İstanbul'un güzel ve yalnız yaşamları

İstanbul nasıl gelişiyor? Gelişme sağlıklı mı? Daha iyi bir İstanbul için ne yapılması gerekiyor? Bunun için her hafta mikrofonu bir mimara uzatmaya karar verdik. Mimarlık sayfamızın bu haftaki konuğu Bünyamin Derman. Derman'ın pek çok ulusal ve uluslar arası yarışmada birincilikleri var. Türkiye'de uygulama alanı bulan Bodrum Blue Otel, Dumankaya Konsept gibi projelerin de mimarı. Özel sektör içinde koştururken üniversite ile bağını hiçbir zaman koparmamaya gayret göstermiş.

Aslında iyi de bir emlak yatırımcısı. 2002'de 90 bin dolara satın aldığı köhne yapıyı elden geçirmiş... Kullanım imkanları zengin bir ofise dönüştürmüş. Çevreye sağlanan katkı da ayn bir değer. Tabii yatırıma mimar olunca 'değer kazandırması' kolay olmuş. Onunla, işte bu Kadıköy Hasanpaşa'daki ofisinde buluştuk.

  Derman, pek çok mimar gibi Ä°stanbul'un yanlış yapılaÅŸtığını söylüyor. GeliÅŸme bölgelerinde duvarlarla çevrelenmiÅŸ, çok güzel ama kente teÄŸet geçen, onunla bütünleÅŸemeyen gettolar Derman, bu durumdan hem mimarları hem de planlayıcıların sorumlu olduÄŸunu düşünüyor.

-Bir mimar olarak İstanbul'u nasıl buluyorsunuz?
İstanbul'daki değişimi iki odaklı incelemek gerekiyor. Bunlardan birincisi merkezlerdeki, diğerleri ise çeperlerdeki yani gelişme bölgelerindeki... Ne var ki her ikisi de sağlıksız gelişiyor.

Merkezlerdeki boş parsellere araziler inşa ediliyor. Kent silüeti, izleri, kent sürekliliği, alt yapı sorunları, mevcutla entegrasyon göz ardı ediliyor. Kentin görünümü kentsel hafıza kazınarak yeniden oluşturuluyor.

Mesela Kumburgaz... Ä°stanbul'un en elit yerleÅŸimi... Hangi siteye baksanız kendi içinde bir yaÅŸam cenneti. Ama sitelerin dışında onları  birbirine baÄŸlayan doÄŸru düzgün kaldırımlar bile yok. O bölgede oturan insanların bir araya gelebileceÄŸi, eÄŸlenebileceÄŸi ortak mekanlar unutulmuÅŸ gibi...

-Dünyada bu işler nasıl yapılıyor?

  ABD'de veya Avrupa'da önce kentin, bölgenin master planı yapılıyor.

Sonra bu plana uygun yapılaşma gerçekleştiriliyor. Bu planlamada ortak yaşamı besleyen, destekleyen sosyal donatılar, yapılar asla göz ardı edilmiyor ve mutlaka inşa ediliyor. Kent siluetini bozacak yapıya asla izin verilmiyor. Projeler geliştirilirken kamu önünde, onların katkı ve katılımıyla gerçekleştiriliyor. Bu da kent ve kentli bilincinin oluşmasında çok önemli bir unsur.

EKOLÜ OLANIN EKONOMİSİ DE GÜÇLÜ

-Türkiye, neden böyle gelişmedi?

  Öncelikle bizim bir mimarlık politikamız yok. Ayrıca bu hem ekonomik varsıllık hem de bir kültürel olgunluk sorunsalı kanımca. Bir iÅŸ yapma kültürü biçimi. Dünyada mimarlıkta ekol olan ülkelere baktığımızda hepsinin güçlü bir ekonomisi ve geçmiÅŸi var. Devlet politikalarıyla desteklenen dünya çapında iÅŸler yapan güçlü inÅŸaat ÅŸirketleri var. Türkiye'de ise mimarlık daha yeni geliÅŸiyor.

-Mimarlar odası bu işin neresinde?

