İnşaat sektörü çimento kartellerinin baskısı altında!
Türkiye'nin lokomotifi İnşaat sektörü, yabancı ve yabancı ortaklı çimento kartellerinin baskısı altında. 2018'de yüzde 20,3 olarak açıklanan enflasyon oranına rağmen yüzde 37 zam yapan çimento şirketleri 2019 yılında bu oranı yüzde 40’lara çıkarmaya hazırlanıyor.
Yükselen faiz ve dolar kuru sebebiyle 2018 yılını sancılı atlatan inşaat sektörü, 2019'a da çimento yapılması planlanan fahiş zam korkusuyla girdi. 2018'de yüzde 20.3 olarak açıklanan enflasyon oranına rağmen yüzde 37 zam yapan çimentocular 2019 yılında bu oranı daha da yukarı çekmeye hazırlanıyor. Yeni Şafak gazetesinde yer alan habere göre, enerji maliyetlerini bahane eden çimento üreticilerinin yüzde 40 oranında zam yapacağı konuşuluyor. Fahiş fiyat artışları sebebiyle sık sık Rekabet Kurumu’nun gündemine gelen ve inşaat sektörünün en büyük sorunu haline dönüşen çimento sektöründe tam bir yabancı karteli hakim. Yabancılar sahip veya ortak oldukları fabrikalar üzerinden de fiyatları manipüle ediyor.
3’TE BİRİ YERLİ
Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği verilerine Türkiye'de 70 ‘e yakın çimento ve öğütme, onlarca da beton fabrikası yer alıyor. Limak Çimento (10 fabrika), Aşkale çimento (6 fabrika), Sanko Holding (4 fabrika), Batıçim (2 fabrika) ve birkaç fabrika hariç sektör yabancıların veya yabancı ortakların kontrolü altında. Dünya çimento kartelleri arasında bulunan Fransız Vicat-Parficim, Ankara ve Konya’da 2 fabrika işletiyor.
YUNAN DA VAR UZAKDOĞULU DA
Yüzde 40 ortaklım için Uzakdoğulu Taiwan Cement Corporation ile anlaşan Oyak Çimento ise 6 fabrika ile üretim gerçekleştiriyor. Sektörün büyük üreticileri arasında bulunan ADOÇİM’in yabancı ortağı bulunuyor. 5 fabrikada üretim gerçekleştiren markanın ortağı yüzde 50 pay ile Yunanistan merkezli Titan Çimento. Büyük yatırımcılar arasında yer alan Akçansa için de durum farksız. İngiliz HeidelbergCement ve Sabancı ortaklığındaki şirket, İstanbul-Büyükçekmece, Çanakkale ve Samsun-Ladik’te bulunan üç fabrikasında çimento ve klinker üretimi yapıyor.
EN BÜYÜĞÜ İNGİLİZLER
Şirketin değişik şehirlerde yedi çimento terminali var. Ayrıca Akçansa, iştiraki olan Betonsa Marmara, Ege, Karadeniz bölgelerine yayılmış yaklaşık olarak 35 tesiste beton üretimi yapıyor. 12 ülkede faaliyet gösteren İspanya merkezli Votorantim Çimento da sektörde kartel oluşturan firmalardan da biri. Şirketin Türkiye'de Ankara, Çorum, Sivas, Yozgat, Nevşehir ve Samsun'da fabrikası, 14 noktada da hazır beton tesisi bulunuyor. Sektördeki güçlü bir diğer yabancı firma da İtalyan Cimentir. 2001'de Çimentaş’ı satın alarak Türkiye’ye girin firma 5 fabrika-tesisle söz sahibi. 6 fabrika ve çok sayıda beton üretim tesisi ile adından söz ettiren ve Sabancı Gruba ait Çimsa’da da yabancı ortak var. Çimsa’nın yüzde 8’i İngilizlerin.
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, zamları ise fahiş bulduklarını bildirerek, “Demir ve çimento da rekabet olmadığı için fiyatları kontrol altına almak mümkün değil” diye konuştu. Zamların kontrol altına alınması gerektiğini söyleyen Durbakayım, “Ekonomik sıkıntılardan dolayı bizler milli bir duruş sergileyerek fiyatlarımıza zam yapmadık, aynı duruşu beklemekteyiz. İndirim yapılmaz ise firma sahibinin satışta zam yapılacağı anlamına gelir. Bu zam yüzde 15 ila 20 arasında değişecektir.” dedi.
Yüzde 40 artış tekelciliğe girer
İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (IMKON) Başkanı Tahir Tellioğlu, ise çimentoya enflasyon ürünlerinin çok üzerinde zam yapılması durumunda konuyu Rekabet Kurumu’na taşıyacaklarını belirtti. Tellioğlu şöyle konuştu: “2018 başından itibaren bir yılda yüzde 38’e varan artışlar yapıldı. Bu yıl da belli maliyetlerden dolayı artış yapma hakları vardır. Ancak bu zamların makul bir değer çerçevesi içerisinde yapılması gerekmektedir. Yüzde 10 olur bilemedin yüzde 15 olur. Yüzde 40 oranında zam tekelciliğe girer. Burada çimentocu düşmanı olarak algılanmak istemiyoruz.”
İMKON, çimento zammına rekabetle dur diyecek!