Konut kredileri hakkında merak edilenler!
Ekimde ayında ipotekli konut satışları 5 kat arttı. Böylece kira derdinden kurtulmak isteyen yurttaşlar 15 senelik stresli bir sürece girmeyi göze aldı. 6,8 milyon kiracı hane, başını sokacak bir konutun hayalini yaşarken, 2018 yılında 60 milyar lirayı ev sahiplerine ödedi
Türkiye istatistik Kurumu (TÜİK) Ekim 2019'a ilişkin konut satış istatistiklerini yayımladı. Birgün'den Ozan Gündoğdu'nun haberine göre, Buna göre Ekim'de Türkiye genelinde konut satışları bir önceki senenin aynı ayına göre yüzde 2,5 oranında azaldı ve142 bin 810 oldu. Fakat kamu bankalarının konut kredisinde aylık faiz oranını yüzde 0,99’a çekmesiyle ipotekli konut satışlarında da rekor kırıldı. Ekim'de yurttaşlar konut kredisi kullanarak 50 bin 411 konut aldı. Geçen sene ekim ayında bu sayı 8 bin 65’ti. Böylece ipotekli konut satışı Ekim'de yıllık yüzde 525 oranında arttı.15 yıllık stresli bir süreç olan konut kredisi kullanan yurttaşın hayali son derece basit; başını sokacak bir konut için her ay maaşın yarısını vermemek...
İşte 5 soruda konut kredileri hakkında merak edilenler
1- Konut kredisi çekenin stresi nedir?
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre vatandaşların konut kredisi borcu sadece Eylül'de 6 milyar lira arttı. Ekim ayı verileri henüz açıklanmadı. Fakat rekor artışın yaşandığı Ekim'de de borcun sert şekilde arttığı söylemek çok da zor değil. Konut kredisinde faizin düşük olması vatandaşları 15 yıla varan vadeli borca girmek için teşvik ediyor. Fakat kredi borcu olan yurttaşın stresi katlanıyor.
Sakın geciktirmeyin
İster kredi, ister kredi kartı borcu olsun, ödeme sorunlarının başladığı hallerde “Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliği” devreye giriyor. Yönetmeliğin 18’inci maddesine göre, kredi çekenler peş peşe en az iki taksit ödemezse, banka kredi sahibine 30 günlük bir süre tanıyarak borcun tamamını isteme hakkına sahip.
Ödenmezse ceza faizi yüzde 30 artıyor
Bankanın yasal takip başlattığı haller dahil, kredinin geç ödendiği her durumda en fazla çekmiş olduğunuz faiz oranının yüzde 30 fazlası kadar bir gecikme faizi de uygulanabiliyor. Yani aylık yüzde 1 faizle kredi kullandıysanız en fazla aylık yüzde 1,30 gecikme faizi ödemek zorundasınız.
Konut kredisinde ödemeler gecikmeye başlayınca kredi notunuz da bununla birlikte düşmeye başlar. Kredi notunuz düştükçe bankayla yeni bir anlaşma konusunda inisiyatifiniz de azalmış oluyor. Bu sebeple kredi ödemelerinin bozulacağını anlarsanız henüz kredi notunuz düşmeden bankayla yeni bir ödeme takvimi için görüşmekte yarar var.
Hesaplarınıza, evinize maaşınıza haciz gelebilir
Eğer 2 taksiti ödemeyip bunun üzerine 30 gün daha gecikirseniz, bankanın yasal takip başlatma hakkı doğuyor. Bu durumlarda banka hesaplarınıza da haciz gelebilir. Dahası maaşınızın yüzde 25’lik kısmına el konulabilir. Konut kredisi borcunuzu ödeyememeniz halinde, size ait olan tüm taşınmaz ile araçlara haciz işlemi başlatılabilir. Bu yüzden iş hacize doğru gidiyorsa yapılacak en mantıklı iş haczedilmeden konutu elden çıkarıp borcunuzu kapatmaktır. Çünkü eğer banka evinizi haciz yoluyla satışa çıkarırsa değerinin çok altında alıcı bulacaktır.
2- Yurttaş kredi stresine neden katlanıyor?
