İnşaatta büyümenin yavaşlaması vinç sektörünü etkiledi!

Türkiye, inşaat sektöründe son yıllarda yaşanan büyüme hızının 2014'te düşmesi, kule vinç odaklı agresif büyüyen vinç sektöründe de büyümenin gerilemesine neden oldu. Sektör, 2013 yılında yüzde 30 büyümesine rağmen, 2014'te bu oran yüzde 3.3'te kaldı. Özellikle inşaat sektöründe, lüks konut stokunun fazla olmasından dolayı Türldye vinç sektörü, 2014'ü beklentilerinin altında kapattı. Konut stokunun fazlalığıyla birlikte 2013 yılında yürürlüğe giren yasayla getirilen yüzde 4'lük ÖTV'nin de sektörü olumsuz yönde etkilediği belirtiliyor. Sektörde önemli bir yer tutan kule vinçler, özellikle büyük ölçekli inşaat projelerinde kullanılıyor. Bu doğrultuda, özel sektör ve kamu yatırımlarındaki belirsizlik, finansal anlamda bulanık geçen 2014'te sektöre de yansıdı. Sektör temsilcileri, büyük makinelerin satış rakamlarının, Türkiye sanayisi için olumsuz görüntü verdiği görüşünde birleşiyor. 

Sektör oyuncuları, geçen yılki düşük büyüme nedeniyle 2015'e yönelik tahminde bulunmaktan da kaçmıyor. Beklentilerini hükümetin izleyeceği politikalara endeksleyen sektör oyuncuları, seçim yılında bulunmaları nedeniyle bu yıl büyük bir beklentilerinin olmadığının altını çiziyor. Sektör iç pazardaki sıkıntıların yanı sıra küresel pazardaki gelişmelerden de endişeli. Temsilciler, Irak ve Suriye'deki gerginlikler, FED'in para politikası ve Batı tarafından Rusya'ya uygulanan yaptırımların yurtdışındaki yatırımları etkilediğini belirtiyor. Bunların yanı sıra Avrupa'daki durgunluk ve Türk müteahhitlerin iş yaptıkları pazarlardaki projelerde, petrol fiyatlarındaki gerileme nedeniyle yaşanabilecek gecikmelerin, vinç sektörünü olumsuz yönde etkilemesi bekleniyor. 

Yurtiçinde sektöre hareket getirmesi beklenen projelere bakıldığında ise endüstriyel projelerde faaliyet gösteren büyük firmaların, makine parklarında yeterli seviyeye gelmesi sektörde yüksek seviyeli büyüme beklenmemesine neden oluyor. Sektör temsilcileri, 3'üncü boğaz köprüsü, İstanbul-İzmir Otoyolu Projesi'nde yer alan İzmit köprüsü gibi vinç sektörünün gündemini oluşturan projelerde makine tedariklerinin de hemen hemen tamamlandığını dile getiriyor. Mevcut projelerde ihtiyaçların kısmen kiralık makine parklarından karşılandığına vurgu yapan temsilciler, büyük projelerdeki belirsizlik devam ederken, seçim yılında bulunmalarının da beklentiyi düşürdüğünün altını çiziyor. 

2014'te 200 adet kule vinç satıldı 

Vinç sektöründe satışların yanı sıra kiralama hizmeti de yaygın bir uygulama. İnşaat sektöründe yüksek bina projelerinin artmasıyla gelişim gösteren kule vinçlerin fiyatları ise 110 bin ila 1 milyon euro arasında değişiyor. Bundan dolayı, firmaların kule vinç satın almak yerine, kiralama yöntemini tercih etmeye başladığı gözleniyor. Kule vinç pazarında kiralık makine parkının 2013'te yüzde 4, 2014'te de yüzde 3 büyüdüğü belirtiliyor. 

Kule vinç satışlarına bakıldığında düşüş yaşandığı gözleniyor. 2013 yılında yaklaşık 245 adet satış rakamına ulaşan kule vinç sektörü, 2014 yılında ise 200 adetlik satış bandını yakaladı. Sektör temsilcileri, büyümenin getirdiği açığın, kiralama yöntemi ile kapatıldığının altını çiziyor. Vinç sektöründe kaydedilen büyümenin inşaat sektöründeki büyümeye paralel olduğunu belirten sektör temsilcileri, 2014'te inşaattaki büyümenin yavaşladığını kaydediyor. Türkiye Müteahhitler Birliği'nin (TMB) ocak ayı İjnşaat Sektörü Analiz Raporu'na göre; Türkiye'de konut satışında yaşanan hızlı artış, kasım ayında durdu. Ağustos-Ekim ortalamasında yüzde 21 artan konut satışı, kasımda sadece yüzde 1.1'lik arUış gösterdi. 2014'ün ilk 11 ayında satışlar, £013'ün aynı dönemine göre yüzde 1 azaldı.

