Kaçak yapıların hukuki durumu!
Kaçak yapı; kendi mülkiyeti ya da hissesi üzerine imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapılara deniyor. Kaçak yapıların hukuki durumu İmar Kanunu' nun hükümlerine göre düzenlenmiştir....
Kaçak yapıların hukuki durumu!
1950 sonrası dönemde Türkiye’de yaşanan hızlı kentleşme ve sanayileşme süreci, göç hareketlerinin de etkisiyle özellikle büyük kentlerimizde bulunan yapıların imar yasası dışında tamamen kaçak olarak ortaya çıkmasına neden olmuştur. Çarpık şehirleşmenin en önemli nedenlerinden birisi olarak nitelendirilen imar affı, Cumhuriyet tarihinde ilk kez 1949 yılında gerçekleşmiştir. 5431 sayılı “Ruhsatsız yapıların yıkılmasına ve 2290 sayılı Belediye Yapı ve Yollar Kanunun 13. Maddesinin Değiştirilmesine Dair Kanun”dur. Bu kanunun 1. maddesinde ruhsatsız olan yapılara eğer imar planlarına uygun yapılmışsa cezalı ruhsat tanzimi, planlara aykırılıkların giderilemez ölçüde olması halinde ise yıkım uygulaması hükme bağlanmıştır. Bu kanun sonraki yıllardaki uygulamalara emsal teşkil etmiş kaçak yapıların artışını desteklemiştir.
Kaçak yapıların hukuki durumu!
Kaçak yapıları, gecekondu ve imar mevzuatına aykırı yapı olmak üzere iki gruba ayırabiliriz. 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 2. maddesinde: “Bu kanunda sözü geçen Gecekondu deyimi ile, imar ve yapı işlerini düzenleyen mevzuata ve genel hükümlere bağlı kalınmaksızın, kendisine ait olmayan arazi veya arsalar üzerinde, sahibinin rızası alınmadan yapılan izinsiz yapılar kastedilmektedir.” deniliyor. Yasadaki “kendisine ait olmayan arazi veya arsalar” ifadesi ile hazine, belediye, vakıflar vb. kamu arazileri ile şahıs arazileri kastediliyor ve bu arazileri işgal ederek yapılan izinsiz yapılar gecekondu olarak tanımlanıyor. Kaçak yapı ise; kendi mülkiyeti ya da hissesi üzerine imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapılar oluyor.
Kaçak yapıların hukuki durumu!
Türkiye’de imar ve yapılaşma konularına ilişkin ilke ve esaslarını tanımlayan mevzuatın temelini oluşturan 3194 sayılı İmar Kanunu (İK) 1985 yılında yürürlüğe girmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 1. maddesine göre; “ Bu kanun yerleşme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlamak amacıyla düzenlenmiştir. Kanunun ikinci maddesine göre: “Belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak planlar ile inşa edilecek resmi ve özel bütün yapılar bu Kanun hükümlerine tabidir”. Kanunun 3. maddesinde: “Bir saha, her ölçekteki plan esaslarına, bulunduğu bölgenin şartlarına ve yönetmelik hükümlerine aykırı maksatlar için kullanılmaz” şeklindeki hükümle bir yerin ancak imar mevzuatının öngördüğü esaslar doğrultusunda kullanılabileceği, dolayısıyla imar mevzuatının ve imar planının getirdiği esaslara uyulmasının zorunlu olduğu düzenlenmiştir.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi kaçak yapı, kendi mülkiyeti ya da hissesi üzerine imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapılardır. Bu tanımdan imar mevzuatına aykırı yapı kavramının açıklanması gerekmektedir. 3290 Sayılı Kanun ile Bazı Maddeleri Değiştirilen ve Bazı Maddeler Eklenen 2981 Sayılı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 4. Maddesinde imar mevzuatına aykırı yapı: Ruhsatsız yapılar, ruhsat ve eklerine, fen ve sağlık kurallarına, kat nizamına, taban alanına, komşu mesafelerine, imar yoluna, ön çephe hattına, bina derinliğine, imar planı bölgeleme esaslarına aykırı olan, komşu parsele veya imar planlarında yol, yeşil alan, otopark gibi kamu hizmet ve tesisleri için ayrılmış alanlara tecavüz eden, kesin inşaat yasağı olan yerlere inşa edilen yapılar olarak tanımlanmaktadır.