Haydarpaşa gibi binalar için neden mimari yarışmalar düzenlenmez
Emek Sineması tartışması bitmeden bir yeni tartışmalı projemiz daha oldu: Haydarpaşa Limanı
Geçmişi olan bir mekân, asla sadece bir mekân değildir. Hepimizin anıları hatta hayalleri vardır orada. Bu yüzden onun hakları asla içinde bulunduğu şehirle sınırlı kalmaz. O ülkeyi hatta dünyayı da ilgilendirir.
Bu yüzden lafı hiç uzatmadan söylüyorum, Haydarpaşa korunmalı. Yerine gökdelen falan dikmek tam bir kıyım olur. Günahı hepimizin boynuna!
Ancak...
İşlevsiz bir bina da yaşayamaz. Ne evler gördüm, içindeki yaşlı teyze ya da amca vefat eder etmez onun ardından yıkılıp giden. Mahalleli “onun acısına dayanamayıp yıkılıp gitti” der. Oysa artık evin ayakta kalması için gerekli küçük bakımlar bile yapılamaz olmuş, yıllardır gizli yaşayan haşereler bir anda cirit atmaya başlamıştır.
Başka binalar da gördüm, restorasyon adına altında içinde yaşayan insanlarından, dükkanlarından koparılan... Onlar da tıpkı emekliye ayrıldıktan sonra bir anda çöken insanlara benziyordu; bir kenarda sessizce oturan, sürekli ziyaretçi bekleyen... Bu yüzden Haydarpaşa korunacaksa eğer asla insansızlaşmış bir Soğukçeşme Sokağı’na dönmemeli. Yaşayan, üreten, kazanan hatta sürekli büyüyen bir mekan olmalı. Nostalji için ziyaret edilen müzelik bir yer olarak değil. Ve ne yazık ki, gerçek şu; değişen teknoloji, İstanbul’un zorlu coğrafyası ve Marmaray’ın devreye girmesiyle birlikte değişecek olan İstanbul ulaşımı, Haydarpaşa Garı’nın bugünkü işlevini aynı şekilde sürdürmesini mümkün kılmıyor. (İşlevi bitmese de azalacak.)
Yine bir ancak...
Oraya ne yapılacaksa yapılsın biz İstanbullular’ın bunu bilmeye hakkı var. Çünkü Haydarpaşa hepimizin. Ve bu tür kamu projelerinin şeffaf yürütülmesi gerek... Proje hepimizin görebileceği bir yerde sergilenmeli, proje konusunda ayrıntılı olarak bilgilendirilmeliyiz de...
Bir de bir soru sormak istiyorum: Gerek Emek Sineması’nın bulunduğu Serkil Doryan gerekse de Haydarpaşa gibi projeler için devlet neden uluslararası mimari yarışmalar düzenleyip sonra bunları ihaleye açmıyor. Böylesi değerli, tarihi binalar için neden illa tek proje, tek mimar Anlayamıyorum.
Buket Aşçı/vatan
