Hazine arazilerinin değerini bağımsız uzmanlar belirlemeli!

SPK lisanslı 100 değerleme şirketinin üye olduğu LİDEBİR, ihalelerle satışa çıkarılacak Hazine arazilerinin değer tesbiti ve proje verimliliği analizinde kurum içinden yetkililer yerine bağımsız değerleme şirketlerinin görev alması için Maliye Bakanlığı ile görüşecek. LİDEBİR Danışma Kurulu Başkanı Ali Çetin Önder, "Aksi takdirde ihaleler sağlıklı yürümez, arazi değerleri istendiğinde yüksek ya da düşük gösterilebilir. Hazine zarar uğrayabilir dedi.

Maliye Bakanlığı'nın Ağustos ayında İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya gibi iller başta olmak üzere kent merkezlerinde Hazine'ye ait rantı yüksek arsa ve arazilerini imar planı yaptırarak, otel, iş merkezi veya toplu konut alanı olarak satacağını açıklaması, bu araziler için yapılacak ihalelere esas teşkil edilecek 'değerleme' ve 'arazinin verimli kullanımı' analizlerini nasıl yapılacağı konusunu gündeme getirdi.

Tespit edilen arazilerin önce mevcut değerinin, ardından projesi hayata geçirildikten sonra sahip olması beklenen değerinin belirlenerek 2012 yılı itibarıyla ihaleye çıkarılmaya başlayacağını söyleyen Lisanslı Değerleme Şirketleri Birliği (LİDEBİR) Danışma ve ETik Kurulu ve Tadem Taşınmaz Değerleme Müşavirlik şirketi Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çetin Önder, "Milli Emlak Genel Müdürlüğü, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖiB) gibi hareket etmeli. ÖİB, arazileri ihaleye çıkarmadan önce arazilerin değerini belirleme görevini bağımsız kuruluşlara bırakır, ayrıca bu arazilerin en verimli kullanım analizlerini yine bağımsız kuruluşlara yaptırtırdı.

Ancak Milli Emlak Genel Müdürlüğü, bu iki önemli tespiti, kendi bünyesindeki kişilere yaptırtırsa, bu ihalelerin kimi zaman doğru yönlendirilmemesine yol açabilir. Arazilerin sahibinin bu arazilerin değerlerinin de belirleyicisi olması kritik bir konu. O zaman arazi değerlerinin bazen isteğe göre artırılıp düşük gösterilebilmesi veya satmamak için olduğundan çok yüksek fiyatla ihaleye çıkarılması gibi konular gündeme gelebilir. Bunun önüne geçmek için değerleme ve proje verimliliği analizinin SPK lisanslı 'bağımsız' kuruluşlarca yapılması gerekli" dedi.

Yeni planlar 3 ay sonra
SPK lisanslı bağımsız 100 değerleme şirketinin üyesi olduğu LİDEBİR olarak Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği (TDUB) aracılığıyla önümüzdeki haftalarda Maliye Bakanlığı'na konuyu aktarmayı planladıklarını açıklayan Önder, şöyle devam etti: "Maliye Bakanlığı imar değiştirme planlan yaparken ilgili arazinin değerinin dışında 'en verimli kullanım analizinin de önemi çok büyük. Arazinin konut, otel ya da ticari alan olarak değiştirilmeye uygun olup olmadığı bağımsız bir kurum tarafından belirlenmezse, ihaleyi alan grup daha sonra imar planı itirazlarıyla da karşılaşabilecektir. Araziyi ihalede asıl olması gereken değerinin altında alan bir firma, daha sonra belediyeden alabileceği plan tadilatı izniyle de projenin değerini katlayabilecektir. Hazine'nin zarara uğratılmaması adına bağımsız uzmanlar bu işte rol almalı."

Önder, "Karayolları Genel Müdürlüğü ile Devlet Demir-Yollarının elinde çok kıymetli gayrimenkuller var. Yönetmeliklerin yanı sıra 3 ay sonra Hazine arazileriyle ilgili ilk imar değişikliği planları geliştirilmeye başlanır. 2012 yılı itibarıyla da ihaleler gündeme gelecek" diye konuştu.

Uygulama Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nda
Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının kurulmasını öngören teşkilat kanununda Ağustos ayında değişiklik yapan Maliye Bakanlığı, Bakanlar Kurulu'nca uygulama usul ve esasları belirlenen projeler kapsamında, Hazine'nin özel mülkiyetinde ve devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazların imar planlarını, çevre imar bütünlüğünü bozmayacak şekilde yapabilecek, yaptırabilecek, tadil edebilecek ve imar uygulamasını gerçekleştirebilecek. Bu planlar, büyükşehir belediye sınırları içerisinde kalan alanlar için büyükşehir belediye meclisi tarafından, il ve ilçe belediye sınırları ile mücavir alan içindeki sahalar için ilgili belediye meclisleri tarafından, beldelerde ve diğer yerlerde ise ilgili valilik tarafından planların intikal ettiği tarihten itibaren 3 ay içinde aynen veya değiştirilerek onaylanacak. Belediyeler ve valiliklerin 3 ay içinde onaylamadığı planlar ise Milli Emlak Genel Müdürlüğünce re'sen onaylanacak. İlgili belediye ve valilikler de, bu arsa ve arazilerin imar fonksiyonlarını 5 yıl süreyle değiştiremeyecek.
Maliye Bakanlığı'nın, yeni düzenleme kapsamındaki uygulama planı yapma yetkisi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na verildi. Maliye Bakanlığı, Kanun Hükmünde Kararnameye uygun şekilde Hazine'ye ait arsa ve araziler üzerinde projeler üreterek, yeni konsepti belirleyecek. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da, bu konsepte uygun uygulama planı hazırlayacak. Arsa ve arazi daha sonra da satışa çıkarılacak.

Nihal Yuvacan/Vatan