Kooperatif arsası satılırsa ne olur
Şükrü Kızılot, Hürriyet Gazetesi'ndeki bugünkü köşesinde"Kooperatif arsası satılırsa ne olur" başlıklı yazıyı kaleme aldı. Ne olmaz ki...
Ne olmaz ki...
Kooperatife de ortaklarına da vergi çıkar.
Hürriyet okurları ısrarla "kooperatifimiz yürümedi, arsayı satarsak başımız ağrır mı" diye soruyorlar.
Kooperatif olayı, çok kişinin umudu olmaya devam ediyor. İnsanlar, bir kooperatife üye olup, başlarını sokacak bir eve sahip olabilmenin hayalini kuruyorlar.
Hayal yıllarca devam ediyor ama bazen ömür de yetmiyor.
Bazı kooperatiflerde de üyeler; "Bu iş olmayacak. Bari arsayı satıp kooperatifi tasfiye edelim. Arsanın parasmı paylaşıp başımızın çaresine bakalım" diyorlar.
Diyorlar ama olayın vergi boyutunu bilmiyorlar.
Onu da bu yazıyı okuyunca öğrenecekler.
KURUMLAR VERGİSİ
Kooperatifin arsasını satması sonucu elde ettiği kazanç, kurumlar vergisine tabi olacak. Verginin oranı da yüzde 20.
Kooperatif yönetimi, konu ile ilgili Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 4/k maddesindeki muafiyet şartlarının ihlal edilmesi nedeniyle, kooperatifin kurumlar vergisi mükellefiyet kaydını yaptıracak ve arsa satışından doğan kazanç üzerinden yüzde 20 kurumlar vergisi ödeyecekler.
GELİR VERGİSİ STOPAJI
Tasfiye yoluna giden kooperatif, üyelerine yatırdıkları aidata karşılık, para dağıtacak. Dağıtılan paranın bir bölümü, arsa satış kazancı olacak. İşte bu aşamada "ince bir nokta" var. Anonim ve limited şirketlerde olduğu gibi, kooperatifin de arsa satış kazancını ortaklarına dağıtması stopaj (vergi kesintisine) tabi tutulacak.
Toplam kazançtan, yüzde 20 oranında hesaplanan Kurumlar Vergisi düşüldükten sonra, ortaklara dağıtılacak olan tutar üzerinden, yüzde 15 oranında stopaj yapılacak (GVK Md. 75/2 ve 94/6-b/i).
ORTAKLARIN GELİR VERGİSİ
Kooperatif ortaklarının hissesine isabet eden kâr payının gayrisafi tutarı 2011 yılında 46 bin TL'yi aştığında, bunun yarısı yıllık gelir vergisi beyannamesi ile izleyen yılın 1- 25 Mart tarihleri arasında beyan edilecek.
Buna göre örneğin, 50 bin lira kâr payı alacak olan kooperatif ortağının eline, yüzde 15 vergi kesildikten sonra 42 bin 500 TL geçecek. Brüt tutar olan 50 bin TL'nin yarısı olan 25 bin TL, beyan sınırı olan 23 bin TL'yi aştığı için, ortak 50 bin TL'nin yarısı olan 25 bin TL'yi beyan edecek.
Beyan edilecek ama kesilen yüzde 15 stopaj mahsup edileceği için örneğin brüt 200 bin TL kâr payına, ödenecek gelir vergisi çıkmayacak. Hatta vergi iadesi doğacak.
KATMA DEĞER VERGİSİ
Normal koşullar altında, aktifte kayıtlı arsamn satışı yüzde 18 KDV'ye tabi. Ancak, kooperatif arsası kooperatifin aktifinde en az 2 yıldır kayıtlı ise, bu satış KDV'ye tabi olmayacak (KDV Kanunu Md. 17/4-r).
Buna göre (A) kooperatif 2001 yılında 500 bin liraya aldığı arsayı, 27 Ocak 2011 Perşembe günü 5 milyon TL'ye sarmışsa, bu satış nedeniyle, 900 bin TL + KDV hesaplanmayacak.
Olayın vergi boyutu özellikle kooperatif yönetimini yakından ilgilendirdiğinden, ileride cezalı duruma düşmemek için yukarıdaki açıklamalarımıza dikkat etmelerinde yarar var.
Hürriyet/Şükrü KIZILOT