Milli emlak kamulaştırma!

Milli emlak kamulaştırma!

Milli emlak kamulaştırma - devletleştirme  ve istimval hususu ile ilgili bilgiler, Milli Emlak Genel Müdürlüğünün resmi internet sayfasında yer alıyor.  2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 3. maddesine göre kamulaştırma şu şekilde açıklanıyıor:

"İdareler, Kanunlarla yapmak yükümlülüğünde bulundukları kamu hizmetlerinin veya teşebbüslerinin yürütülmesi için gerekli olan taşınmaz malları, kaynakları ve irtifak haklarını; Bedellerini nakden ve peşin olarak veya aşağıda belirtilen hallerde eşit taksitlerle ödemek suretiyle kamulaştırma yapabilirler." 

Anayasanın 46'ncı maddesinde "Devlet ve kamu tüzel kişileri; kamu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla gösterilen esas ve usullere göre kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idari irtifaklar kurmaya yetkilidir" hükmü bulunmaktadır.

Bu yasal düzenlemeler doğrultusunda Kamulaştırma; kamu yararının gerektirdiği hallerde gerçek karşılığının peşin ödenmesi şartıyla bir taşınmaz malın malikinin rızasına bakılmaksızın zorla alınarak kamu mülkiyetine geçirilmesidir.

Tanımda anlaşılacağı gibi;

- Kamulaştırmada kamu yararı olması,

- Kamulaştırmada bedelinin peşin ödenmesi

- Kamulaştırmada mal sahibinin rızası aranılmaması,

unsurları mevcuttur.

Milli emlak kamulaştırma da satın almadan farklı olarak kamulaştırılacak taşınmaz mal malikinin rızası aranmaz. Yani kamulaştırmada Devlet kamu yararı için cebren taşınmaz mal edinmektedir.

Ancak kamulaştırma işleminin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa uygun şekilde yapılması gerekir. Kamulaştırılacak taşınmaz malın sahibi, zilyedi ve diğer ilgililer kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda ve takdir olunan bedeller ile maddi hatalara karşı da adli yargıda dava açabilirler.

İdare de takdir olunan bedel ile maddi hatalara karşı taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesinde dava açabilir.

Kamulaştırma Kanununun 26 ncı maddesinde trampa yolu ile kamulaştırma düzenlenmiştir. Trampada satış bedeli yoktur. Satış parasının yerini değiştirilecek diğer bir mal almaktadır. Bu bakımdan trampada her iki taraf hem alıcı hem de satıcı durumundadır.

Trampa işleminde idarenin kamu hizmetine tahsis edilmemiş taşınmaz mallarından bedeli kısmen veya tamamen karşılayacak miktarı verilebilir. Ancak idarenin vereceği taşınmaz malın bedeli kamulaştırılan taşınmazın bedelinin %120 sinden fazla olamaz. Kamulaştırma Kanununun 30 uncu maddesinde bir idareye ait taşınmaz malın diğer idareye devri düzenlenmiştir. Kamu kurumlarının sahip oldukları taşınmazların kamulaştırılmaları mümkün değildir.

Devletin mal edinme yöntemlerinden birisi de devletleştirmedir.

Anayasanın 47'nci maddesinde "Kamu hizmeti niteliği taşıyan özel teşebbüsler, kamu yararının zorunlu kıldığı hallerde devletleştirilebilir. Devletleştirme gerçek karşılığı üzerinden yapılır. Gerçek karşılığın hesaplanma tarzı ve usulleri kanunla düzenlenir" hükmü bulunmaktadır. Devletleştirme ve kamulaştırma aynı işlem gibi gözüküyorsa da farklıdır.

Devletleştirme olağanüstü bir mal edinme yoludur. Kanun çıkarılarak gerçekleştirilir ve düzenlenir.

Devleştirmenin nasıl yapılacağı 3082 sayılı "Kamu Yararının Zorunlu Kıldığı Hallerde Kamu Hizmeti Niteliği Taşıyan Özel Teşebbüslerin Devletleştirilmesi Usul ve Esasları Hakkında Kanun" ile düzenlenmiştir.

Bu düzenlemeye göre devletleştirme;

a) Devletleştirilecek özel teşebbüsün yaptığı hizmet veya üretimin ülke çapında kamu ihtiyacına hitap etmesi,

b) Bu hizmet veya üretimin, kontrol, rekabet, ikame veya başka yollardan sağlama imkanının bulunmaması,

c) Hizmet veya üretimin yavaşlatılması veya durdurulması halinde kamunun büyük zarar görmesi,

Durumlarında başvurulacak bir yöntem olarak tanımlanmıştır.

İstimval nedir?

İstimval ise, Devletin olağanüstü bazı hallerde başvurduğu mal edinme yollarındandır. Milli Emlak İstimval de idare; bazı taşınır malların mülkiyetini ya da kullanma hakkını, taşınmaz malların da yalnızca kullanma hakkını iktisap edebilir.