İnşaatta zincirleme kazalar artıyor

Global krizin etkileri Türkiye'ye ulaştığında ilk frene basan inşaat sektörü olmuştu. Belki de bu sayede bu sektörde çok fazla "batık" olayı yaşanmadı. Oysa konut furyasının başladığı 2007 yılından itibaren dönem dönem bazı büyük inşaat şirketleri hakkında "battı, batacak" söylentileri çıkarıldığına tanık oluyorduk. Şimdiye kadar bu söylentilerin neredeyse tamamı boş çıktı. Tabii bu durum işlerin yolunda gittiği anlamına gelmiyor. Aksine sektörün altı adeta kaynıyor. Özellikle de küçük ve orta ölçekli altyapı ve üstyapı müteahhitleri ile yüklenicilerin sıkıntıda olduğu yönünde duyumlar alıyoruz.

Aslında hikaye bildik. Krizle birlikte tahsilat zincirinde yaşanan sıkıntılar, en büyüğünden en küçüğüne neredeyse tüm inşaat şirketlerini etkiledi. Bu dönemde tahsil edilemeyen çek ve senetler, kıt sermayeyle çalışan şirketleri yaraladı. Hele de işlerin iyi gidişine güvenerek bankalardan aldıkları yüksek kredilerle iş ve yatırım yapanlar açısından sonuç adeta hüsran oldu. Zaten son yıllarda kamu ihalelerindeki azalmalar sektörün önemli bir dinamosunu durma noktasına getirmişti. Son belediye seçimlerinde de bekledikleri iş potansiyelini yakalayamayan müteahhitler ve alt yükleniciler, global krizle birlikte iyice köşeye sıkıştılar.

İflaslar ertelenemedi

Evet, köşeye sıkışan firmalar iflas erteleme kararı aldırarak hukuka sığınmaya çalışıyor. Son 2 yılda Türkiye'de açılan iflas erteleme davaları incelendiğinde, inşaat sektöründeki firmaların ağırlığı dikkat çekiyor. İflas erteleme davası için başvuranların sayısını bilmiyoruz. Ancak ama son 1 yılda 50'ye yakın firmanın iflas erteleme kararı aldırdığı biliniyor. Bunların bir kısmını Para dergisinde okudunuz. Üç hafta önce yaptığımız kapak haberinde de 25 inşaat şirketinin de adını yayınlamıştık. Ancak yeni davalarla birlikte bunlara birçok yeni şirketin eklendiği dikkatlerden kaçmıyor. Hoşver Isı Tesisat, Hataş İnşaat, Mertkan İnşaat, YOP Yapı, Çetinler Çelik Konstrüksiyon, Konya merkezli Yaka Gıda İnşaat... Liste böyle uzayıp gidiyor.

Aslına bakarsanız sektör tam bir toz duman içinde. İflas erteleme kararı aldırmalarına rağmen birçok firmaya ulaşmak mümkün değil. Adreslerini, telefonları değiştirip, internet sitelerini bile kapatan şirketler adeta izlerini kaybettiriyor. Bu da kurtuluş umutlarını yitirdiklerini ortaya koyuyor. Telefonlarını değiştirdikleri için ulaşamadığımız şirketler arasında Kobalt İnşaat, Elit Ev ve Bahçe Mobilyaları ile  Ankara  Sincan'da kurulu Çetinler Çelik Konstrüksiyon dikkatimizi çekti. Bunlardan, TOKİ'den 40 milyon TL'ye yakın alacağına karşılık piyasaya 35 milyon TL borcu bulunan Kobalt Yapı'dan ses seda yok. Şirketin internet sitesi yerinde duruyor ama şirket telefonları yanıt vermiyor. Şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Hikmet Civelek'e, en yakın dostları bile sık sık cep telefonunu değiştirdiği için ulaşamıyormuş. Aslında iflas erteleme kararı aldıran şirketin şimdilerde piyasalarda iflas ettiği konuşuluyor.

