Kanal İstanbul’da yalanlar ve gerçekler!

Bu zamana dek Muhalefet cephesi çılgın proje Kanal İstanbul'un maliyetlerinden bahsederken iktidar cephesi projenin yararlarına ilişkin somut bir şey söyleyebilmiş değildi. Fakat son zamanlarda iktidarın etrafında kümelenen basın kuruluşları Kanal İstanbul ile senede  8 milyar dolar gelir elde edileceğini dahası 30-40 yıl içinde boğazlardan geçen gemi sayısının 2 katına çıkacağını söylemeye başladı. Birgün'den Ozan Gündoğdu'nun haberine göre, geçtiğimiz günlerde Yeni Şafak gazetesinde yayımlanan haberde bir adım daha ileri gidilerek Kanal İstanbul'a karşı olanlar Montrö Lobisi’nin üyesi olmakla suçlandı. Birgün gazetesi projeyi savunanların iddialarına resmi verilerle ve Baş Kılavuz Kaptan Saim Oğuz Ülgen’ın yorumlarıyla ışık tutt

YALAN 1: KANAL İSTANBUL’DAN GÜNDE 150 GEMİ GEÇECEK

Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre 2018'de İstanbul Boğazı’ndan  toplam 41 bin 103 gemi geçti. Bu sayıdan hareketle geçen sene İstanbul Boğazı’nı günde ortalama olarak  112 gemi kullandı. Tüm boğaz trafiği kapatılır ve tüm gemiler Kanal İstanbul projesine yönlendirilse dahi Kanal’dan geçen gemi sayısı 150 değil. Dahası Türkiye’nin de taraf olduğu uluslararası anlaşmalara göre boğazlardan geçişin tümden kapatılması da en yazık ki pek mümkün görünmüyor.  Bu senenin ilk 9 ayında Boğaz’dan geçen toplam gemi sayısı ise 30 bin 352. Böylece bu senenin günlük ortalaması sadece 110.

YALAN 2: BOĞAZLARDAN GEÇEN GEMİ SAYISI KATLANACAK

Gemicilik teknolojisi ve lojistik sektörü git gide daha yüksek tonajlı gemileri tercih ediyor. Başka bir şekilde söylemek gerekirse, artık gemi taşımacılığı daha büyük gemileri tercih ediyor. Bu durumu gerek resmi veriler gerekse sektörün içindeki uzman teknisyenler söylüyor. Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nün yayımladığı verilere göre 2006 yılından bu yana İstanbul Boğazı’ndan en fazla gemi geçen sene 2007 olmuştu. 2007 yılında İstanbul boğazını 56 bin 606 gemi kullanmış bu gemiler toplamda 611,8 milyon gross ton yük taşıdı. 2007 yılından bu yana gemi sayısı her sene azalıyor. 2011 itibariyle 50 binin altına inen gemi sayısı 2018'e gelindiğinde 41 bin 103 oldu.  Böylece son 12 senede İstanbul Boğazı'ndan geçen gemi sayısında yüzde 27,3’lük azalma oldu. Diğer bir taraftan gemi sayısındaki azalmaya karşın yük miktarı hemen hemen aynı kaldı.

Birgün gazetesi eesmi verilerle ortaya çıkan durumu bir de mesleki tecrübesi de olan Baş Kılavuz Kaptan Saim Oğuz Ülgen’e sordu. Ülgen de durumu teyit etti ve boğazdan geçen gemi sayısındaki azalmaya dikkat çekerek şu şekilde konuştu:

“Gemi sayısının artma ihtimali katiyen yok. Çünkü herkes küçük gemiden büyük gemiye yöneliyor. Herkes daha fazla yük taşıyıp daha fazla para kazanmak istiyor. Dolayısıyla böyle bir trafiğin olabilmesine ne imkan ne de ihtimal var”

YALAN 3: BOĞAZ’DA HER AN BÜYÜK BİR KAZA OLABİLİR

Çılgın proje Kanal İstanbul2u savunmak adına uydurulan yalanlardan biri de İstanbul Boğazı’ndaki trafik yüzünden sürekli bir kaza tehlikesinin olması. Fakat gerek trafikte yıllardan beri süren azalma, gerekse 90’lı yıllardan beri yapılan düzenlemeler de boğazdaki kaza riskini sıfıra indiriyor. Konuya ilişkin konuşan  30 yıllık baş kılavuz kaptan Saim Oğuz Ülgen de durumu teyit etti. Ülgen aynı zamanda 1994 yılındaki facianın ardından yürütülen kurtarma çalışmalarının da başındaki isim olduğu için güvenlik konusunda Türkiye’deki en yetkin isimlerin de başında bulunuyor. Ülgen’e boğaz güvenliğine ilişkin olumsuz iddialarla ilgili şöyle konuştu:

"Nassia tanker kazası 13 Mart 1994’te saat 22:20’de gerçekleşmişti. O zaman İstanbul Valisi sayın Hayri Kozakçıoğlu’ydu. Tabii Vali Bey olması dolayısıyla ben operasyonun başında olduğum için sürekli irtibat halindeydik. Kazaya ilişkin görüş alış verişi neticesinde sayın Kozakçıoğlu 22 Mart’ta bir basın bildirisi yayımladı ve o basın bildirisine de bir madde koydu. O maddede 200 metrenin üzerindeki tankerlerin gece Boğaz’dan geçişleri tehlikeli olmaktadır. Geçmemeleri tavsiye edilir. Daha sonra bakanlığımız bunu aldı ve talimat haline çevirdi. O günden beri Boğaz’dan 200 metreden uzun gemilerin gece geçişi yasaklandı. Özellikle İstanbul Boğazı’ndaki kazalara bakarsanız hemen hepsi gece gerçekleşmiştir. Bu yasağın ardından 25 yıldır herhangi bir kaza da olmamıştır. Bundan dolayı İstanbullular rahat rahat yataklarında uyuyabilirler. Gündüz geçişlerinde ise 250 metrenin üzerindeki tankerlere hem kılavuz kaptan hem de romörkör refakat etme zorunluluğu bulunuyor. Bu tedbirlerin neticesinde 25 senedir trajedik bir kaza yaşamadık. Yani Türkiye Cumhuriyeti Devleti alınan emniyet tedbirleriyle kaza riskini sıfıra yakın seviyeye indirebilmiştir."

