Konutta 'devir' dönemi!
Konutta ikinci el olarak kayıtlara giren satış, aslında taşıtta olduğu gibi bir bedel karşılığı devretme işlemi oluyor.
Dünya Gazetesi köşe yazarı olan Alaattin Aktaş, bugünkü yazısında 'konut satış istatistikleri'ni değerlendirdi...
Herhangi bir kurum, iki konudaki satışla ilgili istatistikleri birbirinden çok farklı kavramlarla tutabilir, açıklamayı da buna göre yapabilir mi? Yapıyor!
Kurum, aynı kurum... Türkiye İstatistik Kurumu. İstatistiklerin biri konut satışı, diğeri taşıt satışı. Ama bu istatistiklerin tutulma ve açıklanma yönteminde çok önemli farklar var.
Peşin peşin söyleyelim; hangi istatistik mi doğru, taşıt satışlarını gösteren istatistik. Yani konut satış istatistikleri, hadi hatalı demeyelim de, gerçek durumu tam olarak yansıtmıyor.
Konut satışında durum
TÜİK dün ağustos ayının konut satış istatistiklerini açıkladı. Buna göre ağustos ayındaki toplam konut satışı 170 bin düzeyinde ve geçen yıla göre yüzde 54 artış var.
İlk sekiz aydaki toplam satış ise 1 milyon 25 bine ulaştı, geçen yıla göre yüzde 43 artış oldu.
Ağustostaki 170 bin satışın 52 bini ilk el, sekiz aydaki 1 milyon 25 bin satışın da 318 bini. Yani ağustosta da, ilk sekiz ayda da toplam satışın yaklaşık yüzde 30’u ilk el, yüzde 70’i ikinci el satış.
Bu yüzde 70’lik paya sahip ikinci el satış, ekonomiye ne katıyor? Yeni konut alanların tamirat-tadilat işine girişip harcama yapmasıyla alım-satıma aracılık edenlerin komisyon alması ve devletin vergi tahsilatı dışında nasıl bir katkı var? Yok ki!
Önemli olan ilk satış. Geçenlerde bir örnek vermiştik; 2000 yılında tamamlanan ve o yıl ilk satışı yapılan konut, her beş yılda bir el değiştirse 2020 de dahil dört kez el değiştirmiş demektir. Bir de ilk satış var, yani bu konut beş kez satılmış demektir.
Ortada bir konut var, beş de satış!
Konut satış istatistiklerinin toplam satış üstünden açıklanması gerçek durumu görmeyi engelliyor. Bu yüzden bakılması ve önemsenmesi gereken ilk el satışlar.
Örneğin ben beş yıl önce aldığım konutu başkasına sattım, gittim daha yeni ama yine ikinci el bir konut aldım, bana konut satanın iki konutu vardı, bana sattığının parasını bankaya yatırdı. Sonuçta iki konut satıldı, peki bu satış inşaat sektörüne bir katkı sağladı mı, konut stoku azaldı mı?
Taşıt istatistikleri farklı tutuluyor
Dedik ya, kurum aynı, ama birbiriyle benzerlik göstermesi gereken iki istatistik çok farklı tutuluyor.
Konut satış istatistiklerini, detayları da vermekle birlikte, toplam sayı üstünden açıklayan TÜİK, konu taşıt istatistikleri oldu mu bu kez çok farklı bir sınıflama yapıyor.
Taşıtta ilk el satışlar “trafiğe kaydı yapılan taşıt” olarak geçiyor.
Taşıtta ikinci el satış kavramı ise hiç kullanılmıyor. Aslında ikinci el satışı gösteren bu satışlar, istatistiklere “taşıt devri” olarak giriyor.
Ve daha da önemlisi, ilk satışı gösteren trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı ile ikinci el satışı gösteren taşıt devri hiçbir zaman toplanmıyor. Dolayısıyla “toplam şu kadar taşıt satıldı” gibi bir ifade kullanılmıyor.
“Şu kadar kişi ev sahibi oldu” demek, en büyük yanlış!
Konut satışıyla ilgili değerlendirmelerde sayı büyük olduğu için hep toplam satış gündeme getiriliyor.
Hani zaman zaman tutarı büyük göstermek isteyen siyasilerin altı sıfırlı eski TL’yi kullanması gibi.
Tamam toplam satışı ön plana getirin getirmeye de bunu söyleyenler bir de "Şu kadar işi ev sahibi oldu” demiyor mu!
Varsayın ki elde hiç sıfır konut kalmadı ve satılanların hepsi ikinci el konutlar. Gerçek sayılar üstünden gidelim, bu yılın ağustos ayındaki gibi 118 bin ikinci el konut satılmış olsun. Aslında bu devir ya, diyelim satış.
Şimdi biz 118 bin kişinin ya da hanenin ev sahibi olduğunu söylerken, aynı zamanda 118 bin kişinin ya da hanenin de evini kaybettiğini söylemiş olmuyor muyuz?
İki istatistikten birinin düzeltilmesi gerekir
Konutta ikinci el olarak kayıtlara giren satış, aslında taşıtta olduğu gibi bir bedel karşılığı devretme işlemidir.
Eğer konuttaki ikinci el devir, bir satış olarak yorumlanıyorsa, ki öyle yapılıyor, şu durumda taşıttaki devre de satış demek ve devir kavramından vazgeçmek gerekir.
Yok eğer taşıttaki devir doğru ise bu sefer de konut için de aynı tanımı kullanma gereği vardır.
İkinci el için konutta satış, taşıtta devir denilemez.
Kavramları birleştirmek en doğru adım olacaktır.
Birleştirmenin de doğru kavramda, yani taşıt için kullanılan devir kavramında olması gerekir.
2020 Ağustos'ta 170 bin 408 konut satıldı!