Türkiye'de kasım ayında, ilk kez satılan konut sayısı da geçen yılın aynı ayına göre yüzde 0.3 azaldı. Yurt genelinde konut stoku ise büyümeye devam ediyor. Dar gelirlilere hitap eden konutlarda arz yetersizliği, orta ve üst gelir gruplarına hitap eden lüks ve markalı konutlarda ise arz fazlası görülüyor. Bu durum lüks segmentte sayılabilecek yeni konutların üretimini düşürdüğü gibi, küle vinç satışları ya da kiralamasında da gözle görülür düşüş yaşanmasını sağladı. Yine TMB'nin analizine göre, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış inşaat istihdam endeksi, 2014'ün 3'üncü çeyreğinde, 2'nci çeyreğe göre yüzde 4.5 azaldı. 

Takvim etkisinden arındırılmış inşaat istihdam endeksinde ise bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 14.9'a ulaşan bir azalma kaydedildi. 

İnşaat sektörü yüzde 4 büyüdü 

Ekonomik büyümede önemli bir yeri bulunan inşaat sektörü; ulaştırmadan enerjiye, altyapıdan kentsel dönüşüme devam eden kamu ve özel projelerle 2013'te yüzde 7 büyüme gösterdi. Ancak, büyüme geçtiğimiz yıl yüzde 4'e düşerek, hız kesti. 

Küresel ekonomide devam ed^n çalkantıların, Türkiye ekonomisi üzerinde oluşturduğu baskı ve yılın ikinci yarısındaki belirsiz döviz kurları, sektördeki yatırımcıları çekimser kalmaya yöneltti. Özel sektör inşaatları yüzde 3.8 artmasına rağmen, sektör performansında yüksek paya sahip kamu inşaatları yüzde 2 azaldı. Dolayısıyla ilk çeyrekte gerçekleşen yüzde 5.2'lik büyüme oranının ardından daralma yaşandı. İkinci çeyrekte yüzde 2.7'ye gerileyen büyüme oranı üçüncü çeyrekte yüzde l'e düştü. Uzmanlar, daralmanın son çeyrekte de devam ettiğini ve sektörün geçtiğimiz yılı yüzde 4 büyüme ile kapattığını kaydediyor. 

İnşaat sektöründeki yavaşlamanın yanı sıra vinç sektörünü olumsuz etkileyen bir başka uygulamanın ise ÖTV olduğu belirtiliyor. 2013 yılı Temmuz ayında yürürlüğe giren yasanın sektöre ÖTV yükü getirdiğini belirten sektör temsilcileri, yasa ile karayollarında kullanılan lastikli tekerli sıfır ya da ikinci el tüm vinçlerin yurtiçine girişlerde, yüzde 4'lük ÖTV kapsamına alındığını bildiriyor. Bu uygulamayı eleştiren temsilciler, piyasada bulunan en basit vincin fiyatının 600 bin euro'dan başladığını belirterek, ÖTV'nin sektörün iş hacmini olumsuz etkilediğini söylüyor. Bu nedenle özel ve keyfi bir ürün olmayan vinçten ÖTV alınmasının sektöre olumsuz yansıdığını dile getiren uzmanlar, uygulamanın kaldırılmasını talep ediyor. Vinç sektörünün sanayinin gelişimine katkıda bulunduğunun ve inşaat sektörünü desteklediğinin altını çizen sektör oyuncuları, devletin vinç alımına teşvik verdiğini hatırlatıyor. Uzmanlar, alınması için teşvik verilen bir üründen, sonrasmda ÖTV alınmasının beraberinde bir çelişkiyi getirdiğine değiniyor. 

Öte yandan vincin iş makineleri statüsünden çıkarılması önerisini yapan temsilciler, mevcut durum itibarıyla bu araçların, ticaret odalarından alman belgelerle iş makineleri statüsünde trafikte dolaşabildiğini belirtiyor. Hal böyle olunca saatte 70 kilometre hıza kadar ulaşabilen ve hareket kabiliyeti bakımından bir otomobilin vasfına yaklaşan vinç grubu, iş makinesi statüsü gerekçesiyle 20 kilometrelik hızla gidiyor. Bu durumun vakit kaybına neden olduğunu ifade eden sektör temsilcileri, vinçlerin iş makinesi statüsünden çıkarılmasını istiyor. 

