İzmir Tarihi Elektrik Fabrikası'nın imar değişikliğine TMO'dan tepki: Yapının değerini gözetmeyen planlamalara karşıyız!
İzmir Tarihi Elektrik Fabrikası'nın imar planları “kültürel tesis” statüsünden “Ticaret-Turizm Alanı”na çevrilmek isteniyor. TMO'dan "Yapının değerini gözetmeden yapılacak tüm planlamaların karşısındayız" tepkisi geldi. İşte detaylar...
İzmir Tarihi Elektrik Fabrikası’nın Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi tarafından mevcut imar planlarının “kültürel tesis” statüsünden “Ticaret-Turizm Alanı” şeklinde değiştirilmek istenmesine Konak Belediyesi’nden tepki gelmişti. Konak Belediyesi'nin ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi ve TMMOB Mimarlar Odası da duruma karşı çıktı.
Cumhuriyet'ten Ece İçmez'in haberine göre; yazılı bir açıklama yaparak Tarihi Elektrik Fabrikası’nın ranta açılmaması için hukuksal mücadele verileceğini belirten büyükşehir, yapının korunması gerektiğine dikkat çekmişti.
Belediyeden yapılan söz konusu açıklamada, elektrik fabrikasının da tıpkı eski Havagazı Fabrikası, eski Tekel fabrika ve binaları, eski Sümerbank Fabrikası alanı ve eski antrepolar gibi endüstri mirası niteliğine sahip olan kültür varlıkları ve korunarak yaşatılması gereken değerler arasında yer aldığının altı çizildi.
Açıklamada, "İzmir Elektrik Fabrikası, inşa edildiği dönemin (1929) endüstri yapısı teknolojisi, malzeme özellikleri ve mekân kurgusunu yansıtan, işletmede kaldığı uzun seneler boyunca kentin iktisadi, sosyal, kültürel ve mekânsal gelişmesinde önemli rol üstlenmiş oldukça özgün bir endüstri arkeolojisi kültür mirasıdır. Bu nedenlerle de İzmir I Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun 08.01.1998 tarih ve 7003 sayılı kararı ile "2. Grup Yapı" şeklinde tescillenerek koruma altına alınmıştır" ifadeleri yer aldı.
Özelleştirme İdaresi’nin 16 Nisan 2019 tarihli ihalesini büyükşehirin iktisadi teşekkülü olan Grand Plaza’nın kazandığı fakat ihalenin geçersiz sayıldığı aktarılan açıklamada, Özelleştirme İdaresi’nin yeni “Ticaret-Turizm Alanı” kullanım kararına göre 30 kat imar verildiğine dikkat çekildi.
Bu kararla tescilli kültür varlığının gabarisinin çok üzerinde yapı yüksekliği önerildiğinin, bu durumun tescilli yapının siluetini olumsuz yönde etkileyeceğinin yapılaşma koşulları ve plan kararları ile bölgeye zarar verileceğinin açıkça görüldüğü aktarılan açıklamada, şu ifadeler yer aldı:
"Yeni Kent Merkezi şeklinde isimlendirilen imar planı çalışmalarında; söz konusu tescilli Elektrik Fabrikası’nın batısında yer alan ve hâlihazırda kültürel etkinlik çerçevesinde işlevlendirilen eski Havagazı Fabrikası ile bütünlüklü yaklaşımla değerlendirilerek her iki kültürel mirasın da liman arkasının girişi niteliğinde simgeleşmesi hedeflenerek planlamıştır. Bu alanlarda yeni yapılaşma önerilmemiş mevcut yapıların restore edilerek kullanılması yeterli bulunmuştur. Yeni Kent Merkezi sınırları içerisinde kamuya ait kentin bütünü için son derece önemli bir lokasyonda, kültür varlığı şeklinde tescilli endüstri mirası olan yapının kültürel kullanıma ilişkin bir anlayış yerine, özel kullanımı içeren bir anlayış ile turizm ve ticaret amaçlı planlanarak kamunun kullanımından çıkarılması planlanıyor."
Söz konusu açıklama "İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak; tescilli kültür varlığı niteliği taşıyan eski Elektrik Fabrikası’nı mevcut plan kararlarıyla kültürel mirasımızı koruyarak faaliyetlerini devam ettirmek amacıyla ve öncelikle kamu yararı dikkate alınarak gelecek kuşaklara aktarmak, çağdaş bir anlayışla tarih ve kültür odağı olarak İzmir’e kazandırmak için gerekli mücadelemize devam edeceğimizi kamuoyuna duyururuz" ifadeleriyle sonlandırıldı.
Planlara tepki göstererek karşı çıkan TMMOB Mimarlar Odası İzmir Şube Başkanı Uğur Yıldırım da konu ile ilgili konuştu ve şunları söyledi:
"Özelleştirme İdaresi tarafından Geçtiğimiz günlerde kurumlara görüş almak için yolladığı raporlar tarafımıza kurumdaki meslektaşlarımız aracılığıyla gönderildi. Ve yaptığımız değerlendirmede korunması gereken bu nadide alana ilişkin rant odaklı birtakım planlama çalışmaları yapıldığını belirledik. İncelediğimiz plan raporunda planlamaya esas nedenlerini aktarımı sırasında hazinenin tasarruf tedbirleri çerçevesinde gerçekleştirdiği adımlar bulunuyor. Alanın bu kapsamda hazineye bir getiri sağlaması planlanmış. Kamuya ait olan bir kültürel miras yapısının kamusal özelliğinin yitirilmesi ve yapı-parsel ilişkisinin bozularak özgün niteliklerinden uzaklaştırılması kabul edilebilir değil. Mevcut yapının değerini gözetmeden yapılacak tüm planlamaların karşısında olacağız."