Konut kredisi kullanan vatandaşların büyük çoğunluğu orta gelir grubunda bulunuyor. Zira konut kredisi kullanabilmek için en az yüzde 20 peşinata ve güvenceli bir işe sahip olmak gerekli. Bu sebeple en alt gelir grupları konut kredisinden yararlanamıyor. Buna karşılık üst gelir gruplarında da kira baskısından kurtulma stresi yok. Bu gruptakilerin konut talebi daha çok yatırım amaçlı. Bu yüzden genellikle orta gelir grupları konut kredileriyle 15 senelik stresli bir sürece giriyor. Bu esnada özellikle kredinin ilk senelerinde tüketim harcamaları kısılıyor, böylece kredi ödemesi olmasa da küçük esnafın cebine girecek paralar bankalara gidiyor. Orta gelirli yurttaşların bu strese katlanmasının temel sebebi de kira derdinden kurtulmak. Özellikle büyük kentlerde ücretli yurttaşların maaşının yarısı kiraya gidiyor. Bir çok vatandaşara göre banka kredisi stresi kira derdi kadar büyük değil. Böylece de bankaların yolu tutuluyor.
3- 23,6 milyon hane 82 milyon nüfus peki kaçı kiracı?
TÜİK verilerine göre ülkede 23 milyon 599 bin hane mevcut. Bu hanelerin 6,8 milyonu kiracı iken 13,2 milyonu konut sahibi, geri kalanlar da lojman, pansiyon ya da ev sahibi olmamakla beraber kira ödemeyenlerden oluşuyor.Yani her 100 hanenin 56’sı kendi evinde otururken 29’u da kirada oturuyor. Fakat 2002 yılına geri döndüğümüzde bu demografi daha farklı sonuçlara sahipti. 2002 yılında ülkede 16 milyon 446 bin hane bulunurken bu hanelerin yüzde 19’lık kısmı kiracı iken yüzde 73’lük kısmı kendi evinde oturuyordu. Yani son yıllarda köyden kente göçün ve servet dağılımındaki bozulmanın da etkisiyle konut sahibi oranı azalırken kiracı oranı arttı.
4- Kiracılar kaç milyar lira ödedi?
Diğer bir yandan yine TÜİK verilerine göre 6,8 milyon kiracı 2018 boyunca aylık ortalama 5 milyar 13 milyon TL'yi, yıllık ise 60 milyar TL'yi ev sahiplerine ödedi. Bu tutar 3,7 trilyon TL olan toplam gelirin yüzde 1,6’lık kısmına denk geliyor. Bir başka ifadeyle 2018 yılında ülkede kiracılardan ev sahiplerine milli gelirin yüzde 1,6’sı kira adı altında transfer edildi. 2018 yılında 60 milyar TL'yi aşan yıllık kira tutarı 2017’de 47,4 milyar TL'ydi.
5- Konut kredileri geri ödenebiliyor mu?
Konut kredisi kullanan vatandaşların stresi malum. Fakat bu strese rağmen konut kredilerini de ödenmekte zorlanıyor. Yasal takibe düşmenin dezavantajları ortada olmasına rağmen konut kredisinde takibe düşen borç tutarı 1 senede yüzde 51 oranında arttı. BDDK verilerine göre geçen sene eylül ayında 880 milyon liralık takibe düşen borç bulunurken bu tutar bu yılın Eylül'de 1 milyar 332 milyon TL'ye çıktı. Üstelik bazı şehirlerde artış oranı yüzde 51’in çok üzerinde. BDDK’nin Fintürk verilerine göre geçen senenin 3’üncü çeyreğine göre bu senenin aynı döneminde Gümüşhane’de takibe düşen borç tutarı yüzde 604 oranında arttı. Gümüşhane’yi yüzde 255 artışla Hakkari, yüzde 233 artışla Burdur izliyor. Fakat bu şehirlerdeki kredi hacminin küçük olması da artış oranının yüksek olmasında etkili olmuş görünüyor. 3 büyük kente bakıldığında da konut kredilerinde takibe düşen kredi tutarı İstanbul’da yüzde 63, Ankara’da yüzde 38, İzmir’de ise yüzde 31 oranında artış gösterdi.
KİRACI ORANI ARTIYOR
Konut sektörü son yıllarda hızla büyüdü. Buna rağmen 2002 yılında hanelerin yüzde 19'u kiracıyken 2018 yılında bu oran yüzde 29'a yükseldi. Bu gelişmede şehre göçün ve servet dağılımındaki bozulmanın etkili olduğu düşünülüyor.
BORÇ, ÖDENMEKTE ZORLANIYOR
Konut kredisi çeken vatandaşlar15 senelik strese katlanıyor. Borca sadakat de bu kredilerin olmazsa olmazı. Fakat buna rağmen borcunu ödemekte zorlanan vatandaşların borcu takibe düşüyor. Türkiye'de takibe düşen borç tutarı Eylül ayında yıllık yüzde 51 arttı. Bu oran mega kent İstanbul'da yüzde 63, Ankara'da yüzde 38 İzmir'de ise yüzde 31.
