Kira gelirinde istisna kalktı mı?

Zaman gazetesi uzman yazarı Yusuf Keleş, gelir vergisi ödeyecek olanları yakından ilgilendiren bir konuyu köşesine taşıdı: Kira gelirinde istisna kalktı mı? İşte uygulamadaki son durum...

Zaman gazetesi yazarı Yusuf Keleş'in yazısı şöyle:

"Bilindiği gibi sadece kira geliri elde edenler, bu gelirlerini beyan etmeden önce kazançlarının istisna tutarı olan 3 bin 300 TL’yi aşıp aşmadığına bakmaları gerekiyor.

Mesela 2014 yılının Kasım ayında bin 500 TL karşılığında dairesini kiraya veren birisinin 2014 yılı içerisindeki toplam geliri 3 bin TL olacağı için beyanname vermesine gerek yoktur. Aynı şekilde mesken kirasından elde edilen gelir toplamı ne kadar olursa olsun bu kazancın 3 bin 300 TL’si beyan dışı bırakılabilecektir. Tabii bu istisnadan faydalanmak için kira geliri elde edenlerin ticari, zirai veya mesleki kazanç elde etmemeleri gerekiyor. Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlar, bu istisnadan faydalanamazlar. İki yıl önce getirilen yeni bir düzenleme ile bu istisna avantajından faydalanmak biraz daha zorlaştırıldı. Artık kira gelirini istisna haddinin üzerinde hasılat elde edenlerden, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın, ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı Gelir Vergisi Kanunu’nun 103. maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarı aşanlar da bu istisnadan faydalanamayacak.

Soru: Ben bir şirkette ücretli olarak çalışmaktayım. İşyerinden 2014 yılında stopaj yoluyla vergilendirilmiş 60.000 TL brüt ücret geliri elde ettim. Bankada yer alan mevduatımdan da 20 bin TL kazancım oldu. Ayrıca bir dairemi aylık 2 bin TL’den kiraya verdim.

İstanbul’da faaliyet gösteren bir özel okulda okuyan çocuğum için 20.000 TL okul ücreti ödedim. Ödemeye ilişkin fatura ve makbuzlar elimdedir. Ayrıca aynı yılda kendim, eşim ve çocuklarım için 10.000 TL tutarında sağlık sigortası primi ödedim.  Ticaret veya serbest meslek işi ile uğraşmıyorum. Acaba kira gelirinden dolayı beyan vermem gerekiyor mu? Beyan verirsem, yukarıdaki giderlerimi düşebilir miyim? Kira vergisindeki istisnadan faydalanabilir miyim?

Cevap: Mesken olarak kiraya verdiğiniz daireden elde ettiğiniz gelir 24 bin TL istisna olan 3 bin 300 TL’yi aştığı için beyan edilmelidir. 2014 yılında elde edilen gelirler toplamı (60.000 + 20.000 + 24.000 =) 104.000 TL’dir. Bu kazanç yeni getirilen hüküm çerçevesinde belirlenen ve 2014 yılı için geçerli olan 97.000 TL’lik sınırı aştığı için sizin kira gelirinin beyanı sırasında 3.300 TL’lik istisnadan faydalanabilmeniz mümkün değildir. Çünkü Gelir Vergisi Kanunu’na eklenen yeni bir hükümle kira gelirini istisna haddinin üzerinde hasılat elde edenlerden, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın, ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı Gelir Vergisi Kanunu’nun 103. maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarı aşanlar da bu istisnadan faydalanamaz. 2014 yılı Gelir Vergisi tarifesinin (ücret gelirleri) üçüncü diliminde yer alan tutar 97.000 TL’dir. Sizin de 2014 yılı içerisindeki toplam geliriniz bu limiti aştığı için 3 bin 300 TL’lik istisnadan faydalanmanız mümkün değildir.

Diğer yandan çocuğunuzun eğitim masrafı olarak yaptığınız 20.000 TL’lik okul ücreti beyan edilen gelirin yüzde 10’u ile sınırlı olmak şartıyla, beyanname üzerinde beyan edilen gelirden indirilebilir. Ödenen 6.000 TL’lik sağlık sigortası primi de beyan edilen gelirin yüzde 15’ine kadar olan kısmı, beyanname üzerinde beyan edilen gelirden indirilebilir.

Gelirin beyanı ve ödenecek vergi hesabı

Soru: Merhaba ben bir işçi emeklisiyim. Nisan ayından itibaren 700 TL aylık ile dairemi mesken olarak kiraya verdim. Ayrıca ocak ayından itibaren de işyeri olarak kullanılmak üzere aylığı 2.000 TL’den bir dükkânı kiraya verdim. Ancak kiracımın kira stopajlarını ödemediğini duydum. Kiracımın ödemediği vergi benden alınır mı? Beyanname vermem gerekecek mi? Kira stopajlarını beyanımda indirim olarak gösterebilir miyim?

Cevap: Nisan ayından itibaren mesken olarak kiraya verdiğiniz daireden elde ettiğiniz gelir 6 bin 300 TL’dir. İşyeri olarak kiraya verdiğiniz dükkândan net geliriniz de 24 bin TL. Bu tutar brüte çevrildiğinde elde edilen kira geliri 24.000/0.80=30 bin TL’dir. Buna göre mesken kirasından 3 bin 300 TL istisnayı düştükten sonra geriye kalan 3 bin TL ile 30 bin TL’lik işyeri kira geliriniz toplamı beyan sınırı olan 27 bin TL’yi geçtiği için beyanname vermeniz gerekiyor.

Basit usulde vergilendirilenler dışındaki hemen hemen tüm mükelleflerin işyeri kira ödemeleri sırasında yüzde 20 oranında Gelir Vergisi kesintisi (stopaj) yapmaları gerekiyor. Kiracılar, yaptıkları Gelir Vergisi kesintisini, her ay ya da üç ayda bir ‘muhtasar beyanname’ ile beyan edip, vergi dairesine yatırmak zorunda. Gayrimenkulünü kiraya veren kişinin, kiracının kira stopajını beyan etmemesinden ya da vergi dairesine yatırmamasından dolayı herhangi bir sorumluluğu yok. İşyeri kiralarından kesilen verginin, kira geliri nedeniyle beyanname verildiği zaman hesaplanan vergiden mahsubu için stopajın yatırılması şart değil. Siz de vereceğiniz beyannamede işyeri kiranızdan kesinti yapılması gereken Gelir Vergisi’ni hesaplanan vergiden mahsup edebilirsiniz. Mahsup sonrasında duruma göre iade edilecek vergi bile çıkabiliyor. Ancak bu iadenin alınabilmesi için mahsup konusu yapılan stopaj vergisinin (kiracı tarafından kesilmesi ve vergi dairesine verilmesi gereken) ödenmiş olması şartı aranıyor. Yani devlet elde etmediğim bir vergiyi iade etmem diyor."

Zaman