İstanbul'da konut fiyatları ortalama hanehalkı gelirinin 4,89 katı! Konuta erişim nasıl artar?

Fahiş rakamlara fırlayan kiralık ve konut fiyatlarının ardından konuta erişilebilirlik konusu gündeme gelmeye başladı. Özellikle ücretli çalışan grubun konuta erişilebilirlik konusu 2022'den günümüze miras kalan, 2024 yılı ve görünür geleceğin konut politikalarının en sıcak konuları arasında yer alacak gibi görünüyor. 

Dünya Gazetesi köşe yazarı Prof. Dr. Ali Hepşen, bugünkü köşesinde konuta erişilebilirlik konusunu kaleme aldı ve "Önümüzde yerel seçimler olduğu göz önüne alındığında, politika yapıcıların bu konu ile ilgili daha sağlıklı çözümler üretmeleri de gerekiyor" dedi.

Hepşen, konuta erişilebilirlik konusunun geçen hafta 11’nci Gayrimenkulde Liderler Zirvesi’nde de farklı oturumlarda kapsamlı şekilde ele alındığını belirtti. 

KONUT FİYATI HANEHALKI HARCANABİLİR GELİRİNİN 4,89 KATI OLDU

Demografik yapıdaki hızlı değişiklik, iç/ dış göç olgusu, öğrenci sirkülasyonu, yabancı etkisi, arsa kıtlığı, artan kur ortamında yükselen üretim maliyetleri, enflasyonist ortamda yatırım tercihi haline gelmesi, finansmana erişimin zor ve maliyetli olması, kentsel dönüşüm gibi etkenlerle satılık ve konut fiyatlarında ciddi artışlar ortaya çıktı. 

MintLab tarafından türetilen ‘Konut Satın Alma Gücü Endeks’ rakamlarına göre, İstanbul'da Ekim'de endeks değeri eşik değer olan 100’ün altında 32 puan şeklinde belirlendi. 

‘Konut Fiyat-Hane Gelir Oranı’ verilerine göre, İstanbul’da Ekim'de konut fiyatları ortalama hanehalkı harcanabilir gelirinin 4,89 katı oldu. 

‘Konut Kredi Taksit-Hane Gelir Oranı’ verilerine göre, İstanbul’da Ekim'de 100 metrekare bir konut için kullanılacak konut kredisi aylık taksitleri hane halkı net harcanabilir aylık gelirini aştı. 

Yine Ekim ayı itibarıyla megakentte barınabilmek anlamında kiralama yapılabilmesi için mevcut hane halkı harcanabilir net aylık gelirinin ortalama 1,95 kat; krediyle konut satın alabilmek için ise mevcut gelirin ortalama 5,07 kat yükselmesi gerekli. 

Hepşen, bu bilgilere dayanarak "Özetle, “sorun kartopu gibi büyümeden harekete geçilmeli…" dedi. 

SEKTÖR TEMSİLCİLERİNİN KONUTA ERİŞİLEBİLİRLİK İÇİN SUNDUĞU ÖNERİLER NELER?

Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Neşecan Çekici'nin kamuya yük olmadan yeni bir model oluşturduklarını ve kamuyla üzerinde çalıştıklarını söylediği yapı aslında ‘Erişilebilir Kiralık Konut Üretimi İçin Kamu Özel Sektör İşbirliği Modeli’. 

Prof. Dr. Ali Hepşen, kamu otoritesinin serbest piyasa dinamiklerine müdahalede bulunmadan veya en az müdahale seçeneğiyle, hedeflenen sonuçlara ulaşmak adına belirlenmiş regülasyonlar ile kiralık yeni konut üretimine tesşvik sunan bir yapının kurulmasına dayandığını söyledi. 

Hepşen, "Gayrimenkul Pazarlama ve Satış Profesyonelleri Derneği (GAPAS) Başkanı İsmail Özcan’ın ‘Toprak Değil, Üzerindeki Yapı Mülkiyeti El Değiştirmeli’ şeklinde değerlendirilebileceğimiz yapı çerçevesinde, İngiltere’deki örneklerine benzer nitelikte, arsanın sahibinin kamu olmaya devam ettiği; gayrimenkul geliştiriciler eliyle üzerinde gayrimenkul geliştirilen arsanın ilgili gayrimenkulü alacaklar için uzun vadeli olarak kiralandığı ve kamu adına topraktan düzenli kira geliri elde edildiği tavsiyesi de önemliydi" ifadelerini kullandı. 

İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Engin Keçeli de erişilebilir konut üretimi çerçevesinde, dönüşüme hız verilmesi gerektiğinin, özel sektörün yapacağı projelerde sosyal konut için kote getirilmesi gerektiğinin ve kamu arazilerinin doğru şekilde planlanarak alt gelir grubunun mülke erişmesine imkan sağlanabilmesinin önemli olduğunun altını çizdi. 

Ali Hepşen, Kentsel Dönüşüm ve Şehircilik Vakfı (KENTSEV) Başkanı Haluk Sur’un parçalı mülkiyet önerisinin de erişilebilirlik sorununa çözüm için dikkate alınması gerektiğini söyledi. Hepşen, "Günümüzde arsa maliyetinin yüzde 50'yi bulduğu bir ortamda ilgili maliyetinin uzun vadeye yayılması, konutun tamamını peşin bedel ile ödeyemeyen vatandaşların satın alma bedelinin bir kısmını peşin, kalanını vadeye yayarak ödeyebilecekleri parçalı mülkiyet tavsiyesi önemli diye düşünüyorum" bilgilerini verdi.

Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Başkanı Ramadan Kumova ise ülkemizde kamuya ait arazilerin erişilebilir konut üretimi yapma koşuluyla özel sektöre tahsis edilebilirse sorunun çözülebileceğine, arsayı ucuzlatmanın, finansmanı kolaylaştırmanın kamunun önemli görevleri arasında olduğuna vurgu yaptı. 

Prof. Dr. Hepşen, söz konusu yazısını "Sonuç… Zirvede konuşan STK temsilcilerinin ortak önerisi aslında kamunun vakit kaybetmeden farklı modeller üzerinden mutlak bir şekilde bu konuya çözüm üretmesi gerekliliği. Sanırım, vakit kaybetme lüksümüz yok" diyerek tamamladı. 

Araba alma kaban al! A3 fiyatına satılan kaban sosyal medyayı salladı!

TOKİ,  Ankara  için ÇED başvurusu yaptı! Tam 1.012 konutluk yeni proje geliyor!

Türklerin yurt dışındaki gayrimenkul yatırımları 2 milyar dolara dayandı!