  Mimarlar Odası'nın kente ait kimi yanlış dokunuÅŸlara sergilediÄŸi karşı duruÅŸu doÄŸru buluyorum. Mimarlar Odası bu noktada bir misyon üstleniyor. Ama bunu yaparken meslek sorunlarıyla da aynı oranda uÄŸraÅŸmasını bekliyorum. Bizim doÄŸru düzgün bir meslek yasamız yok. Yönetmeliklerimiz yok. Bu iÅŸe acilen el atılması gerekiyor. Aynca bizde meslek odaları çok bölünmüş durumda. Bu kadar bölünmeyle iÅŸ yapılmaz. Mimarlık mesleÄŸi akademik olarak nasıl parçalandıysa; iç mimari, peyzaj, ÅŸehircilik ve kentsel tasarım gibi... Meslek odası olarak da birbirinden kopuk bir sürü oda var. Bu çözüm deÄŸil. Mimarlıkla iliÅŸkili meslek erbaplarını bir üst ÅŸemsiyede toparlayan bir yapı olmalı. Hatta mühendisler bile buna dahil edilmeli. Bu odada herkes eÅŸit oranda temsil edilmeli. Bu yapılırsa yasal düzenlemelerde baÅŸarı saÄŸlanır. Aksi takdirde meslek odaları enflasyonu içinde ortak bir güç oluÅŸturamayan dağınık yapılar olup çıkarsınız. Yaptırım gücünüz olmaz.

ESKİ PARİS VE YENİ PARİS'İ OLUŞTURAMADIK

-Gelişmiş ülkelerde kent merkezindeki tarihi yapıların etrafına yüksek binaların yapılmasına izin verilmez. Yeni kent ayn bir alanda kurulur. Eski Paris-yeni Paris veya eski Berlin-yeni Berlin gibi... Biz ise tarihi binaların etrafında yüksek binaların yapılmasına izin verdik.

ÇÖKÃœNTÃœ BÖLGELERÄ°  NASIL GELİŞTÄ°RÄ°LÄ°R?...

-İstanbul'un atıl ve çöküntü bölgeleri çok kolay geliştirilebilir. Haydarpaşa, Harem veya Salıpazan gibi yerler. Buralarda gerekli altyapı sağlandıktan sonra çok iyi projeler hayata geçirilebilir.

ÇOCUKLAR BÜYÜDÜĞÜNDE NE OLACAK?

İstanbul'un gelişme bölgeleri de, merkezler gibi plansız programsız gelişiyor. Sosyal donatıların unutulması ve gerekli ulaşım yatırımlarının yapılmaması gelecekte gelişme bölgelerinin en büyük sorunu. Çocuklar büyüdüğü zaman aileler merkeze dönmek isteyecekler. 0 zaman gelişme bölgelerindeki evler yazlık veya haftasonu evi olarak kullanılabilir.

Bünyamin Derman'ın kaleminden kendisi

"Konya Ereğli'de 1965'te doğdum. 3 yaşındayken İstanbul'a yerleştik. Kandilli'de büyüdüm. Kendimi 'Boğaz Çocuğu' olarak görüyorum. Kanlıca İlkokulu'nu ve Anadolu Hisarı Ortaokulu'nu bitirdim. Ardından Zincirlikuyu Yapı Teknik Lisesi'nden mezun oldum. Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü'nde lisans ve yüksek lisans öğrenimi gördüm. 1995'e kadar aynı bölümde asistanlık ve proje hocalığı yaptım. Aynı yıl eşim Dilek Derman ile DB Mimarlık ve Danışmanlık Ltd. Şti'ni kurdum. Çalışmalarımı kendi ofisimde sürdürüyorum. Üniversite ile bağımı hiçbir zaman koparmadım. Çeşitli dönemlerde Kültür, Uludağ, İTÜ, Yıldız ve Eskişehir Osmangazi üniversitelerinde proje hocalığı ve jürilik yaptım. Katıldığım ulusal ve uluslararası proje yarışmalarında 6'sı birincilik olmak üzere çok sayıda ödül ve mansiyon kazandım.

Uygulanmış projelerimden bazıları ise Dalaman Havalimanı, 212 Power Outlet, Bodrum Blue Otel ve konut projelerinde farklı bir ses olan Dumankaya Konsept İstanbul ve Minimal'dir.

Tebernüş KİREÇCİ