına uygun çalışma zorunluluğu,

-Borsanın gelişmesine, büyümesine ve gayrimenkul sektörünün borsadaki derinliğinin artmasına katkısı.

GYO'LARIN YATIRIMCILARA KATKISI

-Tüm dünyaca tanınan ve kabul edilmiş bir yatırım aracı olması sebebiyle özellikle büyük gayrimenkul yatırımcılarını çekebilme özelliğine sahip olması, 

-Değişik türdeki gayrimenkul yatırımları ve borçlanma sınırlamaları nedeniyle negatif sermaye riskini ortadan kaldırması ve sonuçta da düşük riskli bir gayrimenkul yatırım seçeneği sağlaması, 

-Kiracıların ya da gayrimenkulün bütünlüğünü bozmadan ve riske atmadan yatırımcıların istedikleri an ve istedikleri büyüklükte borsadan alım satım yapmalarına imkan vermesi,

-Halka açık olmaları sebebiyle kâr dağıtımı yapan ve bu yolla yatırımcılarına sürekli ve uzun süreli bir gelir akışı sağlayabilen bir araç olmaları,

-Borçlanma sınırlamalarının da yatırımcıyı hak ettiği kârların borç geri ödemesine gitmemesi açısından korumasını sağlaması. 

-Küçük yatırımcı için minimum maliyetle ( sadece bir hisse bedeli ile ) çok büyük yatırımlardan pay alabilme imkanı sunması,

-Küçük yatırımcıların daha önce yalnızca çok büyük yatırımcıların sahip olabileceği yüksek getirili projelerden pay alabilmelerine imkan vermesi,

-Sürekli bir gelir akışı sağlamaları sebebiyle emeklilik fonları için ek bir yatırım alanı olarak ortaya çıkması.

GYO'LARIN DİĞER SEKTÖRLERE KATKISI 

 -İnşaat yapma yasakları sebebiyle proje geliştirme süreçlerinde küçük yatırımcının hak ve menfaatini korur nitelikte davranış göstermeleri,

-Hâlihazırda 44 ülkede uygulanan ve özellikle Avrupa ülkeleri tarafından son senelerde gayrimenkul sektöründeki krizden çıkış için yeni yeni uygulamaya koyulan bu aracın ülkemizde uzun yıllardır kullanılıyor olmasının oluşturduğu güven ortamı,

-Bağımsız denetim yükümlülüğü nedeniyle yarattığı şeffaflık ve hesap verebilirlik yoluyla inşaat ve gayrimenkul sektörünün kayıt altına alınması,

-Halka açık olma ve kurumlar vergisi istisnasının yarattığı ortam sebebiyle gerçek değerlerinden işlem yapması sebebiyle sektörde emsal oluşturması dolayısıyla ülke vergi gelirlerine katkısı,

-İslami finans araçları dahil birçok finansal enstrümanı üretebilecek bir araç olması, 

-Merkez Bankası Enflasyon Raporunda önemle altı çizilen barınma krizine çözüm için kurumsal konut sahipliği yoluyla konut kiralama portföyü hazırlayabilme potansiyeli, 

-Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi raporunda yer alan en güvenilir yatırım aracı özelliğinin küçük yatırımcılarca da aktarılabilmesi.

Ali Hepşen, sermaye piyasası üzerinden finansmana erişilmesinin ve bunun gayrimenkul projelerinde kullanılmasının önemli olduğunu aktararak, "Gayrimenkul sektörünün devamlılığı ve değer yaratması hem yatırımcısı hem de ülke ekonomisine katkısı açısından yararlıdır. Dünyadaki örneklerine bakıldığında son derece verimli ve tercih edilen bir finansal enstrüman olan GYO’ların farklı nitelikteki gayrimenkul projelerine yatırım yaptıkları da görülüyor" ifadelerini kullandı.

Bugün dünyanın en büyük gayrimenkul yatırım ortaklığının lojistik ve depolama alanında faaliyet gösteren ve piyasa değeri 100 milyar doları geçen ABD merkezli Prologis oldu. 

Hepşen, konuya iişkin açıklamasıhnı "Ülkemizde de TSPB tarafında açıklanan GYO verileri bize bina niteliğindeki yatırımların başlıca lojistik (yüzde 3,43), perakende (yüzde 14,26), otel (yüzde 4,34), ofis (yüze 15,20) ve konut (yüzde 4,85) alanlarında dağılım gösterdiğini işaret esiyor. Bu nedenle GYO’lara sadece konut üretimi alanında faaliyet gösteren kollektif yatırım kuruluşları şeklinde yaklaşmak hatalıdır; düzenli gelir yaratarak ekonomiye katkı sağlamaları dikkate alındıklarında mevcut statülerinin korunması önem arz eder" diyerek tamamladı. 

Ünlü ekonomist sordu: Enflasyon hedefi yüzde 38 ise köprü otoyollara neden yüzde 60 zam geldi?

2014'te yüzde 61,1 olan ev sahipliği oranı 2023'te yüzde 56,2'ye geriledi!

4 milyon dolara alınan arsa 2.5 milyon dolara satıldı: Servet bu şekilde el değiştiriyor!