Konut satışları düştü! Gayrimenkulün yeni gözdesi arsa ve tarla oldu!
Değişen talepler, yükselen fiyatlar, kredi olanaklarının sınırlı olması gayrimenkul piyasasında dengeleri değiştirdi. Toplam satış içinde uzun seneler boyunca lider konumda olan konut, yerini arsa-tarlaya kaptırdı. İşte detaylar...
Konuta talep var. Fakat erişim oldukça zor. Ocak-ekim ayları arasında konut satışları 2022’nin aynı dönemine göre yüzde 14.3 oranında azalarak 993 bin 835 oldu. Yılın 1.2 milyon bandında kapatılması öngörülüyor. Son üç senede ise yıllık satış 1.4-1.5 milyon bandında olmuştu. 2023’te konut satışlarının düşmesinde yükselen fiyatlar, artan faiz oranları, kredilere gelen yasal kısırlama ve mevduat faizindeki artış etkili oldu.
ALICI PAZARI
Hürriyet’ten Gülistan Alagöz’ün haberine göre, İstanbul Gayrimenkul Değerleme (İGD) Yönetici Ortağı Dr. Ahmet Büyükduman, düşüşe yönelik şunları söyledi: “Konut satışlarının düşmesinde faiz oranlarındaki artış sebebiyle kredili konut satışlarında gözlemlenen yüzde 60’lık düşüş en önemli faktör. Kredili olmayan satışlarda da hafif bir düşüş olsa da esasen adet olarak halen güçlü görünüyor.”
Çok sayıda emlak ofisini bünyesinde barındıran MasterTürk Grubu’nun Başkanı Gökhan Taş, konutun yatırım aracı olmaktan çıktığını, ihtiyacı olanın aldığını söyledi ve şunları ekledi: “Fiyat olarak TL bazında bir düşüş yok. Olmaz da. Fakat bu enflasyon koşullarında aynı kalması da düşüş demek. İkinci el konutta alıcı pazarının hakim olduğu, yani pazarlık marjının arttığı bir süreçteyiz. Gelecek yılın yazın mevsimine kadar bunun sürmesini bekliyoruz. Yeni proje için yoğun ruhsat müracaatı var. Yeni maliyet ve yeni fiyatlarla evler satışa çıkınca genel piyasada yükselişler başlayacaktır.”
GAYRİMENKULÜN YENİ GÖZDESİ ARSA-TARLA
Pandeminin ardından artan müstakil yaşam isteği ve deprem tedirginliği arsa-tarla satışını tetikleyen en önemli etkenler oldu. Zamanla konuta erişemeyen kişilerin yönü de bu alana çevrildi. 2023’ün ilk 7 ayında 1 milyon 617 bin 812 adet taşınmaz el değiştirdi. Bunların 675 bin 327 adeti konut olurken, 942 bin 485 adeti arsa, tarla ve işyerinden oluşan ‘konut dışı gayrimenkul’ oldu. Eylülde ise 280 bin 58 gayrimenkul satışı yapıldı. Bunun da 100 bin 839’u konut, 144 bin 931’i arsa ve tarla olarak kayıtlara geçti.
BALON RİSKİ
Tarla ağırlıklı olmak üzere arazi satışlarında son 3 senede hızlı bir yükseliş olduğunu söyleyen Ahmet Büyükduman şu ifadeleri kullandı: “Pandemi dönemindeki kırsala yönelim ve yüksek enflasyona karşı serveti muhafaza etme güdüsü konut satın almaya yetecek yeterli birikimi olmayan vatandaşları tarla piyasasına itti. Yükselen arazi fiyatları daha çok yatırımcıyı cezbettiği için bu ivme sürüyor. Fakat kanaatimce bu eğilim mali temellerden kopuk psikolojik bir sürü güdüsüne döndü. Arazi piyasası balon riski taşıyor.”
Türkiye’de yatırımcıların tapu sevdiğini anımsayan Gökhan Taş ise şunları söyledi: “Elinde iki milyonu, bir milyonu olan kişi ev alamıyor. Fakat arsa ve tarla ile tapu sahibi oluyor. Bir de konutta fiyat TL bazında sabitken, doğru arsa yatırımında fiyat yükseliyor. Bu yüzden önümüzdeki süreçte bu alan cazibesini korumayı sürdürecek.”
İŞYERİ VE OFİS PROFESYONEL ALAN
Ofisler, işyerleri ya da sanayi siteleri ise diğer iki seçenekten son derece farklı bir noktada. Satış bedelleri genel olarak diğer gayrimenkullere göre daha yüksek. Konuttaki kira sınırlaması ticari mülklerde bulunmuyor. Bu durum, yatırımcı için avantaj olsa da, bu tip mülklerin profesyonel yatırım ve aynı zamanda, işletme gerektirdiği de unutulmamalı. Konut dışı gayrimenkul sektöründe de zorlu bir döneme girildiğini paylaşan Ahmet Büyükduman “İçinde bulunduğumuz mali konjonktürde ticari olarak belirleyebileceğimiz bu segmentte satış adetlerinin daralacağını öngörüyorum” dedi.
‘FİYAT ARTIYOR’
Göktan Taş ise ticari gayrimenkulde daralma yerine canlılık beklerken sebebini şu şekilde anlattı: “Yeni ofis projesi yapılmıyor. Arz yok. A sınıfı ofislerde doluluk yüzde 100 seviyelerine geldi. Talep canlı, arz yokken bu sektörde fiyat artışı kaçınılmaz. Dükkan için de doğru konumda olan yerlerde kira artışları devam ediyor. İstanbul’daki sanayi sitelerinde satış ve kiralama son derece hızlı. İhtiyacı olan kişiler için de yatırımcı için de ticari gayrimenkul iyi bir opsiyon. Fakat bu alan konut gibi herkese açık değil. Profesyonel yatırımcılara hitap ediyor.”
O ildeki konut fiyatları 5-6 milyon TL’den 1 milyon TL’ye kadar düştü!
Ev sahibinin depozitoyu iade etmesi için ne yapmak gerekir? İşte merak edilenler!
Fidan, ‘MİT ve Dışişleri takipte’ demişti! KKTC’de inşaat sektöründe yabancılara yap-sat yasağı!