Yıllık 2 bin adet araç üstü vinç üretiliyor Son yıllarda KOBİ'lerin ve büyük yatırımcıların organize sanayi bölgelerinde yeni fabrikalar kurması, ekipman ihtiyaçlarıyla birlikte mobil vinç gereksinimlerinde de artışı getirdi. Bu gereksinim özellikle araç üstü vinç pazarına daha fazla firmanın girmesini sağladı. Bugün itibarıyla, imalat sektöründe çoğunluğu Konya'da faaliyetini sürdüren KOBİ niteliğinde 50-60 adet üreticinin bulunduğunu kaydeden Türkiye iş Makinaları Distribütörleri ve İmalatçıları Birliği, araç üstü vinç pazarında 2 bin 100 çalışan, yıllık 2 bin adet üretim kapasitesi ve 200 milyon dolarlık satış hacmi bulunduğunu bildiriyor. Sektörün ulaştığı kapasiteyle ve uyguladığı rekabetçi fiyatlarla, vinçlerin ithalatını büyük ölçüde engellediğini ifade eden birlik yetkilileri, dolayısı ile istihdama ve yerli üretime destek olunduğunu belirtiyor. Temsilciler, elektrikli gezer vinç, mobil vinç ve kule vinç sektöründe istihdam sayısının 6 bini bulduğunu aktarıyor. Temsilciler, 2014 yılında araç üstü mobil vinç sektörünün yüzde 5 ila 10 arasında büyüdüğü belirtiyor. 

Sektör oyuncuları, küresel pazarda ise Türkiye'yi üst sırlara taşıma planları yapıyor. Global pazarda vinç sektöründe dört ülkenin öne çıktığını belirten sektör temsilcileri, Türkiye'nin beşinci üretici ülke konumuna, doğru hamlelerle gelebileceğini söylüyor. Türkiye'nin küresel pazarda ileri konuma gelebilmesi içi yerli imalatçıların mecburi olarak tercih edilmesi gerektiğini belirten temsilciler, ara eleman ihtiyacının kamu tarafından karşılanmasını talep ediyor. Meslek lisesi sayısının en az 10 kat artırılması ve kaliteli eleman yetiştirilmesi gerektiğinin altını çizen temsilciler, ara eleman ihtiyacının devlet tarafından kanlanmasının işsizliğe de çözüm olacağım görüşünü dile getiriyor. 

Sektörde Ar-Ge ve inovasyonla ilgili çalışmaların yapıldığının da altını çizen temsilciler, özellikle enerji verimliliği için üretilen vinçlerde yüksek kalitede elektronik ve mekanik ekipman kullanıldığını belirtiyor. Türkiye vinç sektöründe üretim kalitesi ve verimliliğin her geçen gün arttığını ifade eden sektör temsilcileri, Türkiye'nin vinç üretiminde dünya kalitesini yakaladığını ve bu konuda iddialı olan Avrupa Birliği ülkeleriyle rekabet içinde olduğunu belirtiyor. 

Buna ilave, sektörde, vinç operatörlüğü alanında kalifiye eleman sıkıntısı yaşandığı sıklıkla dile getiriliyor. Yurt genelinde 5 bine yakın operatör açığı bulunduğunu ifade eden temsilciler, meslek yüksek okullarında veya üniversitelerde operatörlük bölümü açılması gerektiğini belirtiyor. Temsilciler, her geçen yıl operatör açığının yüzde 30 arttığını kaydediyor. Türkiye'de vinç işletmeciliği yapan firma sayısının yaklaşık bin 200'ü bulduğunu, firmaların 600'e yakınının Marmara Bölgesi'nde faaliyet gösterdiğini aktaran temsilciler, firmaların operatöre ihtiyaç duyduğunu vurguluyor. 

Karayolları Yönetmelik Taslağı hazırlandı 

Sektörün gündeminde yer alan konulardan bir diğeri de Karayolları Yönetmelik Taslağı. Söz konusu taslak taşımacılık sektörü ve vinç işletmecilerini ortak gündem maddesi. Taşımacılıkta özellikle proje taşımalarında; en, boy, ağırlık, yükseklik bakımından farklı makineler kullanıyor. Bu konu vinç sektörünü de ilgilendiriyor. Karayolları Yönetmelik Taslağı'nda VİNÇDER'in yoğun çalışmaları bulunuyor. VİNÇDER Başkanı Ramazan Midilli, Karayolları Yönetmelik Taslağı'nm hazırlanış aşamasının yaklaşık sekiz ay sürdüğünü belirterek, bu sürecin verimli geçtiğini söylüyor. Karayolları Yönetmelik Taslağı'nm altı ana maddesi bulunduğunu kaydeden Midilli, altı maddenin hepsinin de tamamlandığını kaydediyor. Taslakta gerekli düzenlemeleri yaptıklarını belirten temsilciler, taslakla hem ağır nakliyelerde hem de vinç sektöründe karayoluna ilişkin problemleri çözmek istediklerini dile getiriyor. Yetkililer, Karayolları Genel Müdürlüğü Ulaştırma Daire Başkanlığı'nın hazırlanan taslağa vereceği cevabı beklediklerini aktarıyor. 

Dünya ek