Konut almak şimdi daha da zor: Kredi taksitleri geçen seneye göre yüzde 70 arttı!
Türkiye'de konut fiyatları artmaya devan ederken konut satın alma oranları ise inişli çıkışlı seyrini sürdürüyor. Hızlı artan fiyatlar, kredi faiz oranlarının yükselişi ve kredileri sınırlayan düzenlemeler konut satışlarını yavaşlattı.
Krediyle konut satın alınabilirliği Türkiye genelinde tarihteki en düşük seviyesinde hareket ediyor. Dün yayımlanan TÜİK eylül ayı konut satış istatistiklerinde ipotekli satışlarda 2022 yılının aynı ayına kıyasla ise yüzde 50,2 oranında azalmış durumda. Ülke genelinde ipotekli konut satışları eylül ayında bir önceki senenin aynı ayına göre yüzde 50,2 azalış göstererek 8 bin 446 olarak kaydedildi.
Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı ise yüzde 8,2 oldu. Ayrıca ülke genelinde ev sahipliği oranı yüzde 56’ya geriledi. İlana çıkmış satılık konut sayısı ise 3,5 senensinin zirvesine oturdu.
Dünya Gazetesi Köşe Yazarı Prof. Dr. Ali Hepşen konut sektöründe yaşanan son gelişmeleri köşesine taşıdı. Kaleme aldığı yazıya "Konuta Erişilebilirlik Zordu, Şimdi Daha Da Zor Hale Geldi" şeklinde bir başlık atmayı uygun gördüğünü ifade eden Hepşen, "Çünkü rakamlar durumu gösteriyor zaten… Dolayısıyla, bu konuya acil ve kalıcı çözüm üretilmeli" diye vurgu yaptı.
İşte Dünya Gazetesi Köşe Yazarı Prof. Dr. Ali Hepşen'in "Konuta Erişilebilirlik Zordu, Şimdi Daha Da Zor Hale Geldi" başlıklı yazısı...
Türkiye genelinde konut fiyatlarını değerlendirerek yazısına başlayan Hepşen, "Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan ‘Konut Fiyat Endeksi’ son verilerine göre (Temmuz 2023) Türkiye geneli ortalama metrekare satış fiyatı 26.537 Türk Lirası; İstanbul için ise 39.589 Türk Lirası. Birim metrekare fiyatları 2011 yılından bu yana en yüksek düzeyinde" bilgisini verdi.
Geçen seneye kıyasla tüketici fiyat endeksindeki artış oranının yüzde 47,83 olduğu ortamda, Türkiye geneli için birim metrekare fiyatları yüzde 90,51; İstanbul için ise yüzde 75,23 oranında arttığını gözlemlendiğini belirten Hepşen, "Özetle, ülke genelinde ortalama 100 metrekare bir evin değeri 2,6 milyon liraya, İstanbul için ise 4 milyon lira düzeyine gelmiş durumda. Bu durum tarihin en yüksek konut fiyatlarını karşımıza getiriyor…" diye belirtti.
"TÜİK İnşaat maliyet endeksi, 2023 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre yüzde 4,62 arttı; bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 66,46 artmış durumda" olduğuna değinen Hepşen, "İnşaat üretim maliyetlerinin dolar ile olan yüksek korelasyonu ile işgücü ve arsa kıtlığı dikkate alındığında özellikle yeni konutlarda üretim azlığına bağlı olarak mevcut fiyatlardaki eğilimin yukarı yönlü olacağını söylemek yanlış olmayacaktır" diye ifade etti.
KONUT KREDİSİ FAİZ ORANLARI SON 20 SENENİN ZİRVESİNDE
TCMB faiz istatistiklerinde değinen Hepşen, "Temmuz 2023’te bankalarca açılan kredilere uygulanan ağırlıklı ortalama aylık konut kredisi faiz oranı yüzde 2,69. Bu oran Ekim ayı için ise yüzde 3,35’e çıkmış durumda.
Ekim ayı konut kredi faiz oranı verisi son 20 yılın gözlemlenen en yüksek verisi konumunda. Konut kredisine dair bir kampanya olmadığı sürece, rasyonel ortamda kredi faizlerinin bir müddet daha artış eğilimi göstereceğini öngörmek doğru olacaktır. Dolayısıyla, finansman pahalı ve kısa vadede ucuzlaması da zor görünüyor." şeklinde değerlendirdi.
İşte Dünya Gazetesi Köşe Yazarı Prof. Dr. Ali Hepşen'in "Konuta Erişilebilirlik Zordu, Şimdi Daha Da Zor Hale Geldi" başlıklı yazısının devamı...
KONUT KREDİ TAKSİTLERİNDE ARTIŞ
Diğer taraftan, Türkiye Bankalar Birliği son konut kredi istatistikleri dikkate alındığında, 2023 yılı ikinci çeyrek verilerine göre ortalama konut kredisi tutarı 940 bin TL. 100m2 konut için kullanılan kredinin konutun değerine oranı ise Haziran 2023 için yüzde 40 düzeyinde. 2021 yılı son çeyrek döneminde ise yüzde 49 düzeyindeydi örneğin. Geçmiş dönem istatistiklerini de dikkate aldığımızda bu oranı ülke geneli ölçeğinde ortalama yüzde 50 kabul edelim.
Basit bir hesaplamayla, örneğin 100m2 olan bir ev için ortalama 2,65 milyon TL değer üzerinden kullanılacak kredi miktarı yaklaşık 1,3 milyon TL. 120 ay vade ve aylık yüzde 3,35 kredi faiz üzerinden ortaya çıkan taksitler ise aylık 46 bin TL’ye yükselmiş durumda. Aynı ölçekteki bir ev için geçen yıl 27 bin TL olan aylık taksitler yüzde 70 oranında artmış…
HANEHALKI GELİR VE TAKSİT DURUMU
Hanehalkı geliri ile konuyu biraz daha açalım… Türkiye İstatistik Kurumu tarafından hazırlanan ‘Gelir ve Yaşam Koşulları’ araştırma sonuçlarına göre, Türkiye’de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri yüzde 28,3 artarak 2022 yılı anket sonuçlarına göre 98 bin 416 TL; yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise 48 bin 642 TL’ye yükselmiş.
Elimizdeki en son resmi gelir verisi bu. 2023 yılı enflasyon verisini dikkate alalım, üzerine bir miktar refah payı da ekleyelim ve gelir artış oranını yüzde 60 olarak düşünelim. 2023 yılı için yıllık hanehalkı ortalama gelirin 155 bin TL’ye, aylık gelirin ise 13 bin TL’ye yükseldiği düşünülebilir. Resmi rakamlar üzerinden baktığımızda ortalama gelir düşük görünebilir ama sorun gelir dağılımının adaletsizliğinde aslında.
Aynı araştırmanın bir başka sonucu, en üst gelire sahip yüzde 5’lik kesim gelirin yüzde 23,3’ünü alır konumda ve 2023 yılı için bu grubun ortalama geliri aylık 100 bin TL civarında. Bu da bize gösteriyor ki, mevcut ortamda konut kredisi kullanarak ev alabilenler yüzde 5’lik dilim ile sıkışmış durumda. Konut fiyatlarının hızla yükselmesi ve hane gelirinin aynı oranda artmaması kredi kullanılarak konut alımını daha da zor hale getirdi."
Dar gelirlinin konuta erişimi kolaylaşıyor! 12. Kalkınma Planı'yla resmen açıklandı!