Mal paylaşımında öncelik kimindir?

Posta köşe yazarı Tamer Heper, bugünkü yazısında bir okuyucusunun 'Biz üç kardeşiz, ağabeyimiz vefat etti. Ağabeyimin mirasçısı olarak eşi ve küçük çocuğu var. Bizler babamıza ait bir evde oturuyoruz. Yengem de orada oturuyordu ancak evi bakımsız bırakmıştı, kendisini o evden çıkardık. Sonra babamız da vefat etti. Şimdi ‘mirasla hesaplaşırız’ diye bize haber gönderiyor. Bizim evi alacak gücümüz yok. Nasıl bir önlem alabiliriz?' sorusuna cevap verdi. İşte Tamer Heper'in yazısı...

Biz üç kardeşiz, ağabeyimiz vefat etti. Ağabeyimin mirasçısı olarak eşi ve küçük çocuğu var. Bizler babamıza ait bir evde oturuyoruz. Yengem de orada oturuyordu ancak evi bakımsız bırakmıştı, kendisini o evden çıkardık. Sonra babamız da vefat etti. Şimdi ‘mirasla hesaplaşırız’ diye bize haber gönderiyor. Bizim evi alacak gücümüz yok. Nasıl bir önlem alabiliriz? l H.S.

***

Okuyucumun anlattığı olayda, ev başkasına ait olduğu için önceki bir tarihte ağabeyin vefatı, bu evle ilgili bir paylaşımı öngörmüyordu. Ancak sonradan babanın vefatı bu evle ilgili paylaşımı gündeme getirdi. Yani babanın ölümü ile bahse konu ev miras kaldı. Peki mirasçılar kim? Şayet hayatta ise anneleri ve evlatlar.

Evlatlardan biri babadan önce ölmüştü ama onun bir çocuğu var. İşte ağabeyin payını, bu çocuk temsil ediyor. Yani okuyucumun payı kadar bu reşit olmayan küçük yeğenin de payı var. Ancak çocuk küçük, reşit olana kadar bu payı annesi temsil ediyor. Yengenin ‘mirasta hesaplaşırız’ gibi sözleri, kendisinin artık söz sahibi olduğunun ifadesi.

***

Peki hesaplaşma ne olur? Bugün söz konusu evin mülkiyeti ortak yani ‘elbirliği mülkiyeti’. Elbirliği mülkiyetinde maliklerden biri, tek başına hiçbir şekilde tasarrufta bulunamaz. Mesela kiraya bile veremez. Bu, ancak tüm ortakların katılımı ile olur. Dolayısıyla yengenin ifadesi kiraya verme, hissesini satma gibi bir hukuki işlem değildir.

Geriye bir ihtimal kalıyor, o da ‘ortaklığın giderilmesi’ talebiyle dava açmak. Genel uygulama itibarıyla ortaklığın giderilmesi taleplerinde ilk bakılan husus, malın ortaklar arasında paylaşımıdır. Bahse konu olan evin durumu paylaşmaya imkan tanıyorsa, mirasçılar arasında paylaştırılır. Buna hukuken ve fiilen imkan yoksa, satışı suretiyle ortaklığın giderilmesi yoluna gidilir.

Bu da satıştan sonra bedelin paylaştırılması yoludur. Bu satış açık artırma ile yapılır ve ihaleye ortaklar da katılır. Satış üzerlerine kalırsa, kendi payları dışında kalan bedeli ödemek suretiyle satın alırlar. Bu da ortakların alımında, onlara bir imkan tanımış olur. Yengenin ifadesi olsa olsa bu yolu işaret ediyordur.