Seyfi Karaca tarafından 1983 yılında kurulan Karaca Yapı Malzemeleri de iflas erteleme kararı aldırmasına rağmen iflastan kurtulamamış. Yapı malzemesinden mobilya üretimine birçok alanda faaliyeti bulunan şirkette bir zamanlar 500 kişi çalışıyormuş. 2006 yılında finansal dengeleri bozulan şirket, iflas erteleme kararı aldırmış ancak iflastan kurtulamamış. Turkan Yapı adlı şirket, Karaca Yapı Malzemeleri'nin logo ve makinelerini iflas masasından kiralamış. İstanbul Halkalı'da mobilya imal eden Turkan Yapı'nın yetkilileri, piyasada tanınmış bir şirket olan Karaca Yapı'nın isminden yararlandıklarını belirtiyorlar. 

Borçlular iz peşinde

Alacaklılar ise iflas erteleme kararı aldırmalarına rağmen ortadan kaybolan inşaat şirketlerinin izini sürüyor. Bu yüzden, sıkıntılı şirketlerle isim benzerliği olan şirketler bu dönemde yol kazalarına uğrayabiliyor. Ankara Balgat merkezli Mertkan İnşaat da iflas erteleme kararı aldıran firmalardan biri. Bu şirkete şimdilerde ulaşmak mümkün değil. Alacaklıların çoğu, isim benzerliği nedeniyle merkezi Ankara Macunköy'de bulunan Mertkan Yapı Ltd. şirketini arıyormuş. Haydar Ölmez'in kurduğu şirketin çalışanlarından Cem Akyol, "İsim benzerliğinden dolayı başımız çok ağrıdı. Hatta icra dosyaları bizim şirkete geldi. Alacaklılar faturalarını bize bırakıyor. Tabii biz de avukatlarımız aracılığıyla geri gönderiyoruz" diyor.

Son dönemde inşaat sektöründeki firmaların birbirleri aleyhine açtığı iflas davalarında da artış var. Son olarak YOP Yapı Endüstri Taahhüt Ticaret Limited Şirketi, Yeditepe İnşaat Beton ve Çelik Kesme Çekme Laboratuarı Ticaret Limited şirketi aleyhine Bakırköy 3. Asliye Ticaret Mahkemesi'nde; İçtaş İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. ise Alfen İnşaat ve Ticaret Limited Şirketi aleyhine Kadıköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesi'nde iflas davası açtı. 

Biraz nefes aldılar

İflas erteleme kararı sayesinde rahat bir nefes alıp faaliyetlerini açık açık sürdüren, borçlarını anlaşmalar doğrultusunda ödeyen şirketler de var elbette. Örneğin, geçen yılın sonunda iflas erteleme kararı aldıran Hoşver Isı Tesisat'ın Yönetim Kurulu Başkanı sahibi Cemal Hoşver, "Son krizle birlikte bu tür sıkıntılar arttı. Biz büyük müteahhitlere mal veren pazarlama firmalarıyla çalışıyorduk. Onlara mal verip alacağımızı tahsil edememiştik. Mecburen iflas erteleme kararı aldırdık. Bu bizim için bir tür koruma kalkanı oldu" diyor.

Hoşver Isı Tesisat, Silivri Kınalı'daki fabrikasında havlu radyatör ve parçalarını üretiyordu. Ancak sıkıntıya girince üretimi bıraktı. Şimdi fason üretim yaptırıyor. Kriz öncesinde 45 kişinin çalıştığı şirkette şimdi 20 kişi var. Sıkıntılar öncesinde 10 milyon dolar yıllık cirosu olan şirket, 4 bankaya olan 8 milyon dolarlık borcunu ödemeye çalışıyor. Piyasaların henüz açılmadığını, sıkıntıların sürdüğünü söyleyen Cemal Hoşver, inşaat sektöründe yaşananları "domino etkisi"yle açıklıyor:

"İnşaat sektörü 120 kilometre hızla giderken otoyolda önüne bir konteynır düştü ve zincirleme bir kaza oluştu. Arkadan vuran vurana... Tabii büyüklere bir şey olmaz ama küçük ve orta ölçekli şirketler sıkıntıda. Bizim de birçok limited şirketten alacağımız var ama sermayeleri sorunlu. Sonuç almamız çok zor."

