KİT'ler geçen seneye oranla yatırımlarını yüzde 179 yükseltti

Kamu iktisadi teşebbüsleri (KİT) geçen yıl sonu itibarı ile yatırımlarını bir önceki seneye göre yüzde 179 yükselterek 109 milyar 300 milyon liraya çıkarttı. İşte ayrıntılar...

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, 2022 sonu itibarı ile 19 KİT, bir KİT bağlı ortaklığı, 4 kamu bankası ve sekiz diğer kuruluş olmak üzere toplam 32 kamu işletmesi bulunmaktadır. Bu işletmelerin geçen sene itibarı ile toplam nominal sermayesi 548 milyar lira, toplam ödenmiş sermayesi yaklaşık 515 milyar lira olarak gerçekleşti.

Geçen yıl bütçeden KİT'lere 225,5 milyar lira sermaye ve 19,5 milyar lira görevlendirme bedeli olmak üzere toplam 245 milyar lira ödeme oldu. KİT'lerden bütçeye yapılan ödemeler de 5,5 milyar lira temettü, 1,7 milyar lira hasılat payı, 3,5 milyar lira kurumlar vergisi ile diğer yasal yükümlülük karşılıkları ile 16,3 milyar lira finansman fazlası olmak üzere 27 milyar lira oldu.

KİT'lerin aktif büyüklüğü ise geçen senein sonunda bir önceki seneye oranla yüzde 135,5 yükselişle 1,14 trilyon liraya kadar geldi. Brüt satışlar ise yüzde 233,8 artış göstererek 1,11 trilyon lira olarak gerçekleşti.

6,6 MİLYAR LİRA KAR EŞDE EDİLDİ

Buna göre, geçen yıl sonunda mal-hizmet satış masrafı, bir önceki seneye göre yüzde 216,1 artış gösterdi. Bu durum satışların karlılığını olumsuz etkilese de KİT sisteminin 2021 sonunda 24,3 milyar lira olan dönem net zararı, 2022 senesinde 6,6 milyar lira net kara dönüştü.

KİT sisteminin yarattığı katma değer, kuruluş bazında karşılaştırıldığında, 2022'de en yüksek katma değeri Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin (BOTAŞ) yarattı. Bu kuruluşu sırası ile, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), Eti Maden ve Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) izledi. En düşük katma değeri yaratan kuruluş ise Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) oldu. En yüksek faiz dışı fazla TCDD, en yüksek faiz dışı açık BOTAŞ'ta gerçekleşti.

DEMİR YOLU VE ENERJİ YATIRIMLARI ÖNDE

KİT'lerin yatırım harcaması geçen sene sonu itibarı ile bir önceki seneye oranla yüzde 179 artarak 109 milyar 300 milyon lira seviyesine geldi. Bu tutar, 2022 gayrisafi yurt içi hasılanın yaklaşık yüzde 0,73'üne karşılık geldi. Geçen sene en çok yatırımı TPAO, TCDD, BOTAŞ, TEİAŞ ve TCDD Taşımacılık AŞ yaptı. Buna göre, TPAO 52,6 milyar liralık yatırım yaparken, TCDD'nin yatırım tutarı 18,9 milyar lira, BOTAŞ'ın yatırım tutarı ise yaklaşık 17,5 milyar lira olarak belirtildi.

Sektörel yatırım harcamalarında 83,2 milyar lirayla enerji ilk sırayı alırken, bunu 23,8 milyar lira ile ulaştırma, 1,2 milyar lira ile tarım takip etti. KİT'ler 2021'de yaklaşık 38,4 milyar lira faiz dışı açık verirken, geçen yıl bu rakam 192,2 milyar lira oldu.

KİT zararları 370 milyar liraya ulaştı! Faturayı yine vatandaş ek vergilerle ödeyecek!