İstanbul, dönüşüm arifesinde!

İlk adımlar atıldı. Gecekondular teker teker yıkılıyor, yerlerine modern konutlar yapılıyor. En büyük ve heyecan verici olan proje, Kartal'da hayata geçecek. Bu konuda, 4.5 milyonluk dev bir yapılanmadan bahsediliyor. Yeni konut merkezlerinden biri de Küçükçekmece olacak.

Yaklaşık 3.5 milyon adetlik konut stokuna sahip İstanbul'da, bu konutların neredeyse üçte ikisinin iskansız olduğu belirtiliyor. Bunun yanında, tamamı kaçak olan mahalleler de, tapuları olmasına rağmen dönüşüme uğrayacak semtler de var. Bu dönüşüm projelerini zaman zaman Toplu Konut İdaresi(TOKİ), ilçe belediyeleri ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi gündeme getiriyor, fakat İstanbul'un çehresini değiştirecek kapsamlı projeler bir türlü hayata geçirilemiyor. Zaman zaman inşaat şirketleri, gecekondu sahipleri ile anlaşıp "özel dönüşüm" projelerine de imza atabiliyor. Kentsel dönüşüm çalışmaları, bazı mahallelerde sert direnişle karşılanıyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, geçen dönemde 30 binin üzerinde konutun yıkılarak yeniden inşa edilmesi için proje hazırlamıştı. Ama yıkılıp yeniden yapılmayı bekleyen bina sayısı net olarak açıklanmıyor. İstanbul'daki yaklaşık 1.5 milyon binanın yarıdan fazlasının yıkılabileceği konuşuluyor. Bugüne kadar açıklanan en büyük projeler; Kartal, Pendik, Küçükçekmece ve Zeytinburnu'ndaki planlar. Tuzla, Pendik, Fatih, Beyoğlu ve Küçükçekmece'de bir bölümü başlatılan projeler mevcut. Mesela, Küçükçekmece'de yıkılan bazı gecekonduların yerine toplu konutların yapımı başlatıldı. TOKİ, Kayabaşı'na, 4 milyar dolarlık uydukent kuracağını açıklamıştı. Bu bölgede, ilerleyen yıllarda 70 bine yakın konut olacağı dile getiriliyor. Zeytinburnu'nda da, KİPTAŞ'ın başlattığı projede Merkez Evleri "İstanbul'a sıfır kilometre" sloganı ile yapılıyor.

Kentsel yenileme projeleri

Kartal'daki dönüşümün büyüklüğünün de 10 milyar doları bulacağı öne sürülüyordu.

Bunun yanında, Fatih ve Beyoğlu'nda da Sulukule, Balat, Unkapanı, Tarlabaşı, Şişhane, Tepebaşı gibi noktalarda da çalışmalar sürdürülüyor. Hatta, Fener-Balat projesinin ilk etabında bulunan 26 evin restorasyonu tamamlandı. Restorasyon yaklaşık 377 bin Euro'ya mal oldu. Yıllardır konuşulan dev projelerde ise önemli aşama kaydetmek mümkün olmadı.  TOKİ  ve KİPTAŞ, bazı semtlerdeki dönüşüm çalışmaları kapsamında birçok gecekondu sahibine başlatılan projelerle ev sahibi yaptı. 2023 yılına kadar İstanbul'un gelişimine yön verecek bazı çalışmalar şunlar:

Avcılar: İlçeden sanayi tesisleri kaldırılacak. Sanayi tesisleri yerine ofis ve alışveriş merkezleri inşa edilecek. 27 kilometre uzunluğundaki Bakırköy-Beylikdüzü hafif raylı taşıma hattının güzergahında kalan ilçe, ikinci derece merkez olacak. Jeolojik açıdan sorunlu olan sahil şeridinde konutlar yıkılarak yenileri inşa edilecek.

Bağcılar: İlçede çok ciddi kentsel dönüşüm uygulaması yapılacak. İlçenin büyük bölümünde eski binalar yıkılıp yenileri inşa edilecek. Kazlıçeşme-İkitelli hattıyla metroya bağlanacak. Ayrıca Halkalı hattı da oluşturulacak. İlçenin sınırları içerisinde E-5-TEM bağlantı yolu açılacak. Alibeyköy, Gaziosmanpaşa ve Tekstilkent üzerinden inşa edilecek metro Bağcılar'a ulaşacak.

