İnşaatta vade süreleri 2’ye katlandı!
Son 1 yılda pek çok sektörde vadelerde rekor uzamalar söz konusu. Hatta uzmanlar artık peşin ödeme alışkanlığının bitmiş olduğu görüşünde hemfikir. Bu durum ürün fiyatlarının artmasına dolayısıyla enflasyona neden oluyor...
Önce gelen işadamlarından birisi, dünyasında yaşanan önemli bir sıkıntıya dikkat çekerken şunları paylaşıyordu: “Türkiye pazarında vade uyuşmazlığı var ve büyük bir sıkıntıya neden oluyor. Sadece küçükler ya da orta ölçekliler değil, büyüklerde de benze sorun yaşanıyor, Bunun ana üç nedeni var: “Faizler, Kurdaki dengesizlik ve piyasalardaki güvensizlik ortamı.”
Yıldız Holding’deki “borçların yeniden yapılandırılması” konusuna açıklık getiren gruptan önemli bir yönetici, sıkıntıyı aynı nedenlere bağlamış ve Capital editörüne, “Vade uyumsuzluğunu aşmaya çalışıyoruz” demişti. Yıldız Holding, 6,5 milyar dolarlık borçları için bankalarla görüşmelerine bu nedenle başlamıştı. Ardından Doğuş Grubu’nun kredi borcu yapılandırması için bankalarla görüşmeye başladığı duyuldu. Grup, dövizdeki kur farkından dolayı zarar ettiği gerekçesiyle borç yapılandırması istedi. Son olarak İtalyan Ansaldo Energia ile Ünal Aysal’m sahibi olduğu Unit Investment NV’nin ortaklığındaki Yeni Elektrik Üretim A.Ş.’nin 2019’da bankalarla kredi yapılandırmasına gitmeye hazırlandığı öne sürüldü.
Bunlar vade sorunu nedeniyle ortaya çıkan ve kamuoyuna yansıyan büyük boyutlu sorunlar... Bir de çeşitli boyutlarda çok sayıda şirketin karşı karşıya olduğu “vadelerin uzaması” ve “vade uyuşmazlığı” sorunu var.
Capital, bu sorunu, çeşitli sektör ve büyüklükteki şirketler cephesinden araştırıp, sorunu etraflıca ortaya koyan bir araştırma hazırladı. İşte “vade” konusundaki son tablo:
VADEDE REKOR DÜZEY!
Züccaciye, pek çok alt sektörü içine alan dev bir sektör. 2017 yılında sektörde vadeler 6 ay iken, 2018’de 24 aya varan uzamalar yaşanıyor. ZÜCDER Başkanı İsmail Erdoğan, 4’e katlanan vade sürelerinde yaşananları şöyle açıklıyor:
“2017’de vadeler maksimum 6 aya kadardı. Şimdi 24 aya kadar uzamaya başladı.”
Piyasalarda yaşanan daralma, sıkı para politikası, enflasyon, Suriye operasyonu ve döviz kur artışının vade sürelerini olumsuz etkilediğini söyleyen Erdoğan, “Nakit sıkışıklığı arttı. Yüksek faiz oranlarına rağmen banka kredilerine talepler de arttı. Kredi kotaları dolanlar ise faktoring şirketlerinden daha yüksek oranlarda kredi kullanma yoluna gitti. Bu durum maliyetlerin yükselmesine, fiyat artışlarına ve enflasyon artışına neden oldu” diyor.
İNŞAATTA VADE 2'YE KATLANDI
İnşaat sektöründe başlayan finansal sıkıntılar pek çok sektörü de etkiliyor. Son dönemde inşaat ve inşaat malzemeleri sektöründe vade süreleri 2’ye katlanırken, seramik ve konutta 1,7 katma çıkmış durumda. Son 1 yılda yaşanan bu değişime dair Polat Holding CEO’su Baran Demir şöyle konuşuyor:
“Şu anda Türkiye’de 360 gün vade ile mal satan şirketler maalesef var. 2017 yılının 6’ncı ayından itibaren sektörde yeni yatırımların ve atıl stok miktarının artması, vadelerin artışını da beraberinde getirdi. Bu durum stok seviyesi yüksek ve yüklü miktarda satış baskısı olan şirketlerin vade enstrümanını kullanarak çok uzun vadelerle satış yapmasına yol açtı.”
Demir, vadelerin uzamasının sektörde riskleri artırdığına dikkat çekiyor ve “Oluşan nakit açıklarını kapatmak amacıyla kullanılan krediler de arttı” diye konuşuyor.
Konut sektöründe faaliyet gösteren Setup Yatırım’ın eş başkanı Umut Ekşi, geçen yıl vade farksız projelerini 36 ay takside kadar yayabildiklerini belirtirken, bu yıl ise taksitlerin 60 aya kadar uzadığını söylüyor. Ekşi, geçen yıl taşeronlara yapılan ödemelerinin vade süresinin 4-6 ay arasında değişirken bugün 12 aya kadar uzadığını belirtiyor. Bu uzamaları şöyle açıklıyor: “Talebin daralması ve satışların düşmesi vade ile birlikte fiyat üzerinde ciddi bir baskı oluşturdu. Giderek artan maliyetler fiyata bir türlü yansıtılanındı. Bu da özellikle kentsel dönüşümün yoğun olduğu bölgelerde iş hızını oldukça yavaşlattı. Taksit vadelerinde 60 ay ve üzeri artık maalesef çok sıradan bir hale geldi.”