Keşke bütün projeleri yap-işlet-devret yöntemiyle yapabilsek!
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, projelerin önemlilerini, öncelikli olanlarını ve yap-işlet-devret yöntemiyle yapabileceklerini, finansman bulabileceklerini ilgili mevzuat gereğince yap-işlet-devret yöntemiyle yaptıklarını belirterek, "Keşke bütün projeleri yap-işlet-devret yöntemiyle yapab
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM), Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ile Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün (SHGM), 2019 yılı bütçe görüşmelerinde milletvekillerinin sorularını cevapladı.
Köprü ve otoyollara verilen Hazine garantilerine yönelik sorulara Turhan, Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nün 2018 yılı 10 aylık ortalama otomobil eşdeğerinin 80 bin seviyesinde olduğunu belirtti.
Garanti edilen gelirin KDV hariç 2 milyar 473 milyon 465 bin 448 lira olduğu bilgisini de veren Bakan Turhan, "Elde edilen gelir, 2017 yılı için 733 milyon 80 bin 391 liradır. Ödenen garanti gelir 1 milyar 743 bin 637 liradır." dedi.
Yatırım programının çok yüklü olduğunu söyleyen Turhan, "500 milyar lira civarında bakanlığımızın proje stoğu var. Mevcut bütçe ödenekleriyle bunları tamamlayabilmemiz için uzun zaman gerekiyor. Bunların önemlilerini, öncelikli olanlarını ve yap-işlet-devret yöntemiyle yapabileceklerimizi, yani finansman bulabileceklerimizi ilgili mevzuat gereğince yap-işlet-devret yöntemiyle yapıyoruz. Keşke bütün projeleri yap-işlet-devret yöntemiyle yapabilsek." açıklamasını yaptı.
Cahit Turhan, yap-işlet-devret yöntemiyle ihale edilen işlerin toplam tutarının 131 milyar lira olduğunu belirterek, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğünün yürüttüğü Avrasya Tüneli için bakanlığın merkez teşkilatı 2019 yılı bütçesinde ödenecek Hazine garantisi ödenek teklifinin 167 milyon TL olduğunu belirtti.
Karayolları Genel Müdürlüğünün 2019 bütçesinden Kuzey Marmara Otoyolu ile Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu için ödenecek toplam Hazine garantisi ödenek teklifinin 3 milyar 550 milyon lira olduğunu dile getiren Turhan, konuşmasına şu şekilde devam etti:
"Yap-işlet-devret modelinde Gebze-Orhangazi-İzmir Projesi'nde Gebze-Yalova-Bursa arasındaki kesim, üçüncü yılda garanti ödemesini ancak karşılayacağını düşündüğümüz kesim, garanti ödemesinin üzerinde gelir sağlıyor. Bu fazlalığı köprüye telafi olarak kullanıyoruz. Yap-işlet-devret kapsamındaki projeleri, bütçedeki yatırım kaynaklarından yapsaydık inşa süresi 10 yılın üzerine çıkacaktı. Yeterli kaynak bulamıyorduk, 14 yıl sürüyordu. Bu projelerin yapılmasına ihtiyaç var mı, yok mu? Vatandaş sizden yol istiyor. Biz de bunları yapmak için çare arıyoruz, imkanlarımızı zorluyoruz. Bunları yapmak için bütçe imkanları yeterli değil veya geçmişte olduğu gibi 10 yıl yola, toprağa parayı gömüyorsun, bunun finansman maliyetini de ödüyorsun. Borçlanarak karşılıyorsun, onun da bir bedeli, finansman maliyeti var."
- "Yüksek hacimli yolları YİD yöntemiyle yapabiliyoruz"
Turhan, yapılan bölünmüş yolların, akaryakıt ve iş gücü kaybı olarak yılda 17 milyar TL ülkeye kazanım sağladığına dikkati çekerek, bunu sağlamak için yolların standardının yükseltilmesi gerektiğini belirtti.
Herkesin yol istediğini dile getiren Turhan, şu şekilde konuştu:
"Yüksek hacimli yolları yap-işlet-devret yöntemiyle yapabiliyoruz. Yapmak için ölçüyoruz, uzmanlarıyla tartışıyoruz, bunu alan kişi projenin maliyetini, yatırım tutarını, finansman maliyetini asgariye düşürmek için 'yumurtasından yün kırpıyor'. Resmen bunu yapıyor. Kamu kaynağıyla, ihale marifetiyle yaptığımız yolları pahalıya mal ediyoruz. Yani ihale yöntemimiz maalesef buna açık."
Kırklareli-Edirne yolunu yap-işlet-devretle ihale edilemediğini söyleyen Bakan Turhan, "O trafik yok orada." dedi.
Cahit Turhan, şimdi Mersin, Aydın ve Denizli'ye açıldıklarını belirterek, "Yollarımıza müşteri bulmaya çalışıyoruz. Bulursak, yaptırırsak hem ekonomik yapıyoruz hem kısa zamanda hizmete alıyoruz hem de bütçeye yük olmuyor." değerlendirmesini yaptı.
Kuzey Marmara Otoyolu'nun maliyetinin 3 milyar dolar olduğunu söyleyen Turhan, "10 yıl 5 ay sonra bize devredilecek, 2 yılı gitti. Kuzey Marmara Otoyolu'nun Anadolu tarafı iş bittikten 5 yıl 9 ay sonra kamunun malı olacak, Avrupa tarafındaki kısım 6 yıl 1 ay sonra kamuya devredilecek. Garanti ödemesi gerekiyorsa ödeyeceğiz. Tekirdağ-Savaştepe, Çanakkale Köprüsü dahil, burası da 10 yıl 8 ay sonra kamuya devredilecek." dedi.
Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu proje tutarının 6 milyar 892 milyon dolar olduğunu belirten Turhan, buranın 16 yıl 9 ay sonra devralınacağını söyledi.
Burada ödenecek garanti miktarının yıllık yaklaşık 700 milyon dolar olduğunu dile getiren Turhan, şöyle konuştu:
"Projeyi ihaleye çıkardığımızda dedik ki ilk 3 yıl, bilemedin 4 yıl garanti ödemesi gerekir. Garanti vermeseydim, bankacı buna kredi vermiyor, buna müşteri bulamıyorum. Risk paylaşımı diye bir şey var. Onlara, bu projelere gelip teklif versinler diye her türlü avantajı sağlamaya çalışıyorum. Çünkü amacım yol yapmak."
Garantilere ilişkin eleştiriler üzerine Bakan Cahit Turhan, "Diyorsunuz ki bunlar niye pahalı? Vatandaşa ücretsiz yol hizmetim var. Zorla buraya kimseyi davet etmiyorum. Burayı kullanan kendi menfaatini düşünerek zamandan, akaryakıttan sağladığı tasarruf karşılığında bu parayı veriyor." diye konuştu.
Daha sonra Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, KGM, BTK ile SHGM'nin 2019 bütçesi kabul edildi.