Bakırköy:Ayamama Deresi boyunca yeşil bant oluşturulacak. Bu bant sahil kesiminde de devam edecek. Birinci derecede merkez olma özelliği korunacak. Ataköy turizm bölgesine dönüşecek. Planlı ilçe, zemin ve inşaat kalitesi açısından deprem riski taşıyor. Bu sorun çözülecek.

Bahçelievler:E-5 üzerindeki eski sanayi tesislerinin bulunduğu arsalara az katlı ofis ve alışveriş merkezleri inşa edilecek. Yapılaşmanın yüksek olduğu ilçede kentsel dönüşüm uygulanacak. İlçe metro ile Bakırköy'e, bir başka hatla da Yeşilköy'e bağlanacak. Yenibosna'daki sanayi tesisleri boşaltılacak, hizmet sektörüne yönelik yapılaşmaya izin verilecek.

Bayrampaşa: Sanayi tesislerinin tamamı boşaltılacak. Yerine ofisler ve alışveriş merkezleri inşa edilecek. Seyrantepe ile Kazlıçeşme arasında inşa edilecek metro hattı ilçeden geçecek. İlçenin büyük bölümünde dönüşüm yaşanacak.

Haliç, kültür merkezi olacak

Beykoz: Metro ile Üsküdar'a bağlanacak. Mahmut Şevket Paşa, Ali Bahadır, Öğümce, Paşamandra, Bozhane, Göllü, Kılıçlı, İshaklı, Cumhuriyet ve Polonezköy doğa turizmi ve ekolojik tarımın geliştirileceği köyler. İlçe sınırlarındaki doğal SİT alanları yapılaşma tehlikesi ile karşı karşıya. Kavacık'ta yeni ofis inşaatlarına izin verilmeyecek.

Beyoğlu: Yüksek deprem riski altındaki ilçelerden. Binaların sağlıklı hale getirilmesi gerekiyor. Halıcıoğlu, Sütlüce, Okmeydanı ve Namazgah özel müdahale gerektiren koruma alanlarından. Ayrıca ilçenin Haliç kıyısındaki Aynalıkavak ve Taşkızak tersanelerinde kültür tesisleri oluşturulacak. İstiklal Caddesi ve Tarlabaşı'nda sivil toplum örgütlerinin katılımıyla kentsel dönüşüm projeleri artırılacak. Beyoğlu ve Taksim'e ulaşım kolaylaştırılacak. İnşası devam eden Taksim-Yenikapı metro hattı Kazlıçeşme'ye kadar uzatılacak. Karaköy, Perşembe Pazarı ve Tersaneler bölgesi yeniden canlandırılacak.

Büyükçekmece: Göl ve Sazlıdere Havzası'ndaki sanayi tesisleri zamanla tasfiye edilecek. İlçenin sahil şeridi turizm ve rekreasyon amaçlı düzenlenecek. İlçenin Beylikdüzü ve Gürpınar gibi yerleşim merkezlerinde zemin akması ve kaymalarına neden olan aktif ve potansiyel heyelan alanları bulunuyor. Göl ile Terkos arasındaki alanda doğal ve yaban hayatı korunacak. 5 adet yeni kent ormanı planlanacak. Mevcut sanayi tesisleri daha sağlıklı hale getirilecek. Küçükçekmece Gölü ile Büyükçekmece Gölü arasındaki alan lojistik depolarına ayrılacak. Mimarsinan'daki sanayi tesislerinin bir kısmı turizm tesisine dönüştürülecek.

Çatalca: Nüfus artışının içme suyu kaynaklarını kirletmesine izin verilmeyecek. İlçedeki 600 bin metrekare alanda faaliyet gösteren sanayi tesisleri 10 yıl içinde boşaltılacak. Tarım arazileri korunacak. Mutlak ve kısa mesafeli koruma alanlarındaki araziler kamulaştırılacak.

Eminönü: Tarih Yarımada'nın kimliği ile uyuşmayan işlevler tasfiye edilecek. Yani üretim ve imalat yapılmayacak. Çevre, yaşam ve yapı kalitesi yükseltilecek. İstanbul silüeti tekrar kazandırılacak. Tarihi, kültürel ve mimari değerler korunacak. Ticaret alanlarının ve turizm işletmelerinin konut alanları üzerindeki baskısı azaltılacak. Boşaltılan mekanlar tekrar konut işlevi kazanacak. Surlar turizme açılacak. Meydanların ve külliyelerin tarihi kimliğini bozan yapılar yıkılacak. Zarar görmüş eski eserler restore edilecek.