İç Anadolu'daki evlerde karbondioksit salımı daha fazla!
Türkiye, karbondioksit salımı sıralamasında, 32 ülke arasında yedinci! En çok karbondioksidi salan bölgeler ise evlerde İç Anadolu, ulaşımda Ege...
Küresel ısınmanın en büyük etkenlerinden biri olan, doğaya salınan karbondioksit miktarı açısından Türkiye'nin karnesi çıkarıldı. Araştırmaya göre kişi başına düşen karbondioksit salımı Avrupa ortalamasına göre düşük görünse de Türkiye, toplam karbondioksit salımı sıralamasında yüksek kirletici ülkeler arasında yer alıyor. Evsel kaynaklar açısından İç Anadolu, ulaşım kaynakları açısından Ege en çok karbondioksit salan bölgeler.
Açık Toplum Vakfı'nın desteklediği ve Boğaziçi Üniversitesi'nden Doç. Dr. Gürkan Kumbaroğlu ile Sabancı Üniversitesi'nden Doç. Dr. Yıldız Arıkan'ın gerçekleştirdiği "Farkındalık ve Fark Yaratmak: Türkiye'nin CO2 Salımları" adlı çalışma, Türkiye'nin çevreye saldığı karbondioksit miktarlarını ortaya koyuyor. Rapora göre, Türkiye kişi başı karbondioksit salımları düşük, ancak salım yoğunlukları yüksek bir ülke. Avrupa Birliği ülkeleri arasında kişi başına düşen karbondioksit miktarı sıralamasında Türkiye, Letonya'dan sonra en az salım yapan ülke. Bunun nedeni, nüfus fazlalığı ve doğuda sanayi, ulaşım gibi karbondioksit kaynaklarının azlığı. Toplam karbondioksit salımına göre yapılan sıralamada ise Türkiye, 32 ülke arasında yedinci sırada yer alıyor. Uzmanlara göre bunun nedenleri arasında, Türkiye'nin toplu ulaşıma ağırlık vermemesi, çevreyi kirleten enerji üretim ve sanayi tesisleri gibi etkenler öne çıkıyor.
Akdeniz evleri temiz!
Kentsel konutlardan kaynaklanan kişi başı karbondioksit salımlarına bakıldığında en düşük salım Akdeniz'de. En yüksek salım ise İç Anadolu'da. Bölgelerin enerji kaynaklarına bakıldığında kömür tüketimi sonucu en çok karbondioksit Güneydoğu, Doğu Anadolu ve Karadeniz'de doğaya karışıyor.
Ulaşımdan kaynaklanan karbondioksit miktarları batıdan doğuya doğru gidildikçe azalıyor. Bu sıralamada ilk sırada Ege yer alıyor. En az kirleten ise Güneydoğu Anadolu. Şehiriçi ulaşımında salımların neredeyse tamamı özel araçlardan kaynaklanıyor. Marmara bölgesinde ulaşımdan kaynaklanan karbondioksitin yüzde 71'i, Karadeniz'de ise yüzde 81'i özel araçlardan.
Çarpıcı veriler
* Araştırma kapsamında 2 bin 422 kişiyle yapılan anket, günlük hayat alışkanlıklarının karbondioksit salımına katkısını da belirliyor. Ankete katılanların özel araçları ortalama 8-13 yaşında. Bu araçlar aynı kategorideki yeni bir araca oranla kilometre başına daha fazla akar yakıt tüketerek salımları artırıyor.
* Ankete katılanların yüzde 40'ı şehir içi ulaşımda hiçbir toplu taşıma aracını kullanmıyor.
* Şehirlerarası ulaşımda tren kullananların oranı yüzde 1'in altında.
* Konutlarda enerji tüketiminden ortaya çıkan salımların yaklaşık beşte biri elektrik enerjisinden kaynaklanıyor.
* 1990-2006 yılları arasında karbondioksit salımına neden olan kaynaklar arasında en yüksek artışı atıklar gösterdi. Atıklardan kaynaklanan salımlar 4 kat arttı, tarımdan kaynaklanan salımlar ise azaldı.
Serhat Oğuz/Milliyet