Kira artışlarında son durum ne? Kiralar normalleşiyor! 

Dünya Gazetesi köşe yazarı Bora Tamer Yılmaz, kira artışları ve kira enflasyonu ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Peki kira artışları ve kira enflasyonunda son durum ne?

Dünya Gazetesi köşe yazarı Bora Tamer Yılmaz, bugünkü köşesinde kart harcamaları, PÖS, kira ve hizmet enflasyonunu kaleme aldı. Türkiye’de salgın sonrası mal enf­lasyonunda yaşanan sert yükselişin ikin­ci aşamada hizmet fiyatlarını et­kilediğine dikkat çeken Yılmaz, şunları söyledi:

"Kira sözleşmelerine getiri­len TÜFE altı oran sınırlaması, bir “baskı” oluşturdu ve kiralar mal bedellerindeki artışın gerisinde kaldı. Bu sınırlamanın kaldırılmasının ardından, baskılanmış fiyatlar aniden fır­ladı ve hizmet enflasyonu, suyun altına sıkıştırılmış olan bir topun hızla yü­zeye çıkışı gibi zıpladı. Neredeyse üç haneli seviyeyi gördü."

Kiranın ge­nelde maliyet yani arz yönlü enflas­yonist baskı olduğunu vurgulayan Yılmaz, "Kira bedellerindeki yükseliş ortaya (adı üzerinde) bir rant çıkardı. Hizmet sektöründeki fiyat­lar, kasırganın sıcak deniz suyundan beslenmesi gibi rant nedenli talep baskısıyla arttı. Okyanus yüzeyi gi­bi sıcak ekonomi kasırganın kopmasına neden oldu" ifadelerini kullandı. 

Yılmaz, "Zaman serileri arasındaki neden­selliği analiz eden “Granger” testi sonuçları, kira enflasyonunun hiz­met enflasyonunu etkilediğini gös­teriyor. 2 ila 4 aylık bir gecikmeyle kira artışları hizmet fiyatlarına yan­sıyor. (Örneğin, p-değerleri: 1 ay = 0.0126 – anlamlı, 3 ay = 0.0032 – çok anlamlı). Bu etkiyi gıda fiyatlarının etkilediği “lokanta hizmetlerinde” de gözlemliyoruz, ancak burada kira artışının yansıması biraz daha zayıf. Bu durum lokantaların asıl maliyet kaleminin gıda maddelerinden gel­mesiyle de uyumlu" bilgilerini verdi.

Bora Tamer Yılmaz, TÜFE verilerine göre, 2023 baş­larında lokanta ve genel hizmet sek­törlerindeki enflasyonun düşüş eğili­mine başladığını dile getirdi ve lokanta fiyatlarında Ekim 2022’de yüzde 84 zirvesinden Nisan 2023’te yüzde 69 seviye­sine düşüş, genel hizmet fi­yatlarında ise yüzde 62’den ya­tay seyre geçiş yaşandığını belirtti.

Tam bu süreçte kira enflasyonunun düşük yüzde 40’lı seviyelerden hızlıca tırmanışa geçtiğinin altını çizen Yılmaz, şu ifadeleri kullandı:

"Genel hizmet sektörünü de peşinden götürdü. Lokantalarda enflas­yon içinde olduğumuz 2024 yılı başında yüzde 99’a yükselirken, ge­nel hizmet fiyatları da benzer şekil­de artış kaydetti. Bu noktada, hizmet ve mal fiyatları arasındaki ayrışma belir­ginleşti ve arz yönlü kira maliyeti, talep tarafından karşılık buldu."

Eylül enflasyonu açıklandığında piyasanın paniklediğine ve para politikası beklentilerini ötelediğine dikkat çeken Yımaz,  eği­tim harcamalarındaki artışın se­zonluk olduğunu hatırlanması gerektiğinin, PÖS verilerinin de eğitime ilişkin fiyat ayar­lamalarının her eğitim yılı başın­da, yani eylül ayında gerçekleştiği­ni doğruladığının altını çizdi. 

Yılmaz, söz konusu yazısında "Merkez bankasının kendi bloğu “Merkezin Güncesi”nde kart kulla­nımına ilişkin çalışmalar yayımlan­dı. Para politikası karar tutanakla­rında PÖS istatistiklerine vurgu ya­pıldı. Eğitim fiyatlarındaki örüntü ve normalleşmenin bir benzerini ki­ra ödemelerinde görmek mümkün.

Kasırgalar karaya vurduğunda, kendilerini besleyecek sıcak suyu bulamayınca güç kaybederler. Eko­nomide de benzer bir ilke geçerli: Yeni eğitim yılının başlaması ve kira artışlarının hız kesmesi, hizmet enf­lasyonunun tahribat etkisini hafif­letebilir. Bir miktar uzasa da kasır­ga döneminin sonuna yaklaşıyoruz. Kasırganın karaya çıkması, Mer­kez Bankası’nın para politikasına li­mandan demir aldırarak “sakin ha­va”da denize açılmasını sağlayabilir" ifadelerine yer verdi. 

TEDB Başkanı Hakan Akçam: Konut piyasasının eski seyrine dönmesi için inşaat maliyetlerine çözüm bulunmalı!

Arazi yatırımı yapmak isteyenler için uzmanından çok önemli uyarı geldi!

Konut sektöründe büyük kriz! Zenginler yazlıklarını satmaya başladı!