Kendi arsasına ev yapanların vergisi!

En çok merak edilen konular arasında yer alan ilginç bir konu da kendi arsası üzerine yapacağı inşaatta çalışan işçilere yapılan ödemelerden gelir vergisi kesintisi yapılıp yapılmayacağı, damga vergisine tabi tutulup tutulmayacağı ile inşaat yapımında kullanılacak malzeme ve hizmet alımları karşılığı ödenen katma değer vergilerinin iadesinin mümkün olup olmadığı hususuna ilişkin. 

Maliye Bakanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı'nın 8.8.2011 tarih ve GVK.641241 sayılı özelge ile yaptığı açıklama da göz önüne alınarak, konuyu aşağıdaki şekilde açıklayabiliriz. 

GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN 

Gelir Vergisi Kanunu'nun 37'nci maddesinin birinci fıkrasında, her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu belirtilmiş, söz konusu maddenin ikinci fıkrasının (4) numaralı bendinde ise, gayrimenkullerin alım, satım ve inşa işleriyle devamlı olarak uğraşanların bu işlerinden elde ettikleri kazancın ticari kazanç' olduğu hükme bağlanmıştır. 

Bu hükümlerden de anlaşılacağı üzere, ticari faaliyet bir tür emek sermaye organizasyonuna dayanmakta olup, kazanç sağlama niyet ve kastının bulunup bulunmaması böyle bir organizasyon tarafından icra edilen faaliyetin ticari faaliyet1 olma niteliğine etki etmemektedir. Ancak, bir faaliyetin ticari faaliyet sayılabilmesi için kazanç sağlama niyet ve kastı gerekmemekle birlikte, faaliyeti icra eden organizasyonun bütün unsurları ile birlikte değerlendirildiğinde kazanç sağlama potansiyeline sahip olması gerektiği ortaya çıkmaktadır. 

Gerçek kişilerin ticari amaç olmaksızın, servetin nitelik değiştirmesi veya bir takım zorunlu nedenlerle gayrimenkul inşa etmeleri ticari faaliyet olarak kabul edilmemektedir. Özel inşaat yapımında gayrimenkullerin şahsi ihtiyaç kapsam ve sınırlarını aşması ve ticari organizasyonun şekli ve maddi unsurlarını açıkça taşımasının, yapılan faaliyetin ticari sayılması için yeterli sayılacağını da göz ardı etmemek gerekiyor. 

Kişisel ihtiyaç kapsam ve sınırlarını aşan mesken veya şahsi ihtiyaç kapsam ve sınırlarını aşmamakla birlikte işyeri ya da mesken ve dükkan ünitelerinden oluşan inşaatın yapılması durumunda, ticari bir organizasyonun şekli ve maddi unsurları ile açıkça ortaya çıkması nedeniyle bu faaliyetin de ticari sayılması gerekmektedir. 

Yukarıda yapılan açıklamalara göre, yapılacak inşaatın ticari faaliyet kapsamında inşaat işi olmaması halinde gelir vergisi yönünden vergi mükellefiyeti tesisine gerek bulunmamaktadır. Ancak inşaat işinin ticari faaliyet kapsamında değerlendirilmesi halinde, ticari kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti tesis edilmesi ve inşaatta çalışan işçilere ödenen ücretlerin Gelir Vergisi Kanunu'nun 61'inci, 94'üncü, 103'üncü ve 104'üncü maddelerine göre vergi tevkifatına tabi tutulması gerekmektedir. 

Şükrü Kızılot/ Hürses Gazetesi