YALAN 4: MONTRÖ YÜZÜNDEN BOĞAZLAR DİNGO’NUN AHIRI GİBİ

Son olarak Kanal İstanbul projesine karşı çıkanlara da Montrö Lobisi üyeleri denmeye başladı. Çünkü iddialara  göre “Türk Boğazları (Montrö) Sözleşmesi” yüzünden yabancı gemiler diledikleri biçimde ve hiçbir ücret ödemeden boğazlardan geçiyorlar. Fakat bu da doğruyu yansıtmıyor. Çünkü İstanbul Boğazı güvenliği söz konusu olduğunda tek yetkili mercii Türkiye Cumhuriyeti Devleti. Örneğin 1994'te Türkiye 200 metre üzerindeki gemilerin gece boğazları kullanmasını durdurmuş, uluslararası herhangi bir eleştiriye dahi maruz kalmamıştı. Birgün gazetesi bu konuda da yine Baş Kılavuz Kaptan Ülgen’in mesleki deneyimine başvurdu. Kaptan Ülgen’e göre “Türk Boğazları Sözleşmesi” bir takım basın kuruluşları tarafından maniple ediliyor. Ülgen’in ifadeleri şöyle;

"Sözleşme gemiler serbestçe geçerler demiyor. Geçiş serbestisinden istifade ederler diyor. Devlet geçişin şartlarını belirler ve düzenler. Boğazlardan her isteyen her an geçemez. Evvela 24 saat önceden geçecek gemi taşıdığı yükle beraber izin almak zorundadır. Eğer gemi Uluslararası Denizcilik Örgütü kurallarına uygun değilse bunun denetimi Türkiye Cumhuriyeti Devleti yapar ve gerekirse geçişe izin vermeyebilir. Nitekim 200 metre üzerindeki gemilerin gece geçişini üstelik kendi inisayatifiyle durdurmuştur. Ayrıca bu gemilerden para alınmadığı da doğru değil. Yine 1936 yılındaki Türk Boğazları (Montrö) Sözleşmesi’ne göre Boğazlar’dan geçen tüm gemilerden o zamanki değerleme birimi olarak altın frank cinsinden para tahsilatı yapılmaktadır."

YALAN 5: YILDA 8 MİLYAR DOLAR GELİR SAĞLAYACAK

İstanbul Boğazı’nı kullanan gemilerin tümünün açılacak Kanal İstanbul projesine yönlendirilmesi mümkün değil. Fakat velev ki böyle bir şey yapıldı, bu durumda giderek azalan gemi sayısıyla senede 8 milyar dolar gelir elde etmek için gemilerden astronomik tutarlar istenmesi gerekli. 2018'de 41 bin 103 geminin her birinden 194 bin 600 dolar toplanırsa ancak 8 milyar dolarlık bir gelir elde edilebiliyor. Buna karşın İstanbul Boğazı dururken hangi geminin bu ücreti vererek Kanal İstanbul'u kullanmak isteyeceği henüz belirsizliğini koruyor. Çünkü bu tutar yaklaşık 13 bin kilometrelik tasarruf sağlayan Panama Kanalı'nda ve yaklaşık 10 bin kilometre tasarruf sağlayan Süveyş Kanalı’nda dahi sadece çok değerli yük taşıyan gemilerden toplanıyor. Buna karşılık İstanbul Boğazı’ndan geçen gemilerin büyük bir çoğunluğu taşıdığı yükü çok değerli olmayan dökme yük ve genel kargo gemileri. Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü verilerinden yapılan hesaba göre İstanbul Boğazı’nı kullanan 41 bin 103 geminin yüzde 67’sini dökme yük ve genel kargo gemileri oluşturuyor.

Boğaz'dan geçen gemiler 12 senedir azalıyor

İktidar medyası 2070'te boğazdan 86 bin geminin geçeceğini söylüyor. Üstelik bu sayı herhangi bir kaynağa da dayanmıyor. Diğer bir yandan lojistik şirketlerinin giderek daha büyük gemileri tercih etmesi, ayrıca petrol taşımacılığında boru hatlarının kullanılması sonucu İstanbul Boğazı trafiği de giderek rahatlıyor. 2007'den  bu yana boğazdan geçen gemi adedi yüzde 27,3 azaldı.

YIL BOYUNCA GÜNLÜK ORTALAMA

2007: 56 bin 606 - 155

2008: 54 bin 396 - 149

2009: 51 bin 422 - 41

2010: 50 bin 871 - 139

2011: 49 bin 798 - 136

2012: 48 bin 329 - 132

2013: 46 bin 532 - 127

2014: 43 bin 582 - 119

2015: 43 bin 544 - 119

2016: 42 bin 553 - 117

2017: 42 bin 978 - 118

2018: 41 bin 103 - 113

*VERİ KAYNAĞI: Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü

Ahmet Hakan: Kanal İstanbul’un fikir babası Ecevit’tir!

Kanal İstanbul'da hazırlıklar son safhada!