Konut satış reklamlarında uyulması gereken ilkeler neler?

1) KONUT SATIŞI İLE DEVRE TATİL VE DEVRE MÜLK SATIŞINA İLİŞKİN REKLAM VE İLANLAR; "TKHK: TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN" UNUN 16 NCI MADDESİ VE İLGİLİ TEBLİĞLERE UYGUN OLARAK DÜZENLENMELİDİR.

Bilindiği üzere; "konut ve tatil amaçlı" taşınmaz mal satış sözleşmeleri, 4822 sayılı Kanun değişikliği ile "tüketici işlemi" sayılmıştır. Tüketici işlemi olarak kabul edilen bir sözleşmeye Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda belirlenen kurallar uygulanacaktır. Bu çerçevede, Kanunun 16 ncı maddesinde "ticari reklam ve ilanlar" ile ilgili ilkeler konulmuştur. Ayrıca, Reklam Kurulunun belirlediği ticari ilan ve reklam ilkeleri, doğrudan konut satışı ile devre mülk ve devre tatil satışlarında da uygulanacaktır.

Reklam veren ve mecra kuruluşu; "Ticari Reklam ve İlânlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik" te belirlenen kurallara uymak zorundadır. Konut satışına ilişkin reklam ve ilanlarda tüketicilere eksik bilgi vererek, anlam karışıklığına yol açarak veya abartılı iddialar ileri sürerek yanlış izlenimler yaratmak suretiyle tüketiciyi doğrudan yada dolaylı olarak yanıltabilecek ifadeler ya da görüntüler içermemelidir. Detayları yönetmelikte düzenlenmiş olan hususlar arasında "konut satış" reklamlarını doğrudan ilgilendiren birkaç kurala burada değinmek istiyorum. Konut reklamlarında;

- Konutun değeri ve ödenecek gerçek toplam fiyatı ile;

- Konutun taksitle veya diğer tüketici kredisiyle satış şartlarını içeren reklamlar, malın peşin fiyatı, teminat, ödeme takvimi, faiz oranı, malların toplam maliyeti ya da diğer satış şartları konusunda yanlış anlamaya yer verecek biçimde sunulamaz.

Ayrıca; konut kredisi vermeyi de içeren reklamlarda, kredinin türü ve vadesi, istenen teminatlar ya da aranan diğer özellikler, geri ödeme koşulları, gerçek faiz ödemeleri ve olası diğer ödentiler konusunda tüketiciyi yanıltabilecek türde hiçbir ifade yer alamaz.

2) REKLAM VEREN FİRMA, REKLAMI YAYINLAYAN KURULUŞ VE REKLAMCI; ALDATICI VE YANILTICI KONUT REKLAMINDAN İDARİ YÖNDEN SORUMLULUDUR.

Konut satışına ilişkin ilan veya reklamda bulunan aldatıcı, yanıltıcı nitelikteki ibare, taahhüt, deyimlerden dolayı, reklam veren şirket, reklamcı ve reklamı yayınlayan mecra kuruluşu (gazete, tv, vs) idari yönden sorumludur.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 16-17 maddelerinde düzenlenen reklam-ilan kurallarına aykırı davrananlar hakkında, Reklam Kurulu'na yapılacak şikayet veya Kurulun resen (kendiliğinden) başlatabileceği inceleme neticesinde yüksek miktarda idari para cezası yaptırımı uygulanmaktadır. Belirtilen idari para cezası bakımından; reklam veren, mecra kuruluşu ve reklamcı sorumludur.

3) İNTERNET ÜZERİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN REKLAM VE İLANLAR TKHK KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMEKTEDİR.

Modern teknolojik iletişim araçlarının başında "internet" gelmektedir. Internet üzerinden gerçekleştirilen konut reklam ve ilanları; Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 16 ncı maddesi ve uygulama tebliğleri kapsamı içerisinde değerlendirilmektedir. Dolayısıyla, internet üzerinden gerçekleştirilen reklam ve ilanlarda da yukarıda belirtilen usul ve kurallar uygulama alanı bulmaktadır.

4) KONUT REKLAM VE İLANINI YAYINLAYAN GAZETE-TV; KONUTUN AYIPLI ÇIKMASI VE REKLAM- İLANDA BELİRTİLEN ÖZELLİK VE NİTELİKLERİNE UYGUN OLMAMASINDAN SORUMLU MUDUR?

Gazete, tv gibi mecra kuruluşları aracılığı ile gerçekleştirilen konut reklam ve ilanlar aracılığıyla ayıplı konut alımı söz konusu olmuş ise; TKHK 16 maddesi doğrultusunda, konut alıcısının gazete veya TV kuruluşundan zararını tazmin edip edemeyeceği Türk hukukunda oldukça yeni ve tartışmalı bir konudur. Bilindiği üzere; Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, kredi veren kuruluşları "ayıplı konut" tan satıcı gibi sorumlu tutmaktadır. Ayıplı konut satışı halinde; kredi veren kuruluşun hukuki sorumluluğu konusunda yasanın düzenlemesi özellikle bankacılık sektöründe yoğun eleştiri konusu edilmektedir.

Acaba; yukarıda değinilen kredi verenin ayıplı konuttan sorumluluğu ilkesi gibi, konut satışına ilişkin ticari reklam ve ilanları yayınlayan mecra kuruluşları da satışa sunulan konutun ayıplı çıkması halinde "ilan ve reklam" yayınlaması nedeni ile hukuki sorumluluk altına girebilir mi? Tüketicinin korunması" ilkesi; gazete, tv gibi mecra kuruluşlarına konut satıcısı ile birlikte ayıptan sorumlu olma durumunu doğurur mu?

Kanun metni ve uygulaması dikkate alındığında, mecra kuruluşunun yayınladığı reklam ve ilana konu konutun ayıplı olmasından dolayı sorumluluğu genel olarak kabul görmemektedir.Ancak; yayınlanan ilan veya reklamın "nitelik vaadi" içerdiğinin kabulü halinde, reklam verenle birlikte mecra kuruluşunun da ayıplı konut satışından dolayı sorumlu tutulabileceği zaman zaman savunulabilmektedir.

Avukat Mehmet Parlak

E-mail: [email protected]