"Yola devam" diyenler

Merkezini Ankara Balgat'tan İstanbul'a taşıyan Hataş İnşaat da iflas erteleme kararı aldırmıştı. Şirket, 15 milyon TL'lik Gebze Kent Meydanı projesini yapıyordu. Sıkıntıları nedeniyle bir süre duran inşaat, Gebze Belediyesi yetkililerinin verdiği bilgiye göre bir ay önce yeniden başlamış. Rüştü Hatinoğlu'nun yönetim kurulu başkanlığını yaptığı şirketin sıkıntıları atlatmaya başladığı belirtiliyor.

İflas erteleme kararı aldıran şirketlerden biri de Siska İnşaat... İSTOÇ'un yönetim binasından Musahipzade Celal Tiyatrosu'na, Alman Okulu restorasyonundan Eczacıbaşı Galata Evi'ne kadar birçok iş yapan Siska İnşaat'ın temelleri 1979 yılında Sinan Kasımoğlu tarafından atılmış. Şirket, ilk konut projesini iki yıl önce İstanbul Taşdelen'de Siska Atılgan Evleri olarak hayata geçirmişti. Sinan Kasımoğlu, iyi referansları olan bir işadamı olarak biliniyor. Şirketin iflas erteleme kararı aldırdıktan sonra yoluna daha rahat devam ettiği belirtiliyor. 

"İTO hasar tespiti yapsın"

İflas erteleme kararı aldıran Hoşver Isı Tesisat'ın sahibi Cemal Hoşver, halen İstanbul Ticaret Odası'nın 84 no'lu Sıhhi Tesisat ve İklimlendirme Komitesi'nin başkanlığını yapıyor. Hoşver, komitede 3 bine yakın üye olduğunu söylüyor. Üyelerin artık çek ve senetle iş yapmadığını, herkesin nakit çalışmaya gayret ettiğini belirten Hoşver, "Aslında sektördeki sıkıntının boyutu net olarak bilinmiyor. Komite olarak İTO yönetimine, sıkıntının ne boyutta olduğunun araştırılması için bir yazı gönderdik. Yönetimin bu konuda düğmeye basmasını bekliyoruz" diyor.

İflas ertelettiren inşaat şirketleri

-Ağma İnşaat

-Aksal İnşaat Turizm

-Al-Fa Sınai Yatırım İnşaat

-Almesa Alüminyum

-As-Taş İnşaat Elektrik

-Baliş İnşaat

-Baykan Doğalgaz Malz.

-Baykan Isı Sistemleri

-Bilton Hazır Beton

-Boral Alüminyum

-Çakırlar İnşaat

-Çetinler Çelik Konstrüksiyon

-DAF Kilit

-Elit Ev ve Bahçe Mobilya

-Elit Peyzaj Proje Danışmanlık

-Gimsan Bağlantı Elemanları

-Gizboy Boyama San.

-Gürinpet İnşaat Petrol

-Hataş İnşaat

-Hoşver Isı Tesisat

-Kaan İnşaat

-Procam Profesyonel Kamera Hizmetleri

-Saka İnşaat

-Siska İnşaat Taahhüt Mimarlık ve Müh.

-Yaka Gıda İnşaat Malzemeleri

-Yenigün Rondela İmalatı

-Yetişler Alüminyum

İflas eden inşaat şirketleri

-Bilgi Yapı Malzemeleri ve İnş. Ltd. Şti.

-Karaca Yapı Malzemeleri

-Kobalt İnşaat

-Mertkan İnşaat San. Tic. Ltd. Şti.

-Sif Mühendislik İnşaat Turizm San. Tic. Ltd. Şti.

-Sözon İnşaat Turizm San. Ltd. Şti.

-Tanrıkulu İnşaat ve Tic. Ltd. Şti.

-Yüzbaşı İnşaat

Rahime Baş UÇAR/Para dergisi