Kooperatif ortağı nasıl olunur?
Kooperatif ortağı olma şartları Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan Kooperatif Ortağı El Kitabı kapsamında açıklanıyor. Buna göre kooperatif ortağı nasıl olunur? Kooperatif ortaklık şartları nelerdir? İşte yanıtı...
Kooperatif ortağı nasıl olunur?
Kooperatif ortağı olma şartları Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan Kooperatif Ortağı El Kitabı kapsamında açıklanıyor.
ORTAKLIK SIFATININ KAZANILMASI
1.1. Ortaklık şartları:
1.1.1. Medeni hakları kullanma yeterliliğine sahip olmak:
Medeni hakları kullanma ehliyeti (fiil ehliyeti); bir kimsenin bizzat kendi fiil ve işlemleriyle kendi lehine haklar, aleyhine borçlar yaratabilme iktidarıdır.
Fiil ehliyeti, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununda düzenlenmiştir. Fiil ehliyetinin ikisi olumlu, birisi olumsuz olmak üzere üç şartı vardır.
Olumlu şartlar, “ayırt etme gücüne sahip olmak” ve “ergin olmak”; olumsuz şart ise “kısıtlı olmamak” tır.
Tüzel kişilerde fiil ehliyeti, kanunen bulunması zorunlu
organlarının tümünün mevcut olması halinde kazanılır.
1.1.2. Yazılı olarak kooperatif yönetim kuruluna
başvurmak:Kooperatife ortak olmak isteyen gerçek kişiler, kooperatif anasözleşmesi hükümlerini bütün hak ve ödevleriyle birlikte kabul ettiklerini belirten bir yazı ile kooperatif yönetim kuruluna başvururlar (KK.m.8/1).
Kooperatifler Kanununun 4. maddesiyle kooperatifin
yükümlerinden dolayı ortakların sorumluluk durumu ve derecesine ilişkin hükümlerin anasözleşmeye konulması zorunlu tutulmuştur. Bu itibarla, kooperatif ortaklarına kendi varlığı dışında şahsi bir sorumluluk veya ek ödemeler yüklüyorsa ortak olmak isteyen kişinin ortak olmak isteği, bu yükümlülükleri yazılı olarak kabul etmesi halinde değer taşır (KK.m.8/1). Bu yükümlülüklerin kabulü ayrı bir yazı ile yapılabileceği gibi ortak olmak için verilen başvuru dilekçesinde de belirtilebilir.
1.1.3. Kooperatif anasözleşmesinde aranan diğer şartları
taşımak:
Kanunda yer alan ortaklık şartlarına ek olarak, kooperatiflerin faaliyet türlerine göre anasözleşmelerinde özel şartlar da belirlenebilmektedir.
Örneğin, motorlu taşıyıcılar kooperatifine ortak olmak için
taşıyıcılığın bilfiil meslek edinilmesi ve motorlu araca sahip olunması şartları gereklidir. Bu şartlar, anasözleşmede aranan ilave şartlardır.
Bu tür kooperatiflere ortak olmak isteyenler, ortaklık başvurusu sırasında, bu şartlara haiz olduklarını gösteren ve ilgili kurum ve kuruluşlardan alacakları belgeleri de başvuru talebine eklemeleri gerekmektedir.
1.2. Ortaklık sıfatının kazanılması:
Yönetim kurulu ortak olmak için müracaat edenlerin ortaklık
şartlarını taşıyıp taşımadıklarını araştırır. Ortaklık şartlarını taşıdığı
belirlenen kişi, yönetim kurulunun karar vermesi halinde ortaklığa kabul
edilir.
Kooperatife ortak olmak isteyenlerin ortaklığa kabulü için
yönetim kurulunca karar alınır ve alınan bu karar kooperatifi temsile ve imzaya yetkili olanlar tarafından imzalanacak bir yazı ile ilgiliye duyurulur. Ortaklık sıfatı, kararın alındığı tarihten itibaren kazanılmış
olur.
1.3.Kooperatife ortak olma şekilleri:
Kişiler bir kooperatife şu şekillerde ortak olabilir:
- Bir kooperatif kurarak ortak olma (KK.m.1),
- Daha önce kurulmuş olan bir kooperatife sonradan ortak olma (KK.m.8),
- Ortaklardan birinin ortaklık payını devralmak suretiyle ortak olma (KK.m.14/2),
- Miras yoluyla ortak olma (KK.m.14/1),
- Taşınmaz mal veya işletme karşılığı ortak olma (KK.m.15/2).
1.3.1. Kurucu ortak olma:
Bir kooperatif en az 7 ortak tarafından kurulabilir. Bu ortaklar gerçek kişi olabileceği gibi, tüzel kişi de olabilir. Kamu ve özel hukuk tüzel kişileri amaçları bakımından ilgilendikleri kooperatiflere ortak olabilirler.
Kooperatifler ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. Böylece, kurucular ortaklık sıfatını kazanırlar.
1.3.2. Kurulmuş olan bir kooperatife sonradan ortak olma:
Kuruluştan sonra da kooperatife ortak olmak mümkündür.
Ortaklık şartlarını taşıyan kişi, ortak olma dileğini ve anasözleşme hükümlerini kabul ettiğini belirtir dilekçe ile yönetim kuruluna başvurur.
Yönetim kurulunun olumlu karar vermesi halinde kişi ortaklığa kabul edilmiş sayılır.
1.3.3. Hisse devir almak suretiyle ortak olma:
Ortaklık devredilebilir. Yönetim kurulu, ortaklığı devralan
kişinin ortaklık niteliklerini taşıması hâlinde, o kişiyi ortaklığa kabul etmek zorundadır (KK.m.14/2).
Ortaklığın devri için de kooperatif yönetim kuruluna yazılı olarak başvurulmalıdır. Bu başvuru, devretmek isteyen ortak ile devralmak isteyen kişinin kooperatife ayrı ayrı verecekleri dilekçelerle olabileceği gibi, birlikte verecekleri dilekçe ile de olabilir. İki taraf arasında yapılan devir sözleşmesi kooperatife bildirilmediği ve kooperatif yönetim kurulunca kabul edilmediği sürece hukuki bir değer taşımaz. Böyle bir sözleşme sadece devir etmek ve devralmak isteyen arasında kalmış bir işlemdir ve kooperatifi bağlamaz.
Devir işlemi yönetim kurulu kararı ile hüküm ifade eder. Kooperatifte ortaklık bir bütün olup, bütün hak ve vecibeleriyle devredilir ve devralınır. Ortaklığın kısmen devri mümkün değildir.
Devir bedeline kooperatifçe müdahale edilemez. Bu bedel devralan ile devreden arasında serbestçe kararlaştırılır.
1.3.4. Miras yoluyla ortak olma:
Ortağın ölümü ile ortaklık sıfatı sona erer. Anasözleşme ile, ölen ortağın mirasçılarının kooperatifte ortak olarak kalmaları sağlanabilir.
Kooperatifin anasözleşmesinde ölen ortağın mirasçılarının kooperatifte ortak olarak kalabileceği hükmüne yer verilmişse, mirasçıların veraset ilamı getirmeleri ve ayrıca içlerinden birini temsilci tayin etmeleri gerekir.