Kat mülkiyeti olmayan binalarda kentsel dönüşüm nasıl olur?

Posta yazarı Tamer Heper, bir okuyucusunun 'Ailemizden birinin annesinden kalan bir dairesi var. Ağabeyi bu daireyi kullanıp, kardeşine hakkını vermiyor. Dairenin bulunduğu apartmana kentsel dönüşüm olanağı çıktı. Ağabeyi hakkın toprak sahibinde olduğunu söylüyor. Ne yapmalıyız' sorusunu yanıtladı.

Posta yazarı Tamer Heper, bir okuyucusunun 'Ailemizin bir gelininin annesi yıllar önce bir daire satın almış. Daire, anne öldüğü halde kardeşler tarafından paylaşılmamış, hâlâ annelerinin üstünde. Kız kardeş evlenip evden ayrılmış. Ağabeyi 11 yıldır eşi ve çocuğu ile oturduğu daireye kira vermediği gibi hakkını isteyen kız kardeşini tehdit bile ediyor. Diğer daireler (1 bodrum ile 1 normal daire) ve 1 dükkan, daireyi satana yani toprak sahibine ait. Şimdi o apartmanı müteahhit almak istiyor veya kentsel dönüşüm olanağı doğdu. Ağabeyin söylediğine göre oradaki tüm hak toprak sahibinin olacak. Onların daire üzerinden hiçbir hakkı bulunmayacakmış. Ne yapmamız gerekir?' sorusunu yanıtladı. İşte Tamer Heper'in yazısı...

★ ★ ★

Önce bir endişemi dile getireyim. Daireyi 11 yıldır kullanan kardeş, bu hakkın arsa sahibine ait olduğunu söylemiş, acaba bir bildiği mi var? Bir binada kat mülkiyeti tesis edilerek daireler tek tek satın alınabilir.

Bizde büyük çoğunlukla bir bina yapılır ve kat mülkiyeti tesis edilir, bu yolla daireler satılır. Böyle bir durumda bina üzerinde daire sahiplerinin söz sahibi olması yasa gereğidir.

Ama bu kardeş arsa sahibinin hak sahibi olduğunu söylediğine göre sanki vefat eden annenin bu daireyi almasına rağmen tapuda üzerine geçirmediği gibi bir izlenim edinilmesine neden oluyor.

Şayet böyle bir acemilik yapılıp da daire tapuda annenin adına tescil edilmediyse okuyucum ve kardeşinin talep edebileceği bir hakları yoktur. Ancak ‘bu kadar da olmaz’ diyerek normal şartlara göre yanıt vereyim.

★ ★ ★

Bu daire anneleri tarafından satın alınıp tapusu da alınmışsa ve annenin ölümüne rağmen halen evlatlarının adına tescil gerçekleşmemişse kaybedilmiş bir hak yoktur. Halen hak sahibi ölen annenin mirasçıları yani evlatlarıdır.

11 yıldır bir evladın kullanıyor olması da ona istisnai bir hak bahşetmez. Diğer kardeş yani yararlanamayan kardeş yararlanan kardeşten payına düşecek oranda bir kullanma bedeli isteyebilir.

Binanın bir başkasına devrine ise ancak arsa sahibi denilen diğer kat maliki ile birlikte karar vereceklerdir. Diğer kişinin fazla bağımsız bölümü olması veya eski maliki olması durumu değiştirmez.

Ortada bir miras, sonra binanın tümü itibarıyla bir tasarruf durumu ve okuyucumun gayrimenkulünün hisseli olması nedeni ile bir zarara uğramadan bir meslektaşımın yardımını almasında yarar görürüm.