İrtifak hakkı tesisi nedir?
Sahiplerine sadece kullanma veya yararlanma ya da her iki hakkı da sağlayan irtifak hakkı nedir? İrtifak hakkı tesisi nedir? Tapuda irtifak hakkı tesisi nasıl kurulur?
İrtifak hakkı tesisi nedir?
İrtifak hakkı ile ilgili tanımlamalara Medeni Kanun kapsamında madde 779'da yer veriliyor. Burada yer alan esaslara göre, taşınmaz lehine irtifak hakkı, bir taşınmaz üzerinde diğer bir taşınmaz lehine konulmuş bir yük olup, yüklü taşınmazın malikini mülkiyet hakkının sağladığı bazı yetkileri kullanmaktan kaçınmaya veya yararlanan taşınmaz malikinin yüklü taşınmazı belirli şekilde kullanmasına katlanmaya mecbur kılar.
2010/4 sayılı genelgede ise irtifak hakkın şu şekilde tanımlanıyor: "Medeni Kanun ve ilgili diğer yasalarla tanımlanan hakların, ilgili taşınmaz malların harita ve belgelerinde gösterilmesi ve tescili için yapılması gereken işlemlerdir"
İrtifak hakkı tesisi için yapılan işleminin imar mevzuatına uygunluğu onaylattırılır. (Onay mercii; işleme konu parseller belediye ve mücavir alan sınırları içinde ise belediye encümeni; mücavir alan dışında ise il özel idaresidir.)
2010/4 sayılı genelge irtifak hakkı haritasını; talebe bağlı olarak yapılacak işlemlerden olarak belirlenmiştir. Lisanslı büroların kurulduğu yerlerde arzi irtifak hakkı ile ilgili talepler için ilk başvuru bu büroya (bürolardan birine) yapılır.
Eğer Lisanslı büro kurulmamışsa başvuru kadastro müdürlüğüne yapılır. Ayrıca şahsi irtifak hakkı için talep edilecek haritalar için de başvuru kadastro müdürlüğüne yapılır.
İrtifak hakkı işlemi; teknik yönü olması nedeniyle kadastro müdürlüklerini; tescili gerektirmesi nedeniyle de tapu müdürlüklerini ilgilendirmektedir.
Geçit Hakkı
Geçit hakkı, başkasının arazisinden geçmek hakkı olarak tanımlanıyor.
Bu hak Medeni Kanunun 747 ve 748'inci maddelerine göre bir irtifak hakkı olarak tapu siciline tescil olunabiliyor.
Aynı zamanda kadastro müdürlüğünce çalışmayı gerektirecek teknik yönü de bulunan geçit hakkı, uygulamada en çok rastlanan irtifak hakkı çeşididir. Bu hak, bir şahıs veya taşınmaz lehine kurulabilir. Şahıs, gerçek veya tüzel kişi olabilir.
Müşterek mülkiyette, bir paydaşın tek başına bu hakkı tesis etmesi mümkün olmayıp, tüm paydaşların işleme katılması gerekir.